Autor: Tomasz Mazur

Temat: Kurs logiki: lekcja 29. Schematy wnioskowania logicznego cz. 2: modus tollendo ponens, sylogizm hipotetyczny, dylemat konstrukcyjny prosty i złożony

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.

Cele operacyjne. Uczeń:

• ma świadomość złożoności reguł rozumowania;

• rekonstruuje schematy wnioskowania logicznego; modus tollendo ponens, sylogizm hipotetyczny, dylemat konstrukcyjny prosty i złożony;

• rozpoznaje i stosuje schematy wnioskowania logicznego w praktyce;

• przekształca wnioskowania wyrażone w języku naturalnym we wnioskowania wyrażone w postaci schematów logicznych i odwrotnie.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera;

• dyskusja;

• animacja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Nauczyciel prosi uczniów o przedstawienie jakiegoś rozumowania charakterystycznego dla Sherlocka Holmesa.

Faza wprowadzająca:

1. Podanie tematu i celu lekcji.

2. Nauczyciel prosi wybranych uczniów o przedstawienie pracy domowej. Komentuje usłyszane odpowiedzi pod kątem zgodności z logicznym rozumieniem któregoś ze schematów będących przedmiotem tej lekcji.

Faza realizacyjna:

1. Uczniowie zapoznają się z treścią e‑materiału. Nauczyciel komentuje najważniejsze punkty upewniając się, czy uczniowie dobrze je rozumieją.

2. Nauczyciel dzieli uczniów w trzyosobowe grupy. Każda grupa ma za zadanie przygotować niebanalny przykład wnioskowania niezawodnego o którymś z podanych w opracowanie schematów.

3. Nauczyciel prosi kolejne trójki o prezentację wyniku swojej pracy. Pozostała część klasy ma ocenić, który to jest typ rozumowania z podanych w opracowaniu. Nauczyciel komentuje podawane przez kolejne grupy przykłady pod kątem zgodności ze schematami podanymi w opracowaniu.

Faza podsumowująca:

1. Uczniowie wykonują ćwiczenia nr 7 i 8 zawarte w sekcji „Sprawdź się”. Przygotowują uzasadnienia poprawnych odpowiedzi.

2. Wszyscy uczniowie podsumowują zajęcia, zwracając uwagę na nabyte umiejętności.

Praca domowa:

1. Zadaniem ucznia jest używanie w codziennych rozmowach świadomie i jak najczęściej podanych typów niezawodnych rozumowań podanych w opracowaniu. Ma on też następnie spisać i omówić krótko przykład takiego zastosowania, które zakończyło się argumentacyjnym powodzeniem.

Materiały pomocnicze:

• Brudnik E., Ja i mój uczeń pracujemy aktywnie: przewodnik po metodach aktywizujących, Warszawa 2010.

• Taraszkiewicz M., Trendy - uczenie w XXI wieku, „Internetowy Magazyn CODN” 1 (2005).

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

• Uczniowie zapoznają się z multimedium w sekcji „Animacja” i przygotowują do niego pytania. Następnie zadają je sobie nawzajem, sprawdzając stopień przyswojenia jego treści.