Autorka: Anna Wąsiel‑Alberska

Przedmiot: wiedza o społeczeństwie

Temat: Dlaczego we współczesnych państwach obserwujemy kryzys demokracji?

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres rozszerzony

VIII. Modele sprawowania władzy. Uczeń:

18) rozpoznaje przejawy zagrożeń dla funkcjonowania demokracji; porównuje specyfikę państwa autorytarnego i totalitarnego;

XIII. Ład międzynarodowy. Uczeń:

4) wyjaśnia na przykładach wzajemne zależności polityczne, gospodarcze i kulturowe pomiędzy państwami o różnym poziomie PKB i różnej jego strukturze; wyjaśnia znaczenie okresu kolonializmu w tych zależnościach;

5) przedstawia mechanizmy i działania, które zmniejszają lub powiększają dysproporcje pomiędzy państwami o różnym poziomie PKB i różnej jego strukturze

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• charakteryzuje wpływ ubóstwa na problemy z funkcjonowaniem demokracji we współczesnych państwach;

• definiuje pojęcie kryzysu demokracji i wskazuje na różne jego przejawy;

• ocenia przyczyny przejmowania władzy przez jednostki we współczesnych demokracjach liberalnych;

• analizuje zjawisko postprawdy i jego wpływ na świadomość społeczeństwa.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• burza mózgów;

• odwrócona klasa;

• dyskusja;

• mapa myśli.

Formy zajęć:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg zajęć:

Faza wstępna

1. Na poprzedniej lekcji uczniowie zostali poproszeni o przygotowanie informacji na temat kryzysów społecznych we współczesnych państwach i ich wpływu na stabilność systemów demokratycznych.

2. Na początku lekcji uczniowie są proszeni o zdefiniowanie pojęcia demokracji liberalnej. Wykorzystują burzę mózgów. Po wypracowaniu definicji zostaje ona sprawdzona w „Leksykonie politologii”.

Faza realizacyjna

1. Uczniowie przedstawiają przygotowane przez siebie informacje dotyczące kryzysów społecznych we współczesnych państwach. Przy ocenie przewidywanych skutków mogą odwołać się do doświadczeń XX‑lecia międzywojennego.

2. Na tablicy powstaje mapa myśli przedstawiająca przyczyny narastania niezadowolenia z demokracji liberalnej i przejawów jej kryzysu.

3. Praca z filmem. Po zapoznaniu się z materiałem uczniowie definiują swpólnie zjawisko postprawdy. Dyskutują o jego wpływie na świadomość społeczeństwa.

4. Uczniowie wykonują ćwiczenia interaktywne wskazane przez nauczyciela.

Faza podsumowująca

1. Uczniowie proszeni są o przedstawienie pomysłów na temat zapobiegania kryzysom demokracji i wzrostowi populizmu. Wskazują na zagrożenia płynące z tych zjawisk.

2. Jeden z uczniów podsumowuje lekcję, wskazując na możliwą chronologię wydarzeń od demokracji do autorytaryzmu.

Praca domowa:

Przedstaw własne propozycje działań, które pozwoliłyby zapobiec narastaniu popularności ruchów populistycznych i nacjonalistycznych.

Materiały pomocnicze:

Andrzej Antoszewski, Ryszard Herbut, Leksykon politologii, Warszawa 2002.

Teresa Łoś‑Nowak (red.),Współczesne stosunki międzynarodowe, Wrocław 2008.

Czesław Mojsiewicz, Leksykon problemów międzynarodowych i konfliktów zbrojnych, Wrocław 2003.

Erhard Cziomer, Lubomir W. Zyblikiewicz, Zarys współczesnych stosunków międzynarodowych., Warszawa 2005.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Film może zostać wykorzystane jako inspiracja do przygotowania przez uczniów własnej prezentacji multimedialnej.