Autor: Stanisław Mrozowicz

Przedmiot: Historia

Temat: Początki potęgi i powstanie imperium Karolingów

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• charakteryzuje organizację państwa Franków i ważny urząd majordoma;

• wyjaśnia, w jakich okolicznościach władza przeszła z dynastii Merowingów na Karolingów;

• analizuje rozwój imperium Karolingów.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• analiza materiału źródłowego (porównawcza);

• dyskusja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał: „Początki potęgi i powstanie imperium Karolingów”. Uczniowie mają przygotować prezentację na podstawie treści sekcji „Przeczytaj”.

Faza wstępna:

1. Nauczyciel wyświetla uczniom temat oraz cele zajęć zawarte w sekcji „Wprowadzenie”. Omawia planowany przebieg zajęć.

2. Raport z przygotowań. Nauczyciel za pomocą dostępnego w panelu użytkownika raportu sprawdza przygotowanie uczniów do lekcji, m.in. kto zapoznał się z udostępnionym e‑materiałem. Prowadzący zadaje uczniom pytanie o umiejscowienie tematu lekcji w czasie. Pyta: W jakim okresie się znajdujemy? Co ważnego działo się wcześniej?

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel przypomina o prezentacjach przygotowanych przez uczniów przed lekcją. Poleca wybranej osobie (lub ochotnikowi) zaprezentowanie swojej pracy przed resztą klasy. Po prezentacji uczniowie krótko o niej dyskutują, dodają informacje, które ich zdaniem warto uwzględnić. Prowadzący może korygować odpowiedzi i je uzupełniać.

2. Praca z multimedium („Schemat”). Nauczyciel poleca jednej osobie, aby przeczytała polecenie 2: „Scharakteryzuj zakres władzy monarszej w państwie Karolingów”. Uczniowie zapoznają się z treścią schematu i odpowiadają indywidualnie, następnie wybrany uczestnik zajęć przedstawia propozycję odpowiedzi. Prowadzący ocenia jej poprawność. W podobny sposób uczniowie wykonują polecenie 3: analizują różnice między obowiązkami palatyna a hrabiego.

3. Utrwalanie wiedzy i umiejętności. Nauczyciel, korzystając z tablicy interaktywnej lub rzutnika, wyświetla treść ćwiczenia 1 zawartego w sekcji „Sprawdź się”, a następnie ćwiczenia 2. Następuje wspólne rozwiązanie zadań na forum klasy (uczniowie wskazują poprawne odpowiedzi).

4. Uczniowie w parach wykonują kolejne ćwiczenia 3 i 4 (ustalają chronologię wydarzeń oraz uzupełniają drzewo genealogiczne). Nauczyciel obserwuje postęp pracy i w razie potrzeby dopowiada informacje.

5. Nauczyciel udostępnia uczniom za pomocą rzutnika lub tablicy interaktywnej ćwiczenie 5. Uczniowie pracują indywidualnie. Po zalogowaniu się na telefonie, tablecie lub komputerze przystępują do wykonania polecenia (zaznaczają odpowiednie tereny na mapie). Nauczyciel obserwuje postęp pracy i jej rezultaty. Prosi wybranego ucznia, który wskazał błędne rozwiązanie, o uzasadnienie swojego wyboru i zaprasza pozostałych uczniów do dyskusji.

Faza podsumowująca:

1. Zalogowany na platformie nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”. Wybrany uczeń odczytuje cele lekcji, następuje wspólne omówienie: co udało się osiągnąć, do czego warto wrócić, czego nie udało się zrealizować i dlaczego. Później nauczyciel analizuje przebieg lekcji i przeprowadza ewaluację, z której wnioski wykorzysta w przyszłości.

2. Nauczyciel omawia przebieg zajęć i pracę uczniów, ocenia przedstawioną prezentację uczniowską.

Praca domowa:

1. Wykonaj ćwiczenia interaktywne 7 i 8. Przygotuj uzasadnienia poprawnych odpowiedzi.

Materiały pomocnicze:

Einhard, Życie Karola Wielkiego, tłum. J. Parandowski, Wrocław 1950.

R. Collins, Europa wczesnośredniowieczna 300–1000, tłum. T. Szafrański, Warszawa 1996.

R. McKitterick, Królestwo Karolingów 751–987. Władza – konflikty – kultura, tłum. B. Hlebowicz, M. Wilk, Warszawa 2011.

J. Nelson, King and Emperor: A New Life of Charlemagne, California 2021.

Wskazówki metodyczne:

• Uczniowie mogą zapoznać się przed lekcją z sekcją „Schemat”, aby przygotować się do późniejszej pracy.