Sprawdź się
Wskaż, które stwierdzenie nie pasuje do charakterystyki teorii psychodynamicznych.
- Opisują funkcjonowanie człowieka w kategoriach odkrywania nieznanej dla niego prawdy.
- Pozwalają zrozumieć sens działań człowieka przez dotarcie do jego motywacji popędowej i nieuświadomionych konfliktów.
- Opierają się na energetycznym modelu człowieka.
- Akcent pada w nich na przekonania i procesy poznawcze wyjaśniające zachowania ludzkie.
Wskaż, jakie cechy składają się na koncepcję osobowości autorstwa Hansa Eysencka.
- psychotyczność
- ekstrawersja
- neurotyczność
- wrażliwość
Zdecyduj, które stwierdzenia są prawdziwe, a które fałszywe.
| Stwierdzenie | Prawda | Fałsz |
| Cechy jednostki, składające się na jej osobowość, kształtują się w toku interakcji czynników genetycznych i środowiskowych. | □ | □ |
| Koncepcja Raymonda Cattela zakłada istnienie sześciu dwubiegunowych cech osobowości. | □ | □ |
| Temperament odnosi się do formalnej charakterystyki zachowania, jego dynamiki, z kolei osobowość do treściowych aspektów zachowania. | □ | □ |
| Poznawcze teorie osobowości to inaczej teorie fenomenologiczno-egzystencjalne. | □ | □ |
Materiał źródłowy do ćwiczeń nr 4–6.
Na ile geny decydują o naszej osobowości?Anna ma dwie córki, które dzieli różnica wieku zaledwie dwóch lat. Dziewczyny są dzisiaj nastolatkami. I są tak różne, jak tylko można sobie wyobrazić. Jedna to zwariowana ekstrawertyczka, burzliwie przechodząca okres dojrzewania, druga – starsza, najchętniej nie wychodziłaby ze swojego pokoju albo spędzała długie godziny na rozmowach z matką. – Są jak ogień i woda, jakim cudem? Wychowały się w tym samym domu, wydaje się, że traktowaliśmy je identycznie, nawet książeczki czytaliśmy te same – zdumiewa się Anna.
Dzisiaj wiadomo już, że wychowanie, środowisko, atmosfera panująca w rodzinnym domu to tylko część czynników kształtujących naszą osobowość. Naukowcy wiedzą już, że oprócz tego wszystkiego ważne są też geny, które odpowiadają aż w połowie za to, jaką mamy osobowość, stosunek do świata, emocjonalność, zdolność do współodczuwania z innymi. Nasze geny to przecież instruktaż budowy nie tylko ciała, ale również psychiki, której cechy przekazali nam nasi przodkowie.
Pytanie o to, czy w kształtowaniu psychiki, osobowości, cech charakteru ważniejsze jest wychowanie czy geny (z ang. nature or nurture), spędzało psychologom sen z powiek od dziesięcioleci. Przez długi czas wydawało się, że to przede wszystkim otoczenie dziecka ma wpływ na to, jaki wyrośnie z niego dorosły, jednak ostatnie badania zadały kłam tej tezie, pokazując, jak ważne dla naszej osobowości są geny, które odziedziczyliśmy po przodkach – i to nie tylko po rodzicach. W tym genetycznym śledztwie pomogły bardzo badania prowadzone z udziałem bliźniąt jedno- i dwujajowych. Bliźnięta jednojajowe mają identyczny materiał genetyczny, podczas gdy genom bliźniąt dwujajowych różni się od siebie w 50 proc. Mając tę wiedzę, łatwo jest po prześledzeniu zachowań par bliźniąt wywnioskować, na które z ich zachowań mają wpływ geny, a na które inne czynniki, takie jak wychowanie, środowisko czy nauka.
Geny aż w połowie odpowiadają za to, jaką mamy osobowość, stosunek do świata, emocjonalność, zdolność do współodczuwania z innymi. (…)
Jedno z takich badań przeprowadzili naukowcy z University of Edinburgh z udziałem 50 par bliźniąt jedno- i dwujajowych. Osoby biorące udział w badaniu były już po 50. roku życia. Naukowcy zadali im serie pytań określających ich stosunek do życia i innych ludzi. Pytali na przykład: „Czy opinia innych ludzi na twój temat jest dla ciebie bardzo ważna?” albo „Czy czujesz się rozczarowany swoimi dotychczasowymi osiągnięciami?”. Po przeanalizowaniu odpowiedzi okazało się, że bliźnięta jednojajowe aż o połowę częściej tak samo odpowiadały na pytania niż bliźnięta dwujajowe, o różnych genach. – To potwierdza, jak potężny wpływ ma genetyka na nasz psychologiczny dobrostan, relacje oraz zdolność do osiągania celów – mówi prof. Timothy Bates, szef tego eksperymentu.
Źródło: Katarzyna Burda, Na ile geny decydują o naszej osobowości?, 15.09.2018 r., dostępny w internecie: newsweek.pl [dostęp 9.11.2020 r.].
Zapoznaj się z tekstem i wykonaj ćwiczenie.
Typy osobowości – jaki mają wpływ na predyspozycje zawodoweNa to, jak się zachowujemy, jakie podejmujemy wybory w życiu oraz jakimi jesteśmy ludźmi, ma wpływ nasza osobowość. Ludzie są różni i właśnie to jest w nich interesujące. Wyobraźmy sobie, że gdybyśmy wszyscy byli tacy sami, byłoby po prostu nudno. To, jaki mamy temperament, wpływa na nasze predyspozycje zawodowe. Sprawdź, którym z 4 typów osobowości w pracy jesteś. Ułatwi ci to zrozumienie siebie oraz innych i sprawi, że łatwiej będzie ci znaleźć pracę, która pasuje do twoich predyspozycji zawodowych. (…)
Sangwinik chętnie podejmuje inicjatywę. To jednostka spontaniczna, która potrafi zarazić innych dobrą energią. Potrafi zachęcić do współpracy, ma dar przekonywania oraz łatwość w nawiązywaniu kontaktów z innymi ludźmi. Bywa jednak niezorganizowany, łatwowierny i nie znosi krytyki. (…)
Melancholik w pracy to osoba, która ceni indywidualizm, swobodę działania. Jest dokładny w tym, co robi, dba o ład i porządek w swoim otoczeniu i zawsze kończy to, co zaczyna. Osoby, które są melancholikami, najlepiej odnajdują się w zawodach, gdzie są liczby, schematy i wykresy. (…)
Choleryk, jak już zostało wcześniej wspomniane, jest idealnym przywódcą. Dlatego osoby o takim typie osobowości mogą, a nawet chcą ubiegać się o wyższe stanowiska. Choleryk ma dobre umiejętności zarządzania ludźmi oraz wykazuje się zdolnościami organizacyjnymi. Osoby o takiej osobowości lubią mieć nad wszystkim kontrolę, dlatego bardzo często popadają w pracoholizm.
Flegmatyk w pracy najlepiej czuje się na stanowiskach, na których ma dokładnie pokazane, co ma robić. Dobrze radzi sobie z zadaniami, które wymagają precyzji i analitycznego myślenia. (…) Niepewnie czuje się w pracy, która wymaga ciągłych, dynamicznych zmian i dostosowywania się do np. nowych technologii.
Źródło: Typy osobowości – jaki mają wpływ na predyspozycje zawodowe, dostępny w internecie: aplikuj.pl [dostęp 9.12.2019 r.].
Zapoznaj się z tekstem, a następnie wykonaj ćwiczenie.
Wpływ temperamentu na naszą aktywnośćSport dla sangwinika
To osoby pełne energii, ciągle w ruchu, ciekawe świata i bardzo otwarte. Często gestykulują, a ich twarz wyraża 1000 emocji na minutę. Charakteryzują się energią oraz pracowitością. Cechuje ich umiejętność dokładnego i szybkiego skupiania się na wykonywanej pracy, zdolność do szybkiej adaptacji oraz umiejętność wykonywania kilku zadań na raz. Doskonałym wyborem w ich przypadku będą wszelkiego rodzaju pochodne dynamicznego, takie jak aerobik, ćwiczenia na stepperze, orbitreku lub trening interwałowy. Warto jednak zadbać o to, aby trening obfitował w wykorzystanie różnych gadżetów i dodatkowych urządzeń – inaczej ta forma dbania o sylwetkę szybki im się znudzi.Ujście dla choleryka Cholerycy to osoby wybuchowe, niecierpliwe i czasami wręcz agresywne. Ich cechą wspólna jest zaangażowanie, preferencji oraz zamiłowanie do bezpieczeństwa. Najlepszym rozwiązaniem dla nich będą rowerki, bieżnie, orbitreki. Doskonałą decyzją okaże się zapewne również uczestnictwo w zajęciach strechingu lub pilatesu, co nieco rozciągnie odrobinę topornego choleryka. Gibkość bowiem jest ich słabym punktem.
Zadziwiający flegmatycy Flegmatycy to osoby bardzo niepozorne. Ich wręcz nienaturalny spokój sprawia, że są typowymi introwertykami, bardzo wolno przystosowują się do nowych warunków, jednak jeśli sytuacja tego wymaga – okazują się być bardzo energiczni. Właściwą formą sportu będą dla nich ćwiczenia siłowe na różnego rodzaju sprzęcie.
Melancholicy w akcji Każdy wie, że melancholicy są bardzo wrażliwymi osobami. Najczęściej szybko się obrażają i bardzo silnie przeżywają nawet najdrobniejsze niepowodzenia. Odczuwają i postrzegają świat o wiele głębiej oraz intensywniej. Sport powinien być nieodłącznym elementem ich życia. Powinien pomagać im budować pewność siebie, zwalczać kompleksy, stres i napięcie, rozwinąć cierpliwość oraz wytrzymałość. Powinni wybrać taki typ ćwiczeń, podczas których umysł i ciało będą równomiernie zaangażowane np. joga lub bodyART.
Źródło: Anna D., Wpływ temperamentu na naszą aktywność, dostępny w internecie: menopauza.pl [dostęp 30.01.2021 r.].