Dla nauczyciela

Autor: Piotr Obolewicz

Przedmiot: Język polski

Temat: Miłość w Biblii. Pieśń nad Pieśniami i Hymn o miłości

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy

Treści nauczania – wymagania szczegółowe

I. Kształcenie literackie i kulturowe.

1. Czytanie utworów literackich. Uczeń:

2) rozpoznaje konwencje literackie i określa ich cechy w utworach (fantastyczną, symboliczną, mimetyczną, realistyczną, naturalistyczną, groteskową);

4) rozpoznaje w tekście literackim środki wyrazu artystycznego poznane w szkole podstawowej oraz środki znaczeniowe: oksymoron, peryfrazę, eufonię, hiperbolę; leksykalne, w tym frazeologizmy; składniowe: antytezę, paralelizm, wyliczenie, epiforę, elipsę; wersyfikacyjne, w tym przerzutnię; określa ich funkcje;

5) interpretuje treści alegoryczne i symboliczne utworu literackiego;

8) wykazuje się znajomością i zrozumieniem treści utworów wskazanych w podstawie programowej jako lektury obowiązkowe;

9) rozpoznaje tematykę i problematykę poznanych tekstów oraz jej związek z programami epoki literackiej, zjawiskami społecznymi, historycznymi, egzystencjalnymi i estetycznymi; poddaje ją refleksji;

10) rozpoznaje w utworze sposoby kreowania: świata przedstawionego (fabuły, bohaterów, akcji, wątków, motywów), narracji, sytuacji lirycznej; interpretuje je i wartościuje;

11) rozumie pojęcie motywu literackiego i toposu, rozpoznaje podstawowe motywy i toposy oraz dostrzega żywotność motywów biblijnych i antycznych w utworach literackich; określa ich rolę w tworzeniu znaczeń uniwersalnych;

14) przedstawia propozycję interpretacji utworu, wskazuje w tekście miejsca, które mogą stanowić argumenty na poparcie jego propozycji interpretacyjnej;

15) wykorzystuje w interpretacji utworów literackich potrzebne konteksty, szczególnie kontekst historycznoliteracki, historyczny, polityczny, kulturowy, filozoficzny, biograficzny, mitologiczny, biblijny, egzystencjalny;

16) rozpoznaje obecne w utworach literackich wartości uniwersalne i narodowe; określa ich rolę i związek z problematyką utworu oraz znaczenie dla budowania własnego systemu wartości.

2. Odbiór tekstów kultury. Uczeń:

1) przetwarza i hierarchizuje informacje z tekstów, np. publicystycznych, popularnonaukowych, naukowych;

2) analizuje strukturę tekstu: odczytuje jego sens, główną myśl, sposób prowadzenia wywodu oraz argumentację;

II. Kształcenie językowe.

1. Gramatyka języka polskiego. Uczeń:

3) rozpoznaje argumentacyjny charakter różnych konstrukcji składniowych i ich funkcje w tekście; wykorzystuje je w budowie własnych wypowiedzi;

2. Zróżnicowanie języka. Uczeń:

6) rozpoznaje rodzaje stylizacji (archaizacja, dialektyzacja, kolokwializacja, stylizacja środowiskowa, biblijna, mitologiczna itp.) oraz określa ich funkcje w tekście;

4. Ortografia i interpunkcja. Uczeń:

1) stosuje zasady ortografii i interpunkcji, w tym szczególnie: pisowni wielką i małą literą, pisowni łącznej i rozłącznej partykuły nie oraz partykuły -bym, -byś, -by z różnymi częściami mowy; pisowni zakończeń -ji, -ii, -i ; zapisu przedrostków roz-, bez-, wes-, wz-, ws-; pisowni przyimków złożonych; pisowni nosówek ( a, ę ) oraz połączeń om, on, em, en ; pisowni skrótów i skrótowców;

III. Tworzenie wypowiedzi.

1. Elementy retoryki. Uczeń:

4) wyjaśnia, w jaki sposób użyte środki retoryczne (np. pytania retoryczne, wyliczenia, wykrzyknienia, paralelizmy, powtórzenia, apostrofy, przerzutnie, inwersje) oddziałują na odbiorcę;

2. Mówienie i pisanie. Uczeń:

2) buduje wypowiedź w sposób świadomy, ze znajomością jej funkcji językowej, z uwzględnieniem celu i adresata, z zachowaniem zasad retoryki;

IV. Samokształcenie.

1. rozwija umiejętność pracy samodzielnej między innymi przez przygotowanie różnorodnych form prezentacji własnego stanowiska;

2. porządkuje informacje w problemowe całości poprzez ich wartościowanie; syntetyzuje poznawane treści wokół problemu, tematu, zagadnienia oraz wykorzystuje je w swoich wypowiedziach;

6. wybiera z tekstu odpowiednie cytaty i stosuje je w wypowiedzi;

Lektura obowiązkowa

1) Biblia, w tym fragmenty Księgi Rodzaju, Księgi Hioba, Księgi Koheleta, Pieśni nad Pieśniami, Księgi Psalmów, Apokalipsy wg św. Jana;

Zakres rozszerzony

Treści nauczania – wymagania szczegółowe

I. Kształcenie literackie i kulturowe.

1. Czytanie utworów literackich. Uczeń: spełnia wymagania określone dla zakresu podstawowego, a ponadto:

2) rozumie pojęcie tradycji literackiej i kulturowej, rozpoznaje elementy tradycji w utworach, rozumie ich rolę w budowaniu wartości uniwersalnych;

Kształtowane kompetencje kluczowe:

kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje w zakresie wielojęzyczności;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele operacyjne. Uczeń:

interpretuje wymowę dwóch biblijnych tekstów o miłości: Pieśni nad Pieśniami i Hymnu o miłości,
rozpoznaje zastosowane w utworach środki artystyczne i wyjaśnia ich funkcje.
analizuje tekst krytycznoliteracki poświęcony pieśniom miłosnym i ich znaczeniu w Biblii.
wyjaśnia uniwersalne przesłanie Pieśni nad Pieśniami.

Strategie nauczania:

konstruktywizm;
konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

z użyciem e‑podręcznika;
ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera.

Formy pracy:

praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Miłość w Biblii. Pieśń nad Pieśniami i Hymn o miłości”. Następnie prosi uczestników zajęć o zapoznanie się z utworami w e‑materiale: Pieśń nad Pieśniami i Hymn o miłości. Uczniowie powinni utwory przeczytać i przygotować się do ich omówienia: przygotować wstępne informacje, które pozwolą umiejscowić teksty w kontekście historycznoliterackim.
Przekład intersemiotyczny. Chętny lub wybrany uczeń przygotowuje utwór muzyczny jako ilustrację dźwiękową do tekstu poetyckiego z e‑materiału: Pieśń nad Pieśniami i Hymn o miłości. Powinien umieć uzasadnić swój wybór.

Faza wprowadzająca:

Krótka rozmowa wprowadzająca w temat lekcji: Nauczyciel pyta: jakie znacie utwory pochodzące z Biblii, których tematem jest miłość?
Później prowadzący wyświetla galerię zdjęć interaktywnych. Uczniowie wspólnie wykonują polecenie 1 z tej sekcji.

Faza realizacyjna:

Dyskusja. Nauczyciel dzieli klasę na 2 grupy. Każdy zespół ma za zadanie wybrać sekretarza, recytatora i lidera. Nauczyciel zwraca uwagę na to, aby praca przebiegała w taki sposób, aby nie przeszkadzać pozostałym zespołom. Nauczyciel informuje grupy, na czym polegają ich zadania.
Gr. 1 – Ustalcie, czym charakteryzuje się związek miłosny Oblubieńca i Oblubienicy. Skorzystajcie z ćwiczeń 4‑6 (sekcja „Sprawdź się”). Swoje wnioski z dyskusji zanotujcie w formie mapy myśli. Na osobnej karcie zredagujcie list miłosny, stosując parafrazy lub cytaty z przywołanych fragmentów.
Gr. 2 – Ustalcie, jaka jest miłość według Hymnu o miłości św. Pawła. Skorzystajcie z ćwiczeń 2‑3 (sekcja „Sprawdź się”). Swoje wnioski z dyskusji zanotujcie w formie mapy myśli. Na osobnej karcie zredagujcie list miłosny, stosując parafrazy lub cytaty z przywołanych fragmentów.
Podczas odczytywania zredagowanych w grupach listów uczniowie mogą wykorzystać jako tło muzyczne utwory przygotowane w domu.

Faza podsumowująca:

W podsumowaniu lekcji uczniowie wspólnie analizują Komentarz historyczno‑kulturowy do Biblii hebrajskiej zamieszczony w sekcji „Sprawdź się”. Pomagają im w tym ćwiczenia 7‑8 z tej sekcji. Nauczyciel może ocenić pracę uczniów obserwowaną podczas całej lekcji.

Praca domowa:

Poszukaj w internecie informacji o muzycznych, malarskich i filmowych nawiązaniach do Hymnu o miłości oraz Pieśni nad pieśniami. Zanotuj tytuły dzieł i nazwiska ich autorów.

Materiały pomocnicze:

Kazimierz Bukowski, Biblia a literatura polska, Warszawa 1990.
Biblia Tysiąclecia, tłum. J. Drozd i inni, Poznań 2003.

Wskazówki metodyczne

Uczniowie mogą wykorzystać multimedium „Galeria zdjęć interaktywnych” do przygotowania się do lekcji powtórkowej.

Sprawdź się