Dla nauczyciela
Autor: Anna Grabarczyk
Przedmiot: Język polski
Temat: Lew Tołstoj jako jeden z przedstawicieli XIX‑wiecznej powieści psychologicznej
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje w zakresie wielojęzyczności;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje obywatelskie;
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.
Cele operacyjne. Uczeń:
wymieni cechy powieści psychologicznej;
omówi genezę powieści psychologicznej;
wyjaśni, jakie elementy wskazują na przynależność Anny Kareniny oraz Wojny i pokoju do powieści psychologicznych.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera;
dyskusja.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;
telefony z dostępem do internetu.
Przebieg lekcji
Przed lekcją:
Uczniowie przed zajęciami mogą zapoznać się z wybranym filmem na podstawie powieści Lwa Tołstoja: Anna Karenina lub Wojna i pokój.
Faza wprowadzająca:
Wyświetlenie na tablicy tematu i celów zajęć oraz wspólne z uczniami ustalenie kryteriów sukcesu.
Nauczyciel pyta uczniów, czy obejrzany w domu film można określić jako psychologiczny. Co o tym świadczy? Następuje krótka dyskusja wprowadzająca.
Faza realizacyjna:
Uczniowie zapoznają się z Wprowadzeniem i sekcją „Przeczytaj”. Nauczyciel prosi uczniów o wskazanie źródła uformowania się gatunku powieści psychologicznej, cech powieści psychologicznej oraz sprawdza wiedzę uczniów na temat nurtu psychologicznego.
Nauczyciel pyta, czym jest mowa zależna i pozornie zależna. Uczniowie, korzystając z telefonów z dostępem do internetu, wybierają fragmenty tekstów o wskazują cytaty obrazujące przykłady tych mów.
Uczniowie przechodzą do sekcji „Sprawdź się”. Indywidualnie wykonują ćwiczenia 1, 2, 3 i 5. Nauczyciel weryfikuje poprawność odpowiedzi.
Uczniowie dobierają się w pary. Pozostałe ćwiczenia wykonują w kilkuosobowych grupach. Przedstawiciel zespołu przedstawia rozwiązania po upływie określonego przez nauczyciela czasu.
Faza podsumowująca:
Uczniowie zapoznają się z mapą myśli i w parach wskazują w opisanych dziełach Tołstoja te elementy, które odpowiadają wyznacznikom gatunkowym powieści psychologicznej. Chętne osoby prezentują odpowiedzi.
Wybrany uczeń podsumowuje zajęcia, zwracając uwagę na nabyte umiejętności.
Praca domowa:
Wyjaśnij, czemu może służyć ukazanie szerokiej panoramy społecznej wAnnie Kareninie oraz Wojnie i pokoju Lwa Tołstoja.
Materiały pomocnicze:
Anna Głąb, Siła problematyczności moralnej w „Annie Kareninie” Lwa Tołstoja, „Przegląd Filozoficzny – Nowa Seria” 2014, nr 3 (91).
Michał Głowiński, Porządek, chaos, znaczenie, Warszawa 1968.
Wskazówki metodyczne
Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z multimedium z sekcji „Mapa myśli”, aby aktywnie uczestniczyć w zajęciach i pogłębiać swoją wiedzę.