Autor: Dorota Czarny

Przedmiot: historia

Temat: Razem czy osobno? – dylematy Polski i Litwy po unii w Krewie

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

zakres rozszerzony

XII. Polska w XIV–XV w.

Uczeń:

1) ocenia znaczenie unii polsko‑litewskiej z perspektywy obu narodów;

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• analizuje wzajemne stosunki między Polską a Litwą w czasach panowania Władysława Jagiełły;

• wyjaśnia, na czym polegała różnica oczekiwań Polaków i Litwinów wobec przyszłej unii;

• charakteryzuje źródła konfliktu między Polską a Litwą powstałe na tle unii;

• omawia i ocenia postanowienia unii polsko‑litewskich.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm.

Metody i techniki nauczania:

• debata;

• burza mózgów;

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem audiobooka;

• analiza materiałów źródłowych;

• metoda SWOT.

Formy zajęć:

• praca indywidualna;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• telefony z dostępem do internetu,

• flipcharty i markery.

Przebieg zajęć:

Przed lekcją:

Uczniowie są poproszeni o zapoznanie się z tekstem zawartym w e‑podręczniku (ale bez treści audiobooka), żeby móc w czasie lekcji uczestniczyć w dyskusji.

Faza wstępna

1. Nauczyciel przedstawia temat lekcji i cel: Na dzisiejszej lekcji dowiedziemy, czy unia zawarta miedzy Polską a Litwą była korzystna dla obu stron.

2. Na początek prowadzący prosi uczniów, aby przypomnieli sobie wcześniejsze tematy lub informacje, które posiadają z innych źródeł, i odpowiedzieli na pytanie: Dlaczego Polska i Litwa dążyły do zawarcia unii?. uczniowie przedstawiają swoje propozycje, jedna osoba może je zapisywać na tablicy.

Faza realizacyjna

1. Nauczyciel dzieli klasę na dwie grupy i zapowiada, że będą teraz prowadzić debatę dotyczącą zawarcia unii między Polską a Litwą. Jedna grupa to zwolennicy, druga to przeciwnicy. Uczniowie otrzymują czas na przygotowanie się do debaty (mogą wykorzystywać informacje zawarte w zasobach multimedialnych lub innych źródłach).

2. Podczas gdy uczniowie się przygotowują, nauczyciel wybiera osobę, która w czasie debaty będzie zapisywała na tablicy w tabelce najtrafniejsze argumenty dotyczące tematu debaty.

3. Nauczyciel wyznacza czas, w jakim grupy mają dyskutować. Nauczyciel przysłuchuje się i w razie konieczności koryguje wypowiedzi uczniów.

4. Po wyznaczonym czasie osoba zapisująca wypowiedzi grup na głos odczytuje pozytywne i negatywne skutki zawarcia unii polsko‑litewskiej.

5. Nauczyciel prosi uczniów, aby teraz w takich grupach, w jakich byli dotychczas, uzupełnili tabelę; przekazuje arkusze, na których przedstawiona jest metoda SWOT (w razie potrzeby wyjaśnia metodę). Uczniowie odpowiadają na pytanie: „Razem czy osobno?” i wskazują mocne strony, słabe strony, szanse i zagrożenia.

6. Po wykonaniu zadania liderzy grup przedstawiają swoje wyniki pracy, wspólnie je omawiają i wyciągają wnioski. Nauczyciel pilnuje czasu prezentacji, a następnie udziela informacji zwrotnej.

Faza podsumowująca

1. Jako podsumowanie nauczyciel włącza audiobook przedstawiający litewską ocenę zawarcia unii Polski i Litwy. Uczniowie porównują wiadomości z tekstu źródłowego z wiadomościami opracowanymi na dzisiejszej lekcji.

2. Na koniec nauczyciel omawia przebieg zajęć i prosi, aby uczniowie dokonali samooceny pracy na lekcji. Uczniowie bardzo aktywni i aktywni (lub grupa) otrzymują oceny.

Praca domowa:

1. Uczniowie wykonują ćwiczenia 6, 7, 8 i 9 z sekcji „Sprawdź się”.

Materiały pomocnicze:

Średniowieczny fresk z przełomu XIV/XV w. z kościoła Saint‑Pierre‑le‑Jeune w Strasburgu, nazywany Marszem narodów do krzyża. Przedstawia on narody Europy w drodze do krzyża pod postacią trzynastu konnych rycerzy i dwóch pieszych.

J. Matejko, Chrzest Litwy, 1888 r.

J. Ochmański, Historia Litwy, Wrocław 1990, s. 71–72.

Kiejstut i Witold więźniami Jagiełły, XIX w., obraz W. Gersona.

Bitwa nad Worsklą w 1399 r. wg XVI‑wiecznej miniatury z ilustrowanej kroniki Iwana IV Groźnego.

P. Jasienica, Polska Jagiellonów, oprac. PIW, Warszawa 1985, s. 85–86.

Dyskurs polityczny i nauczanie w szkole w XX wieku, s. 93–94.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Uczniowie przed lekcją mają za zadanie wysłuchać audiobook i zacząć zajęcia od ocenienia szans i zagrożeń dla Polski i Litwy wynikających z podpisania unii. Następnie będą omawiać i zestawiać je z wiadomościami poznanymi na lekcji.