Dla nauczyciela

Autor: Anna Grabarczyk

Przedmiot: Język polski

Temat: Ignacy Krasicki o Stanisławie Auguście Poniatowskim w satyrze „Do króla”

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Kształcenie literackie i kulturowe.
1. Czytanie utworów literackich. Uczeń:
2) rozpoznaje konwencje literackie i określa ich cechy w utworach (fantastyczną, symboliczną, mimetyczną, realistyczną, naturalistyczną, groteskową);
3) rozróżnia gatunki epickie, liryczne, dramatyczne i synkretyczne, w tym: gatunki poznane w szkole podstawowej oraz epos, odę, tragedię antyczną, psalm, kronikę, satyrę, sielankę, balladę, dramat romantyczny, powieść poetycką, a także odmiany powieści i dramatu, wymienia ich podstawowe cechy gatunkowe;
6) rozpoznaje w tekstach literackich: ironię i autoironię, komizm, tragizm, humor, patos; określa ich funkcje w tekście i rozumie wartościujący charakter;
7) rozumie pojęcie groteski, rozpoznaje ją w tekstach oraz określa jej artystyczny i wartościujący charakter;
2. Odbiór tekstów kultury. Uczeń:
1) przetwarza i hierarchizuje informacje z tekstów, np. publicystycznych, popularnonaukowych, naukowych;
III. Tworzenie wypowiedzi.
1. Elementy retoryki. Uczeń:
2) wskazuje i rozróżnia cele perswazyjne w wypowiedzi literackiej i nieliterackiej;
2. Mówienie i pisanie. Uczeń:
2) buduje wypowiedź w sposób świadomy, ze znajomością jej funkcji językowej, z uwzględnieniem celu i adresata, z zachowaniem zasad retoryki;
6) tworzy spójne wypowiedzi w następujących formach gatunkowych: wypowiedź o charakterze argumentacyjnym, referat, szkic interpretacyjny, szkic krytyczny, definicja, hasło encyklopedyczne, notatka syntetyzująca;
IV. Samokształcenie.
2. porządkuje informacje w problemowe całości poprzez ich wartościowanie; syntetyzuje poznawane treści wokół problemu, tematu, zagadnienia oraz wykorzystuje je w swoich wypowiedziach;
3. korzysta z literatury naukowej lub popularnonaukowej;

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje obywatelskie;

  • kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele operacyjne. Uczeń:

  • dokona analizy i interpretacji tekstu literackiego Do króla Ignacego Krasickiego;

  • odczyta intencje autora i zinterpretuje wymowę utworu;

  • omówi postawę króla Stanisława Augusta Poniatowskiego.

Strategie nauczania:

  • konstruktywizm;

  • konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

  • ćwiczeń przedmiotowych;

  • z użyciem komputera;

  • oś czasu;

  • metoda akwarium.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca w parach;

  • praca w grupach;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

  1. Uczniowie przed zajęciami przygotowuję w grupach oś czasu - przedstawiają sylwetkę Ignacego Krasickiego i jego działalność literacką. Oś czasu może być przygotowana na dużych arkuszach papieru.

  2. Chętne osoby przygotowują referat na temat sytuacji wewnętrznej Polski w 2. połowie XVIII wieku (polityczny kryzys prowadzący do utraty niepodległości, rozkwit myśli oświeceniowej w epoce stanisławowskiej, wydarzenia świadczące o próbach naprawy Rzeczpospolitej).

Faza wprowadzająca:

  1. Uczniowie wieszają w widocznym miejscu w klasie przygotowane w domu osie czasu. Zespoły przystępują do prezentacji efektów pracy. Grupy kolejno przedstawiają swoje realizacje. Należy narzucić limit czasowy dla pojedynczej prezentacji tak, by każdy zespół miał okazję zaprezentować swoją pracę. Po zakończonej prezentacji każdej grupy wybrana lub chętna osoba wskazuje mocne i słabe strony wystąpienia.

  2. Chętne osoby omawiają również referaty, które zostały przez nich przygotowane w domu.

Faza realizacyjna:

  1. Uczniowie indywidualnie zapoznają się z treściami w sekcji „Wprowadzenie” oraz „Przeczytaj”.

  2. Praca z multimedium. Nauczyciel prezentuje i omawia audiobook. Uczniowie przygotowują się do pisania pracy na temat: Jak Ignacy Krasicki ganiąc, chwali Stanisława Augusta Poniatowskiego w satyrze Do króla?

  3. Nauczyciel prosi uczniów, by podzieli się na dwie grupy. Informuje, że będą uczestniczyć w dyskusji związanej z tematem: Czy utwór Ignacego Krasickiego jest krytyką króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, czy raczej ludzi, którzy oskarżają króla?. Wyjaśnia, że ten typ dyskusji określany jest jako akwarium.
    Pierwsza grupa siada w kręgu i dyskutuje na zadany temat (jeśli uczniowie nie potrafią sami znaleźć argumentów, nauczyciel może na początku naprowadzić uczniów). Nauczyciel wyjaśnia, że w tym samym czasie druga grupa zajmuje miejsca dookoła i obserwuje przebieg dyskusji. Jej zadaniem jest analiza doboru i skuteczności argumentów, przestrzegania zasad i ogólnego przebiegu rozmowy. Nauczyciel wyznacza dokładny czas dyskusji.
    Po zakończeniu dyskusji uczniowie mogą zamienić się rolami. Następnie nauczyciel prosi chętne osoby o dokonanie oceny umiejętności prowadzenia dyskusji, trzymania się tematu, doboru argumentów grupy dyskutującej.

Faza podsumowująca:

  1. Prowadzący zapowiada uczniom, że w kolejnym kroku będą rozwiązywać ćwiczenia – od najprostszych do najtrudniejszych. Każdy z uczniów robi to samodzielnie. Po ustalonym czasie wybrani uczniowie przedstawiają odpowiedzi, a reszta klasy wspólnie ustosunkowuje się do nich. Nauczyciel w razie potrzeby koryguje odpowiedzi, dopowiada istotne informacje, udziela uczniom informacji zwrotnej.

Praca domowa:

  1. Zredaguj wypowiedź argumentacyjną na temat: Jak Ignacy Krasicki ganiąc, chwali Stanisława Augusta Poniatowskiego w satyrze Do króla? Omów utwór i posługując się fragmentem opracowania popularnonaukowego, wskaż w nim cechy typowe dla satyry.

Materiały pomocnicze:

  • Człowiek oświecenia, pod red. M. Vovelle’a, przekł. M. Gurgul, Warszawa 2001.

  • Goliński Z., Krasicki, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2002.

Wskazówki metodyczne

  • Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z multimedium z sekcji „Audiobook”, aby aktywnie uczestniczyć w zajęciach i pogłębiać swoją wiedzę.

Sprawdź się