SCENARIUSZ LEKCJI

Imię i nazwisko autorki: Ewa Malinowska

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Bezpośrednie i pośrednie metody zbierania danych geograficznych. Podział na metody ilościowe i jakościowe

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres rozszerzony, klasa I

Podstawa programowa

I. Metody badań geograficznych i technologie geoinformacyjne: wywiady, badania ankietowe, analiza źródeł kartograficznych, wykorzystanie technologii informacyjno‑komunikacyjnych i geoinformacyjnych do pozyskania, tworzenia zbiorów, analizy i prezentacji danych przestrzennych.

Uczeń:

1) przedstawia podstawowe ilościowe i jakościowe metody badań geograficznych oraz możliwości ich wykorzystania na wybranych przykładach.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• poznaje bezpośrednie i pośrednie metody zbierania danych geograficznych,

• rozróżnia metody jakościowe i ilościowe w badaniach,

• ocenia korzyści płynące z pozyskiwania bezpośrednich i pośrednich danych geograficznych.

Strategie nauczania: asocjacyjna, badawcza (problemowa)

Metody i techniki nauczania: blended learning, IBSE, eksperymentalno‑obserwacyjna, pogadanka

Formy zajęć: praca w grupach

Środki dydaktyczne: e‑materiał, komputer, projektor multimedialny, tablety, zeszyt przedmiotowy, arkusz A1, kolorowe pisaki

Materiały pomocnicze

Geograficzne badania środowiska przyrodniczego, A. Richling (red.), Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006.

M. Hammersley, P. Atkinson, Metody badań terenowych, tłum. S. Dymczyk, Zysk i S‑ka, Poznań 2000.

PRZEBIEG LEKCJI

Przed lekcją uczniowie powinni zapoznać się z tekstem e‑materiału.

Faza wprowadzająca

• Przedstawienie celów lekcji.

• Wprowadzenie w tematykę zajęć poprzez przypomnienie metod pozyskiwania informacji geograficznych – pogadanka, pytania nauczyciela, odpowiedzi uczniów.

Faza realizacyjna

• Omówienie zasad wykonania zadania; zadaniem uczniów jest stworzenie mapy myśli będącej syntezą wszystkich informacji na temat metod zbierania danych geograficznych przedstawionych w filmie edukacyjnym, wykonanie poleceń, a następnie przedstawienie rezultatów na forum klasy.

• Wyświetlenie na ekranie filmu edukacyjnego dotyczącego metod zbierania danych geograficznych. W trakcie projekcji uczniowie prowadzą notatki (alternatywnie wypełniają kartę pracy przygotowaną przez nauczyciela), po zakończeniu projekcji uczniowie wykonują polecenia do filmu.

• Podział uczniów na dwie grupy, które wykonają mapy myśli porządkujące ich wiedzę na temat metod zbierania danych geograficznych:

  • grupa 1 – przygotuje analizę bezpośrednich metod,

  • grupa 2 – przygotuje analizę pośrednich metod.

• Uczniowie i nauczyciel weryfikują poprawność wypowiedzi, uzupełniają treści.

• Dyskusja z udziałem wszystkich uczniów dotycząca przydatności bezpośrednich i pośrednich metod pozyskiwania danych, jakości uzyskanych danych ilościowych i jakościowych, problemów z ich pozyskaniem i wykorzystaniem do sporządzenia charakterystyki środowiska itp.

• Podsumowanie przez nauczyciela, przy udziale uczniów, prezentowanych w dyskusji i podczas filmu treści, mające na celu określenie ogólnych prawidłowości pozyskiwania danych geograficznych przy wykorzystaniu zaprezentowanych na lekcji metod.

Faza podsumowująca

• Podsumowanie i utrwalenie nowej wiedzy poprzez zadawanie pytań.

• Ocena aktywności i przypomnienie celów zajęć.

Praca domowa

• Zapoznanie się z pozostałymi informacjami z e‑materiału.

• Praca pisemna na temat: „Określ, w jaki sposób pozyskasz dane niezbędne do sporządzania fizycznogeograficznej i społeczno‑ekonomicznej charakterystyki Twojej gminy”.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

Film edukacyjny oraz grafiki zawarte w e‑materiale mogą być wykorzystane podczas innych zróżnicowanych tematycznie lekcji dotyczących poszczególnych komponentów środowiska (badań gleb, klimatu lokalnego, warunków wodnych i innych). Znajdą one także zastosowanie podczas samodzielnej pracy ucznia w domu i w czasie lekcji mającej na celu powtórzenie materiału z bloku tematycznego dotyczącego metod badań geograficznych i technologii geoinformacyjnych. Mogą też zachęcić ucznia do samodzielnego prowadzenia obserwacji terenowych.