Dla nauczyciela
Autor: Katarzyna Maćkowska
Przedmiot: Filozofia
Temat: Idealizm niemiecki: część 6. Dlaczego Bóg stworzył świat?
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres rozszerzony
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje obywatelskie;
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje w zakresie wielojęzyczności;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.
Cele lekcji (językiem ucznia):
Poznasz podejście Hegla do zagadnienia stworzenia świata.
Przeanalizujesz, jak Hegel rozumie pojecie alienacji na gruncie filozofii państwa.
Zbadasz, jak koncepcja alienacji funkcjonuje we współczesnej filozofii i kulturoznawstwie.
Cele operacyjne. Uczeń:
omawia podejście Hegla do zagadnienia stworzenia świata;
analizuje Heglowskie pojęcie alienacji na gruncie filozofii państwa;
rozróżnia atrybuty podmiotu (Boga‑Absolutu) i przedmiotu (świata).
Cele operacyjne. Uczeń:
rozpoznaje związki między filozofią a innymi działami kultury europejskiej, zwłaszcza między filozofią a sztuką (w tym literaturą piękną), religią i nauką;
zna i charakteryzuje główne dyscypliny filozoficzne, opisuje ich problematykę i posługuje się odpowiednią terminologią;
podejmuje rzetelną dyskusję filozoficzną oraz formułuje w niej jasne i uzasadnione stanowisko.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm;
nauczanie wyprzedzające.
Metody i techniki nauczania:
ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera;
dyskusja.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;
telefony z dostępem do internetu.
Przebieg lekcji
Przed lekcją:
Przygotowanie do zajęć. Przed lekcją nauczyciel udostępnia uczniom na platformie materiał „Idealizm niemiecki: część 6. Dlaczego Bóg stworzył świat?”. Uczniowie mają za zadanie przygotować odpowiedzi na pytania zawarte w sekcji „Przeczytaj”.
Faza wprowadzająca:
Nauczyciel loguje się na platformę i wyświetla na tablicy stronę tytułową e‑materiału. Przedstawia uczniom temat lekcji oraz jej cele, a następnie wspólnie z nimi określa kryteria sukcesu.
Dyskusja wprowadzająca. Nauczyciel, za pomocą raportu dostępnego w panelu użytkownika, weryfikuje przygotowanie uczniów do lekcji i na tej podstawie dobiera uczniów w pary. Prosi o przygotowanie pytań związanych z wyświetlonym tematem zajęć i udostępnionym przed zajęciami e‑materiałem. Czego uczniowie chcą się dowiedzieć? Co ich interesuje w związku z zakresem lekcji? Omówienie pytań przygotowanych przez uczniów, dyskusja wstępna.
Krótka rozmowa wprowadzająca w temat lekcji: Po co Bóg, który jest doskonałością i pełnią miałby stwarzać świat? Dlaczego miałby to robić, skoro niczego mu nie brakowało?
Faza realizacyjna:
Praca z tekstem. Uczniowie przystępują do cichego czytania tekstu zawartego w sekcji „Przeczytaj”, jeśli nauczyciel – na podstawie raportu na platformie – uważa, że przygotowanie uczniów jest wystarczające, może pominąć tę czynność. Uczniowie indywidualnie zapisują pięć najważniejszych ich zdaniem kwestii poruszanych w tekście. Następnie w parach porównują swoje wybory. Nauczyciel prosi wybrane pary o podsumowanie swojej pracy.
Praca z multimedium. Nauczyciel wyświetla na tablicy interaktywnej materiał z sekcji „Audiobook”. Odczytanie polecenia do multimedium: Wyjaśnij, na czym polega alienacja w filozofii Hegla. Czy potrafisz podać jej przykłady w życiu swoim lub swoich znajomych? Wspólna praca całego zespołu klasowego nad odpowiedziami.
Praca z drugim multimedium. Uczniowie zapoznają się z materiałem w sekcji „Ilustracja interaktywna”. Klasa dzieli się na grupy. Każdy zespół opracowuje odpowiedzi do poleceń i ćwiczeń. Po wyznaczonym przez nauczyciela czasie liderzy grup odczytują propozycje. Nauczyciel komentuje rozwiązania uczniów.
Uczniowie, na podstawie wiedzy zdobytej przed lekcją oraz podczas lekcji, układają trzy zadania quizowe związane z tematem zajęć, które następnie dają do rozwiązania wybranej osobie z klasy. W ten sposób utrwalają zdobytą wiedzę i umiejętności.
Faza podsumowująca:
Nauczyciel ponownie wyświetla pytanie otwarte z e‑materiału, a uczniowie ponownie na nie odpowiadają, zapisując swoje wnioski wraz z autorefleksją dotyczącą ewentualnej zmiany stanowiska. Nauczyciel wybiera najciekawsze odpowiedzi, prezentuje je na forum klasy i komentuje, udzielając uczniom informacji zwrotnej.
Wszyscy uczniowie podsumowują zajęcia, zwracając uwagę na nabyte umiejętności.
Praca domowa:
Napisz pracę argumentacyjną na temat: Czy zgadzasz się z tezą Hegla, że określanie i dookreślanie się wpływa na kształtowanie się świata? . Swoją wypowiedź poprzyj odpowiednimi argumentami.
Materiały pomocnicze:
Zielewska B., Dialog we współczesnej edukacji filozoficznej, Olsztyn 2002.
Walczak P., Metody aktywizujące w nauczaniu filozofii, w: „Analiza i egzystencja” 10 (2009).
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:
Nauczyciel może wykorzystać medium w sekcji „Audiobook” do pracy przed lekcją. Uczniowie zapoznają się z jego treścią i przygotowują do pracy na zajęciach w ten sposób, żeby móc samodzielnie rozwiązać zadania.