Dla nauczyciela

Autor: Marta Kulikowska

Przedmiot: Język polski

Temat: Z Tobą ja gadam... Rozmowa wieczorna Adama Mickiewicza

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Kształcenie literackie i kulturowe.
1. Czytanie utworów literackich. Uczeń:
4) rozpoznaje w tekście literackim środki wyrazu artystycznego poznane w szkole podstawowej oraz środki znaczeniowe: oksymoron, peryfrazę, eufonię, hiperbolę; leksykalne, w tym frazeologizmy; składniowe: antytezę, paralelizm, wyliczenie, epiforę, elipsę; wersyfikacyjne, w tym przerzutnię; określa ich funkcje;
5) interpretuje treści alegoryczne i symboliczne utworu literackiego;
9) rozpoznaje tematykę i problematykę poznanych tekstów oraz jej związek z programami epoki literackiej, zjawiskami społecznymi, historycznymi, egzystencjalnymi i estetycznymi; poddaje ją refleksji;
10) rozpoznaje w utworze sposoby kreowania: świata przedstawionego (fabuły, bohaterów, akcji, wątków, motywów), narracji, sytuacji lirycznej; interpretuje je i wartościuje;
14) przedstawia propozycję interpretacji utworu, wskazuje w tekście miejsca, które mogą stanowić argumenty na poparcie jego propozycji interpretacyjnej;
15) wykorzystuje w interpretacji utworów literackich potrzebne konteksty, szczególnie kontekst historycznoliteracki, historyczny, polityczny, kulturowy, filozoficzny, biograficzny, mitologiczny, biblijny, egzystencjalny;
16) rozpoznaje obecne w utworach literackich wartości uniwersalne i narodowe; określa ich rolę i związek z problematyką utworu oraz znaczenie dla budowania własnego systemu wartości.
2. Odbiór tekstów kultury. Uczeń:
1) przetwarza i hierarchizuje informacje z tekstów, np. publicystycznych, popularnonaukowych, naukowych;
II. Kształcenie językowe.
2. Zróżnicowanie języka. Uczeń:
7) rozpoznaje słownictwo o charakterze wartościującym; odróżnia słownictwo neutralne od słownictwa o zabarwieniu emocjonalnym, oficjalne od potocznego.
4. Ortografia i interpunkcja. Uczeń:
1) stosuje zasady ortografii i interpunkcji, w tym szczególnie: pisowni wielką i małą literą, pisowni łącznej i rozłącznej partykuły nie oraz partykuły -bym, -byś, -by z różnymi częściami mowy; pisowni zakończeń -ji, -ii, -i ; zapisu przedrostków roz-, bez-, wes-, wz-, ws-; pisowni przyimków złożonych; pisowni nosówek ( a, ę ) oraz połączeń om, on, em, en ; pisowni skrótów i skrótowców;
III. Tworzenie wypowiedzi.
1. Elementy retoryki. Uczeń:
1) formułuje tezy i argumenty w wypowiedzi ustnej i pisemnej przy użyciu odpowiednich konstrukcji składniowych;
6) rozumie, na czym polega logika i konsekwencja toku rozumowania w wypowiedziach argumentacyjnych i stosuje je we własnych tekstach;
2. Mówienie i pisanie. Uczeń:
1) zgadza się z cudzymi poglądami lub polemizuje z nimi, rzeczowo uzasadniając własne zdanie;
2) buduje wypowiedź w sposób świadomy, ze znajomością jej funkcji językowej, z uwzględnieniem celu i adresata, z zachowaniem zasad retoryki;
4) zgodnie z normami formułuje pytania, odpowiedzi, oceny, redaguje informacje, uzasadnienia, komentarze, głos w dyskusji;
10) w interpretacji przedstawia propozycję odczytania tekstu, formułuje argumenty na podstawie tekstu oraz znanych kontekstów, w tym własnego doświadczenia, przeprowadza logiczny wywód służący uprawomocnieniu formułowanych sądów;
IV. Samokształcenie.
1. rozwija umiejętność pracy samodzielnej między innymi przez przygotowanie różnorodnych form prezentacji własnego stanowiska;
6. wybiera z tekstu odpowiednie cytaty i stosuje je w wypowiedzi;
Lektura obowiązkowa
19) Adam Mickiewicz, Oda do młodości; wybrane ballady, w tym Romantyczność; wybrane sonety z cyklu Sonety krymskie oraz inne wiersze; Konrad Wallenrod; Dziady cz. III;

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

  • kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

  • kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele operacyjne. Uczeń:

  • charakteryzuje romantyczne wyobrażenie Boga,

  • analizuje nawiązania biblijne w wierszu Rozmowa wieczorna,

  • interpretuje wiersz Rozmowa wieczorna Adama Mickiewicza,

  • określa funkcje środków wyrazu artystycznego zastosowanych w wierszu.

Strategie nauczania:

  • konstruktywizm;

  • konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

  • odwrócona klasa;

  • ćwiczeń przedmiotowych;

  • z użyciem komputera;

  • dyskusja.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca w parach;

  • praca w grupach;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

  1. Nauczyciel proponuję zainteresowanym uczniom, by:
    a) jedna osoba przygotowała interpretację wiersza Rozmowa wieczorna,
    b) przygotowali utwór/utwory muzyczne, które korespondują z nastrojem wiersza Mickiewicza,
    c) przygotowali ilustracje w postaci obrazów korespondujących z wymową wiersza Mickiewicza.

  2. Wszyscy uczniowie zapoznają się z blokiem tekstowym lekcji Z Tobą ja gadam... Rozmowa wieczorna Adama Mickiewicza.

Faza wprowadzająca:

  1. Krótka rozmowa wprowadzająca w temat lekcji: nauczyciel pyta, w jaki sposób romantycy rozmawiali z Bogiem w utworach, które poznali uczniowie. Jaką rolę przypisywali człowiekowi, a jaką Bogu we wzajemnych relacjach? Uczniowie wymieniają się refleksjami, korzystając ze swej dotychczasowej wiedzy oraz informacji z bloku tekstowego.

  2. Podanie celu i tematu zajęć.

Faza realizacyjna:

  1. Uczniowie przystępują do pracy z multimedium. Wykonują w parach polecenie 1 i 2 z sekcji „Animacja”. Wybrane osoby przedstawiają odpowiedzi, a nauczyciel weryfikuje ich poprawność.

  2. Interpretacji wiersza Rozmowa wieczorna uczniowie dokonują podczas indywidualnej pracy z ćwiczeniami z sekcji „Sprawdź się”. Nauczyciel poleca im wykonanie ćwiczeń: 1‑9. Później uczniowie mogą przedyskutować odpowiedzi.

Faza podsumowująca:

  1. Nauczyciel omawia przebieg zajęć, wskazuje mocne i słabe strony pracy uczniów, udzielając im tym samym informacji zwrotnej.

Praca domowa:

  1. Mickiewicz charakteryzuje w tekście Boga, ale też przedstawia postać modlącego się. Na podstawie utworu Rozmowa wieczorna scharakteryzuj obraz romantyka, jego uczuć i kondycji. Swoje ustalenia zapisz w formie mapy myśli.

Materiały pomocnicze:

  • Krzysztof Rutkowski, Bóg Adama, Kraków 2021.

  • Zofia Stefanowska, Geniusz poety, geniusz narodu. Mickiewicz wobec powstania listopadowego, „Teksty Drugie” 1995, nr 6.

Wskazówki metodyczne

  • Uczniowie mogą wykorzystać multimedium „Animacja” do przygotowania się do lekcji powtórkowej.

Sprawdź się