Dla nauczyciela
Autor: Martyna Wojtowicz
Przedmiot: Historia
Temat: Stalinizm w kulturze
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje obywatelskie.
Cele operacyjne:
Uczeń:
wyjaśnia, czym był realizm socjalistyczny.
omawia zadania, jakie miał spełniać socrealizm i w jaki sposób kształtować społeczeństwo.
wymienia przykładowe dzieła (w architekturze, literaturze, sztukach pięknych itp.) nawiązujące do socrealizmu.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;
analiza materiału źródłowego (porównawcza);
dyskusja.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przebieg lekcji
Przed lekcją:
Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Stalinizm w kulturze”. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się z tekstem w sekcji „Przeczytaj” tak, aby podczas lekcji mogli w niej aktywnie uczestniczyć i wykonywać polecenia.
Wybrane cztery osoby (lub ochotnicy) mogą przygotować krótkie prezentacje poświęcone przykładom socrealizmu i stalinizmu w kulturze. Nauczyciel może rozdzielić zagadnienia tak, aby każdy z uczniów skupił się na wybranym elemencie: architekturze, malarstwie i rzeźbie, filmie, literaturze.
Faza wstępna:
Nauczyciel wyświetla na tablicy uczniom temat oraz cele lekcji, zapowiada, jak będą przebiegały zajęcia.
Raport z przygotowań. Nauczyciel, przy użyciu dostępnego w panelu użytkownika raportu, weryfikuje przygotowanie uczniów do lekcji: sprawdza, którzy uczestnicy zajęć zapoznali się z udostępnionym e‑materiałem. Nauczyciel poleca jednemu z uczniów, aby zaproponował swoje skojarzenia z tematem lekcji.
Faza realizacyjna:
Nauczyciel przypomina o prezentacjach przygotowanych przez uczniów przed lekcją. Osoby, które opracowywały poszczególne zagadnienia, przedstawiają swoje prace przed resztą klasy. Po prezentacjach uczniowie krótko dyskutują o nich, dodają informacje, które ich zdaniem warto uwzględnić. Prowadzący może korygować odpowiedzi i uzupełniać informacje.
Prowadzący zadaje uczniom pytanie o przykłady architektury i sztuki socrealistycznej, które znają lub kojarzą ze swojego otoczenia. Wybrana osoba może je zapisywać na tablicy.
Praca z multimedium („Prezentacja multimedialna”). Uczniowie zapoznają się z materiałem, jedna osoba czyta polecenie nr 2 - „Wyjaśnij najważniejsze założenia sztuki socrealistycznej. W jaki sposób miała kształtować „nowego człowieka”?”. Nauczyciel prosi uczniów, aby wykonali to zadanie w parach. Następnie wybrana osoba prezentuje propozycję odpowiedzi, a pozostali uczniowie ustosunkowują się do niej. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia ją.
Utrwalanie wiedzy i umiejętności. Nauczyciel wyświetla treść ćwiczenia nr 8 z sekcji „Sprawdź się”. Uczniowie zapoznają się z tekstami i rozwiązują je wspólnie na forum klasy, omawiając sposoby wykorzystania przez władze komunistyczne filmów do propagandowych celów.
Faza podsumowująca:
Zalogowany na platformie nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”. Wybrany uczeń odczytuje cele lekcji, następuje wspólne omówienie: co udało się osiągnąć, do czego warto wrócić, czego nie udało się zrealizować i dlaczego. Później nauczyciel analizuje przebieg lekcji i przeprowadza ewaluację, z której wnioski wykorzysta w przyszłości.
Na zakończenie nauczyciel dokonuje oceny pracy przedstawionych prezentacji, omawia również pracę uczniów podczas zajęć.
Praca domowa:
Wykonaj polecenie nr 3 z sekcji „Prezentacja multimedialna”.
Wykonaj ćwiczenia nr 6 i 7 z sekcji „Sprawdź się”.
Materiały pomocnicze:
R. Kaczmarek, Historia Polski 1914–1989, Warszawa 2010.
Marples D. R., Historia ZSRR. Od rewolucji do rozpadu, tłum. I. Scharoch, Wrocław 2011.
Pichoja R. G., Historia władzy w Związku Radzieckim 1945‑1991, tłum. M. Głuszkowski, P. Zemszał, Warszawa 2011.
Wskazówki metodyczne:
Informacje z sekcji „Prezentacja multimedialna” mogą być wykorzystane w trakcie lekcji do pracy uczniów w grupach lub samodzielnie.
Spis ilustracji nieopisanych:
Ćwiczenie 5 - ilustracja 1: Claude Monet, Impresja, wschód słońca; domena publiczna; Wikimedia Commons.
Ćwiczenie 5 - ilustracja 2: Isaak Brodski, Lenin w Smolnym; domena publiczna; Wikimedia Commons. -Ćwiczenie 5 - ilustracja 3: Juan Gris, Portret Picassa; domena publiczna; Wikimedia Commons.
Ćwiczenie 5 - ilustracja 4: Wojciech Kossak, Orlęta – obrona cmentarza; domena publiczna; Wikimedia Commons.
Ćwiczenie 6 - ilustracja 1: Rzeźby w parku Muzeum Sztuki Socjalistycznej w Sofii - współpracownicy spółdzielni; CC BY‑SA 3.0, fot. Иван, Wikimedia Commons.
Ćwiczenie 6 - ilustracja 2: Pomnik na cmentarzu żołnierzy sowieckich w Warszawie; CC BY‑SA 3.0, fot. sfu, Wikimedia Commons.
Ćwiczenie 6 - ilustracja 3: Obiekt dziedzictwa kulturowego w Rosji; CC BY‑SA 3.0, Шадр, Иван Дмитриевич, Wikimedia Commons.
Ćwiczenie 6 - ilustracja 4: Rzeźba „Rolnictwo”; CC BY 2.0, dalbera, Wikimedia Commons.