Autorka: Marzenna Śliwka

Temat: Libertynizm i jego rola w kulturze oświecenia

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie;

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej;

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.

Cele operacyjne. Uczeń:

• poznaje historię oświeceniowego libertynizmu francuskiego i jego obrazy w literaturze,

• analizuje różnice między libertynizmem jako postawą filozoficzną a libertynizmem obyczajowym,

• charakteryzuje polski libertynizm z czasów oświecenia.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera;

• metoda 635.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e materiał: Libertynizm i jego rola w kulturze oświecenia. Uczniowie zapoznają się z materiałem w sekcji „Przeczytaj” i wykonują polecenie 1 z sekcji „Audiobook”.

2. Nauczyciel przygotowuje tyle kartek, ilu jest uczniów w klasie. Będą potrzebne do metody ewaluacyjnej, czyli klasowego pamiętnika. Należy pamiętać w ustalonych momentach lekcji, aby poprosić uczniów o zapis refleksji.

Faza wprowadzająca:

1. Wyświetlenie na tablicy treści zawartych w sekcji „Wprowadzenie”. Wyjaśnienie przez nauczyciela tematu i celów lekcji. Nauczyciel rozdaje kartki i objaśnia, na czym będzie polegać pisanie klasowego pamiętnika: Co jakiś czas będziemy przerywać lekcję, aby każdy z Was odpowiedział na pytania: Co było dla mnie ważne w ciągu ostatnich kilku, kilkunastu minut lekcji? Na co zwróciłem uwagę?

2. Nauczyciel wyświetla teledysk z piosenką Niebezpieczne związki w wykonaniu Grzegorza Turnaua i Justyny Steczkowskiej. Po emisji prosi uczniów o podzielenie się refleksjami: Co wspólnego z dzisiejszym tematem lekcji ma ten utwór? Do jakiej postawy się odnosi? Czym charakteryzuje się taka postawa?
   Klasowy pamiętnik. Zapis refleksji i podanie kartki w lewą stronę.

Faza realizacyjna:

1. Praca z multimedium. Uczniowie zapoznają się z medium w sekcji „Prezentacja multimedialna”. Wykonują polecenie 1 i 2.

2. Klasowy pamiętnik. Zapis refleksji i podanie kartki w lewą stronę.

3. Uczniowie – odwołując się do tekstów zamieszczonych w sekcji „Przeczytaj” - zapisują na tablicy cechy libertynizmu obyczajowego i intelektualnego.
   Nauczyciel wyświetla na tablicy cytat: Libertynizm to zazwyczaj zdawanie się na instynkt, który wiedzie nas do zmysłowych przyjemności, nie zważa na dobre obyczaje, ani nie stawia sobie za cel ich zwalczanie. (Wielka Encyklopedia Francuska, zw. Encyklopedią Diderota). Zadaje pytanie: Co sądzisz na temat takiego wyjaśnienia pojęcia libertynizmu? Swoje przemyślenia zapisz na kartce klasowego pamiętnika i podaj ją w lewo.

4. Praca z tekstem. Nauczyciel nawiązuje do zadania domowego. Prosi uczniów o wypowiedź, czym charakteryzuje się tekst List II (sekcja „Audiobook”) . Uczniowie wypowiadają się, wskazując cechy gatunku literackiego zwanego powieścią epistolarną lub powieścią w listach. Należy podkreślić, iż istotną cechą jest pogłębiona analiza odczuć i zachowań bohaterów. Nauczyciel (lub uczniowie) przywołują inne przykłady, np. Cierpienia młodego Wertera J.W. Goethego, Listy perskie Monteskiusza, Nową Heloizę J.J. Rousseau, Oskar i pani Róża E.E. Schmitta.
   Klasowy pamiętnik. Zapis refleksji i podanie kartki w lewą stronę.

5. Utrwalanie wiedzy i umiejętności. Uczniowie wykonują polecenie 2 (sekcja „Audiobook”).

Faza podsumowująca:

1. Klasowy pamiętnik. Nauczyciel prosi uczniów o zapisanie opinii o lekcji. Następnie zbiera kartki, które podczas zajęć przekazywali sobie uczniowie. Wszystkie umieszcza na tablicy, na której zapisany został tytuł: Klasowy pamiętnik. Nauczyciel wyjaśnia, iż w powieści epistolarnej wykorzystuje się również fragmenty pamiętnika.
   Jeden z uczniów czyta zapiski na kartkach. Wszyscy uczestnicy zajęć wyciągają wnioski.

Praca domowa:

1. Przygotuj prezentację multimedialną, w której podsumujesz zdobyte podczas lekcji wiadomości.

Materiały pomocnicze

• Manfred Schruba, O niektórych francuskich źródłach polskiej poezji libertyńskiej i satyryczno‑obyczajowej XVIII wieku, „Pamiętnik Literacki” 2004

• D jak Denis Diderot, rozmowa Magdaleny Mikołajczuk z Janem Gondowiczem (audycja Polskiego Radia, Pr. 1, 2014)

• Rękopis znaleziony w Saragossie, film w reż. Wojciecha J. Hasa, 1964, nauczyciel może wykorzystać m.in. scenę w karczmie.

Wskazówki metodyczne

• Przed lekcją grupa chętnych uczniów może przygotować prezentację na temat powieści epistolarnej. Efekt tej pracy można przedstawić w „Fazie realizacyjnej”, pkt 5.