Autor: Agnieszka Pieszalska

Przedmiot: biologia

Temat: Właściwości fizykochemiczne wielocukrów i ich znaczenie biologiczne

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• przedstawia budowę i sposób powstawania wielocukrów;

• określa właściwości fizyczne i chemiczne glikanów;

• charakteryzuje znaczenie biologiczne polisacharydów.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• burza mózgów;

• 5 × 5 × 5;

• analiza tekstu źródłowego;

• mapa myśli.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• arkusze papieru, flamastry;

• zagadnienia do losowania.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Nauczyciel prowadzi pogadankę, zadając pytania: „Czy wszystkie cukry są słodkie?”, „Jakie znacie cukry mające słodki smak?”, „Czy znacie cukry, które nie są słodkie?”, „Jakie organizmy zawierają najwięcej cukrów?”, „Jakie pierwiastki są podstawowymi składnikami cukrów?”, „Jak możemy podzielić cukry?”, „Czy znacie przykłady monosacharydów, disacharydów, polisacharydów?”.

2. Nauczyciel podaje cele lekcji i formułuje jej temat.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel dzieli uczniów na pięć grup po pięć osób:

   • grupa A – budowa wielocukrów;

   • grupa B – sposób powstawania i funkcje wielocukrów;

   • grupa C – homoglikany;

   • grupa D – heteroglikany;

   • grupa E – glikoproteiny i glikolipidy.

   Może to zrobić w następujący sposób: na niewielkich karteczkach wypisuje symbole A1, A2, A3, A4, A5, B1, B2, B3, B4, B5 itd. – aż do E5. Stoły oznacza literami A, B, C, D, E. Następnie losowo rozdaje kartki uczniom i prosi ich o znalezienie stołu z odpowiednią literą. Przy drugiej części ćwiczenia nauczyciel numeruje stoły od 1 do 5 i prosi o znalezienie stołu z odpowiednim numerem.

2. Nauczyciel prosi uczniów o przygotowanie notatek na temat wielocukrów, na podstawie e‑materiału.

3. Nauczyciel informuje, że każdy będzie prezentował przygotowane informacje w drugiej części ćwiczenia.

4. Nauczyciel obserwuje pracę grup. Odpowiada na pytania, w razie potrzeby udziela dodatkowych instrukcji.

5. Po upłynięciu wyznaczonego czasu nauczyciel tworzy nowe grupy, tak by w każdej znalazł się przedstawiciel każdej z poprzednich grup; numeruje stoły od 1 do 5.

6. Po zmianie miejsc nauczyciel wyznacza czas na omówienie wszystkich zagadnień przez grupy. Następnie każdy zespół wykonuje mapę myśli przedstawiającą omówione zagadnienia, w postaci opisów, rysunków lub schematów (przykładowa mapa myśli: materiały dodatkowe).

7. Grupy kolejno prezentują swoje mapy myśli.

8. Nauczyciel prosi o zapoznanie się z filmem samouczkiem i wykonanie do niego poleceń.

9. Po wykonaniu poleceń przez grupy chętni uczniowie przedstawiają swoje odpowiedzi.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel przeprowadza grę dydaktyczną. Wskazany przez nauczyciela uczeń losuje zagadnienie (materiały pomocnicze), następnie układa do niego pytanie. Uczeń, który udzieli poprawnie odpowiedzi, losuje kolejne zagadnienie i układa pytanie. W przypadku udzielenia złej odpowiedzi nauczyciel ponownie wskazuje ucznia do losowania zagadnienia.

Praca domowa:

• Wykonaj ćwiczenia interaktywne od 1 do 8.

Materiały pomocnicze:

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania filmu samouczka:

• Film samouczek może być wykorzystany w fazie realizacyjnej lekcji lub na zajęciach dotyczących budowy i podziału cukrów złożonych.