Dla nauczyciela

Scenariusz zajęć

Autor: Robert Wróbel, Krzysztof Błaszczak

Przedmiot: chemia

Temat: Ćwiczenia w obliczeniach pH elektrolitów mocnych.

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres rozszerzony; uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie rozszerzonym

Podstawa programowa:

Zakres rozszerzony

VI. Reakcje w roztworach wodnych. Uczeń:

4) wykonuje obliczenia z zastosowaniem pojęć: stała dysocjacji, stopień dysocjacji, pH, iloczyn jonowy wody, iloczyn rozpuszczalności; stosuje do obliczeń prawo rozcieńczeń Ostwalda.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

  • kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne:

Uczeń:

  • wyjaśnia, czym jest pH, pOH, pKw;

  • oblicza pH, pOH roztworu;

  • przedstawia schemat obliczania pH, pOH roztworu.

Strategie nauczania:

  • asocjacyjna.

Metody i techniki nauczania:

  • burza mózgów;

  • dyskusja dydaktyczna;

  • ćwiczenia uczniowskie;

  • analiza materiału źródłowego;

  • gra edukacyjna;

  • technika zdań podsumowujących

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca zbiorowa;

  • praca w parach.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami, słuchawkami  i dostępem do Internetu/smartfony, tablety;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • rzutnik multimedialny;

  • tablica interaktywna/tablica;

  • aplikacje: Mentimeter, Kahoot! lub Quizizz.

Przebieg zajęć

Faza wstępna:

  1. Zaciekawienie i dyskusja. Nauczyciel zadaje pytania:

  2. Czy kwasowość można określić ilościowo? Nauczyciel może nawiązać do pH kosmetyków z wykorzystaniem linku:  (https://www.google.com/search?q=dove+ph+5,5&client=firefox-b-d&sxsrf=ALeKk03tpDJ1J96_fwYdvP0Q7EhREoOR9Q:1608233714748&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ved=2ahUKEwi70qG64dXtAhWpAhAIHUASABEQ_AUoAXoECAcQAw&biw=1408&bih=667#imgrc=Baidgo3fEO4EGM)(https://www.google.com/search?q=dove+ph+5,5&client=firefox-b-d&sxsrf=ALeKk03tpDJ1J96_fwYdvP0Q7EhREoOR9Q:1608233714748&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ved=2ahUKEwi70qG64dXtAhWpAhAIHUASABEQ_AUoAXoECAcQAw&biw=1408&bih=667#imgrc=Baidgo3fEO4EGM)

  3. Rozpoznawanie wiedzy wyjściowej uczniów. Burza mózgów wokół wyrażenia „pH roztworu”. Nauczyciel może wykorzystać aplikację Mentimeter z wykorzystaniem tabletów/smartfonów.

  4. Ustalenie celów lekcji. Nauczyciel podaje temat zajęć i wspólnie z uczniami ustala cele lekcji.

Faza realizacyjna:

  1. Nauczyciel odsyła uczniów do e‑materiału – analiza tekstu źródłowego związanego z obliczeniami pH. Po pracy własnej, nauczyciel zadaje uczniom pytania dotyczące wyrażeń – pH, pOH, pKw – pytając o ich interpretację, sposoby obliczania ich wartości, zależności.

  2. Nauczyciel dzieli uczniów na grupy, które przystępują do gry edukacyjnej. Grupy rywalizują ze sobą, rozwiązując test na czas.

  3. Każda z grup rozwiązuje zadania zawarte w e‑materiale – „Sprawdź się”. Wybrani uczniowie zapisują obliczenia na tablicy. Nauczyciel sprawdza poprawność obliczeń i ewentualnie koryguje popełnione błędy.

Faza podsumowująca

  1. Jako podsumowanie lekcji, nauczyciel może wykorzystać zdania do uzupełnienia, które uczniowie również zamieszczają w swoim portfolio:

  • Dziś nauczyłem/łam się...

  • Zrozumiałem/łam, że...

  • Zaskoczyło mnie...

  • Dowiedziałem/łam się...

  • Łatwe było dla mnie...

  • Trudność sprawiało mi...

  1. Nauczyciel sprawdza wiedzę uczniów, zadając przykładowe pytania: Co oznaczają wyrażenia:  pH, pOH, pKw? Od czego zależy pH? Stężenia jakich jonów mnożymy ze sobą, by otrzymać iloczyn jonowy wody? Co to jest iloczyn jonowy wody? Czy pKw ma zawsze taką samą wartość? Jaki jon nazywamy jonem oksoniowym? Nauczyciel może stworzyć quiz i wykorzystać aplikację Kahoot! lub Quizizz.

Praca domowa:

Uczniowie wykonują pozostałe ćwiczenia w e‑materiale – „Sprawdź się”.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Gra edukacyjna może być wykorzystana w celu przygotowania uczniów do wykonania ćwiczenia.

Materiały pomocnicze:

Polecenia podsumowujące (nauczyciel przed lekcją zapisuje je na niewielkich kartkach):

  • Co oznaczają wyrażenia: pH, pOH, pKw?

  • Od czego zależy pH roztworu?

  • Stężenia jakich jonów mnożymy ze sobą, by otrzymać iloczyn jonowy wody?

  • Co to jest iloczyn jonowy wody?

  • Czy pKw ma zawsze taką samą wartość?

  • Jaki jon nazywamy jonem oksoniowym?

Sprawdź się