Autor: Justyna Szymańska

Temat: Koncepcje osobowości

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres rozszerzony

I. Człowiek w społeczeństwie. Uczeń:

1) charakteryzuje klasyczne koncepcje osobowości.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje obywatelskie;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• rozróżnia podstawowe teorie pojmowania osobowości;

• analizuje różne cechy osobowości człowieka;

• rozpoznaje w zachowaniu jednostki konkretne rodzaje oraz cechy osobowości i je nazywa.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• dyskusja panelowa;

• dyskusja;

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Przed lekcją chętne/wybrane osoby przygotowują prezentację na temat: „Podstawowe koncepcje osobowości”. Przedstawiają w nich teorie psychodynamiczne, społeczno‑poznawcze, humanistyczne, poznawcze, socjobiologiczne, narracyjne i teorie cech. Do każdego rodzaju teorii przygotowują również pytania pobudzające do aktywnego słuchania.

Faza wstępna:

1. Przedstawienie tematu „Koncepcje osobowości” i celów zajęć.

2. Śniegowa kula. Uczniowie w parach przygotowują wyjaśnienie pojęcia osobowość. Następnie łączą się w czwórki, porównują swoje pomysły, dyskutują i tworzą wspólną wersję propozycji. W kolejnym kroku łączą się w ósemki i coraz liczniejsze grupy, aż powstanie ogólnoklasowa wersja wyjaśnienia. Chętna/wybrana osoba zapisuje propozycję na tablicy.

Faza realizacyjna:

1. Przedstawienie uczniowskich prezentacji. Po każdej z nich następuje omówienie: uczniowie mogą zadawać pytania prelegentom, weryfikować i uzupełniać informacje.

2. Dyskusja na temat osobowości jako zespołu cech. Uczniowie przedstawiają swoje argumenty i opinie. Na zakończenie chętna osoba formułuje wnioski.

3. Praca ze schematem, w którym przedstawiono różne koncepcje osobowości. Uczniowie zapoznają się z głównymi założeniami teorii Hipokratesa, Z. Freuda, A. Adlera, C.G. Junga i H. Eysencka.

4. W kolejnym kroku zespół klasowy wspólnie lub w grupach uzupełnia mapę myśli cechami, które odpowiadają poszczególnym typom temperamentu. Następnie weryfikują ją ze schematem umieszczonym w poleceniu 3.

5. Uczniowie wykonują indywidualnie ćwiczenia nr 5–8, a następnie porównują swoje odpowiedzi z kolegą lub koleżanką.

Faza podsumowująca:

1. Omówienie ewentualnych problemów z rozwiązaniem ćwiczeń i poleceń z sekcji „Sprawdź się”.

2. Chętne/wybrane osoby dokonują podsumowania zajęć ze swojego punktu widzenia.

Praca domowa:

1. Uczniowie wykonują ćwiczenia interaktywne, których nie rozwiązali na zajęciach.

Materiały pomocnicze:

• Ernest R. Hilgard, Wprowadzenie do psychologii, Warszawa 1967.

• Osobowość a społeczne zachowanie się ludzi, red. Janusz Reykowski, Warszawa 1980.

• Encyklopedia socjologii, Warszawa 1998.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

• Uczniowie mogą wykorzystać multimedium z sekcji „Mapa myśli” do przygotowania się do lekcji powtórkowej.