Dla nauczyciela

Autor: Marta Kulikowska

Przedmiot: Język polski

Temat: Z Tobą ja gadam... Rozmowa wieczorna Adama Mickiewicza

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy

Treści nauczania – wymagania szczegółowe

I. Kształcenie literackie i kulturowe.

1. Czytanie utworów literackich. Uczeń:

4) rozpoznaje w tekście literackim środki wyrazu artystycznego poznane w szkole podstawowej oraz środki znaczeniowe: oksymoron, peryfrazę, eufonię, hiperbolę; leksykalne, w tym frazeologizmy; składniowe: antytezę, paralelizm, wyliczenie, epiforę, elipsę; wersyfikacyjne, w tym przerzutnię; określa ich funkcje;

5) interpretuje treści alegoryczne i symboliczne utworu literackiego;

9) rozpoznaje tematykę i problematykę poznanych tekstów oraz jej związek z programami epoki literackiej, zjawiskami społecznymi, historycznymi, egzystencjalnymi i estetycznymi; poddaje ją refleksji;

10) rozpoznaje w utworze sposoby kreowania: świata przedstawionego (fabuły, bohaterów, akcji, wątków, motywów), narracji, sytuacji lirycznej; interpretuje je i wartościuje;

14) przedstawia propozycję interpretacji utworu, wskazuje w tekście miejsca, które mogą stanowić argumenty na poparcie jego propozycji interpretacyjnej;

15) wykorzystuje w interpretacji utworów literackich potrzebne konteksty, szczególnie kontekst historycznoliteracki, historyczny, polityczny, kulturowy, filozoficzny, biograficzny, mitologiczny, biblijny, egzystencjalny;

16) rozpoznaje obecne w utworach literackich wartości uniwersalne i narodowe; określa ich rolę i związek z problematyką utworu oraz znaczenie dla budowania własnego systemu wartości.

2. Odbiór tekstów kultury. Uczeń:

1) przetwarza i hierarchizuje informacje z tekstów, np. publicystycznych, popularnonaukowych, naukowych;

II. Kształcenie językowe.

2. Zróżnicowanie języka. Uczeń:

7) rozpoznaje słownictwo o charakterze wartościującym; odróżnia słownictwo neutralne od słownictwa o zabarwieniu emocjonalnym, oficjalne od potocznego.

4. Ortografia i interpunkcja. Uczeń:

1) stosuje zasady ortografii i interpunkcji, w tym szczególnie: pisowni wielką i małą literą, pisowni łącznej i rozłącznej partykuły nie oraz partykuły -bym, -byś, -by z różnymi częściami mowy; pisowni zakończeń -ji, -ii, -i ; zapisu przedrostków roz-, bez-, wes-, wz-, ws-; pisowni przyimków złożonych; pisowni nosówek ( a, ę ) oraz połączeń om, on, em, en ; pisowni skrótów i skrótowców;

III. Tworzenie wypowiedzi.

1. Elementy retoryki. Uczeń:

1) formułuje tezy i argumenty w wypowiedzi ustnej i pisemnej przy użyciu odpowiednich konstrukcji składniowych;

6) rozumie, na czym polega logika i konsekwencja toku rozumowania w wypowiedziach argumentacyjnych i stosuje je we własnych tekstach;

2. Mówienie i pisanie. Uczeń:

1) zgadza się z cudzymi poglądami lub polemizuje z nimi, rzeczowo uzasadniając własne zdanie;

2) buduje wypowiedź w sposób świadomy, ze znajomością jej funkcji językowej, z uwzględnieniem celu i adresata, z zachowaniem zasad retoryki;

4) zgodnie z normami formułuje pytania, odpowiedzi, oceny, redaguje informacje, uzasadnienia, komentarze, głos w dyskusji;

10) w interpretacji przedstawia propozycję odczytania tekstu, formułuje argumenty na podstawie tekstu oraz znanych kontekstów, w tym własnego doświadczenia, przeprowadza logiczny wywód służący uprawomocnieniu formułowanych sądów;

IV. Samokształcenie.

1. rozwija umiejętność pracy samodzielnej między innymi przez przygotowanie różnorodnych form prezentacji własnego stanowiska;

6. wybiera z tekstu odpowiednie cytaty i stosuje je w wypowiedzi;

Lektura obowiązkowa

19) Adam Mickiewicz, Oda do młodości; wybrane ballady, w tym Romantyczność; wybrane sonety z cyklu Sonety krymskie oraz inne wiersze; Konrad Wallenrod; Dziady cz. III;

Kształtowane kompetencje kluczowe:

kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje w zakresie wielojęzyczności;
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele operacyjne. Uczeń:

charakteryzuje romantyczne wyobrażenie Boga,
analizuje nawiązania biblijne w wierszu Rozmowa wieczorna,
interpretuje wiersz Rozmowa wieczorna Adama Mickiewicza,
określa funkcje środków wyrazu artystycznego zastosowanych w wierszu.

Strategie nauczania:

konstruktywizm;
konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

odwrócona klasa;
ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera;
dyskusja.

Formy pracy:

praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

Nauczyciel proponuję zainteresowanym uczniom, by:
a) jedna osoba przygotowała interpretację wiersza Rozmowa wieczorna,
b) przygotowali utwór/utwory muzyczne, które korespondują z nastrojem wiersza Mickiewicza,
c) przygotowali ilustracje w postaci obrazów korespondujących z wymową wiersza Mickiewicza.
Wszyscy uczniowie zapoznają się z blokiem tekstowym lekcji Z Tobą ja gadam... Rozmowa wieczorna Adama Mickiewicza.

Faza wprowadzająca:

Krótka rozmowa wprowadzająca w temat lekcji: nauczyciel pyta, w jaki sposób romantycy rozmawiali z Bogiem w utworach, które poznali uczniowie. Jaką rolę przypisywali człowiekowi, a jaką Bogu we wzajemnych relacjach? Uczniowie wymieniają się refleksjami, korzystając ze swej dotychczasowej wiedzy oraz informacji z bloku tekstowego.
Podanie celu i tematu zajęć.

Faza realizacyjna:

Uczniowie przystępują do pracy z multimedium. Wykonują w parach polecenie 1 i 2 z sekcji „Animacja”. Wybrane osoby przedstawiają odpowiedzi, a nauczyciel weryfikuje ich poprawność.
Interpretacji wiersza Rozmowa wieczorna uczniowie dokonują podczas indywidualnej pracy z ćwiczeniami z sekcji „Sprawdź się”. Nauczyciel poleca im wykonanie ćwiczeń: 1‑9. Później uczniowie mogą przedyskutować odpowiedzi.

Faza podsumowująca:

Nauczyciel omawia przebieg zajęć, wskazuje mocne i słabe strony pracy uczniów, udzielając im tym samym informacji zwrotnej.

Praca domowa:

Mickiewicz charakteryzuje w tekście Boga, ale też przedstawia postać modlącego się. Na podstawie utworu Rozmowa wieczorna scharakteryzuj obraz romantyka, jego uczuć i kondycji. Swoje ustalenia zapisz w formie mapy myśli.

Materiały pomocnicze:

Krzysztof Rutkowski, Bóg Adama, Kraków 2021.
Zofia Stefanowska, Geniusz poety, geniusz narodu. Mickiewicz wobec powstania listopadowego, „Teksty Drugie” 1995, nr 6.

Wskazówki metodyczne

Uczniowie mogą wykorzystać multimedium „Animacja” do przygotowania się do lekcji powtórkowej.

Sprawdź się