Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
Oceń projekt

Dla nauczyciela

Autor: Anna Grabarczyk

Przedmiot: Język polski

Temat: Lew Tołstoj jako jeden z przedstawicieli XIX‑wiecznej powieści psychologicznej

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Kształcenie literackie i kulturowe.
1. Czytanie utworów literackich. Uczeń:
1) rozumie podstawy periodyzacji literatury, sytuuje utwory literackie w poszczególnych okresach: starożytność, średniowiecze, renesans, barok, oświecenie, romantyzm, pozytywizm, Młoda Polska, dwudziestolecie międzywojenne, literatura wojny i okupacji, literatura lat 1945–1989 krajowa i emigracyjna, literatura po 1989 r.;
9) rozpoznaje tematykę i problematykę poznanych tekstów oraz jej związek z programami epoki literackiej, zjawiskami społecznymi, historycznymi, egzystencjalnymi i estetycznymi; poddaje ją refleksji;
10) rozpoznaje w utworze sposoby kreowania: świata przedstawionego (fabuły, bohaterów, akcji, wątków, motywów), narracji, sytuacji lirycznej; interpretuje je i wartościuje;
14) przedstawia propozycję interpretacji utworu, wskazuje w tekście miejsca, które mogą stanowić argumenty na poparcie jego propozycji interpretacyjnej;
15) wykorzystuje w interpretacji utworów literackich potrzebne konteksty, szczególnie kontekst historycznoliteracki, historyczny, polityczny, kulturowy, filozoficzny, biograficzny, mitologiczny, biblijny, egzystencjalny;
III. Tworzenie wypowiedzi.
2. Mówienie i pisanie. Uczeń:
1) zgadza się z cudzymi poglądami lub polemizuje z nimi, rzeczowo uzasadniając własne zdanie;
4) zgodnie z normami formułuje pytania, odpowiedzi, oceny, redaguje informacje, uzasadnienia, komentarze, głos w dyskusji;
IV. Samokształcenie.
9. wykorzystuje multimedialne źródła informacji oraz dokonuje ich krytycznej oceny;

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

  • kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje obywatelskie;

  • kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele operacyjne. Uczeń:

  • wymieni cechy powieści psychologicznej;

  • omówi genezę powieści psychologicznej;

  • wyjaśni, jakie elementy wskazują na przynależność Anny Kareniny oraz Wojny i pokoju do powieści psychologicznych.

Strategie nauczania:

  • konstruktywizm;

  • konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

  • ćwiczeń przedmiotowych;

  • z użyciem komputera;

  • dyskusja.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca w parach;

  • praca w grupach;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

  • telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

  1. Uczniowie przed zajęciami mogą zapoznać się z wybranym filmem na podstawie powieści Lwa Tołstoja: Anna Karenina lub Wojna i pokój.

Faza wprowadzająca:

  1. Wyświetlenie na tablicy tematu i celów zajęć oraz wspólne z uczniami ustalenie kryteriów sukcesu.

  2. Nauczyciel pyta uczniów, czy obejrzany w domu film można określić jako psychologiczny. Co o tym świadczy? Następuje krótka dyskusja wprowadzająca.

Faza realizacyjna:

  1. Uczniowie zapoznają się z Wprowadzeniem i sekcją „Przeczytaj”. Nauczyciel prosi uczniów o wskazanie źródła uformowania się gatunku powieści psychologicznej, cech powieści psychologicznej oraz sprawdza wiedzę uczniów na temat nurtu psychologicznego.

  2. Nauczyciel pyta, czym jest mowa zależna i pozornie zależna. Uczniowie, korzystając z telefonów z dostępem do internetu, wybierają fragmenty tekstów o wskazują cytaty obrazujące przykłady tych mów.

  3. Uczniowie przechodzą do sekcji „Sprawdź się”. Indywidualnie wykonują ćwiczenia 1, 2, 3 i 5. Nauczyciel weryfikuje poprawność odpowiedzi.

  4. Uczniowie dobierają się w pary. Pozostałe ćwiczenia wykonują w kilkuosobowych grupach. Przedstawiciel zespołu przedstawia rozwiązania po upływie określonego przez nauczyciela czasu.

Faza podsumowująca:

  1. Uczniowie zapoznają się z mapą myśli i w parach wskazują w opisanych dziełach Tołstoja te elementy, które odpowiadają wyznacznikom gatunkowym powieści psychologicznej. Chętne osoby prezentują odpowiedzi.

  2. Wybrany uczeń podsumowuje zajęcia, zwracając uwagę na nabyte umiejętności.

Praca domowa:

  1. Wyjaśnij, czemu może służyć ukazanie szerokiej panoramy społecznej wAnnie Kareninie oraz Wojnie i pokoju Lwa Tołstoja.

Materiały pomocnicze:

  • Anna Głąb, Siła problematyczności moralnej w „Annie Kareninie” Lwa Tołstoja, „Przegląd Filozoficzny – Nowa Seria” 2014, nr 3 (91).

  • Michał Głowiński, Porządek, chaos, znaczenie, Warszawa 1968.

Wskazówki metodyczne

  • Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z multimedium z sekcji „Mapa myśli”, aby aktywnie uczestniczyć w zajęciach i pogłębiać swoją wiedzę.

Sprawdź się