Autor: Marta Kulikowska

Temat: Co wolno władcy? – Niccolò Machiavelli, Książę i Jan Kochanowski, Pieśń XIV

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie;

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje w zakresie wielojęzyczności.

Cele operacyjne. Uczeń:

• poznaje okoliczności powstania Pieśni XIV Jana Kochanowskiego oraz Księcia Niccolò Machiavellego,

• określa, w jaki sposób Kochanowski i Machiavelli postrzegali kwestie związane ze sprawowaniem władzy w państwie oraz prerogatywami władców,

• analizuje fragmenty Odprawy posłów greckich Jana Kochanowskiego oraz fragmenty Księcia Machiavellego, zwracając uwagę na podobieństwa i różnice w sposobie definiowania celów i powinności władców.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera;

• dyskusja;

• metoda 635.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Co wolno władcy? – Niccolò Machiavelli, Książę i Jan Kochanowski, Pieśń XIV”. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się z tekstem w sekcji „Przeczytaj” i następnie rozwiązanie ćwiczenia nr 1 zawartego w sekcji „Sprawdź się”.

Faza wprowadzająca:

1. Nauczyciel prosi, by uczniowie podzielili się na 6 grup (będą pracowali metodą 635). Każda z grup dostaje arkusz papieru. W ciągu 5 minut członkowie grupy powinni ustalić i zanotować 3 cechy dobrego władcy (dobrej władzy). Następnie przekazują swoją kartę grupie obok, która ma za zadanie rozwinąć propozycje poprzedników. Po upływie kolejnych 5 minut przedstawiciele grup prezentują efekty pracy; jedna osoba zapisuje na tablicy powtarzające się i/lub najważniejsze postulaty. Uczniowie decydują wspólnie, które pomysły powinny są najtrafniejsze.

2. Prowadzący informuje, że podczas lekcji uczniowie będą analizowali dwa ujęcia problemu dobrego władcy: Jana Kochanowskiego i Niccolò Machiavellego.

3. Podanie celu i tematu zajęć.

Faza realizacyjna:

1. Uczniowie, pracując w parach, wysłuchują audiobooka, a następnie wykonują polecenia 1 i 2 z tej sekcji. Później chętne osoby przedstawiają propozycje odpowiedzi.

2. Nauczyciel lub wskazana osoba odczytuje fragment Księcia Niccolò Machiavellego zamieszczony w ćw. 4 w sekcji „Sprawdź się”. Zadaje pytanie: jakie cechy dobrego władcy wymienia autor? Uczniowie odpowiadają swobodnie i notują odpowiedzi w zeszytach.
   Następnie prowadzący zajęcia odtwarza piosenkę Przemysława Gintrowskiego (patrz materiały dodatkowe). Prosi, by uczniowie, słuchając, wynotowali cytaty dotyczące powinności władcy. Później uczniowie wspólnie ustalają, jakie jest przesłanie piosenki Gintrowskiego. Nauczyciel zwraca ich uwagę na zastosowaną w utworze ironię.

3. Następne ćwiczenie – 5 uczniowie wykonują indywidualnie i przedstawiają propozycje odpowiedzi.

4. Uczniowie przechodzą do analizy tekstu Jana Kochanowskiego. Wykonują ćw. 6.

Faza podsumowująca:

1. W podsumowaniu lekcji można wykorzystać ćw. 8, a zwłaszcza ostatnie pytanie: Czy uważasz, że autor Księcia był bezwzględnym cynikiem, czy człowiekiem, który miał odwagę powiedzieć prawdę o ludzkiej naturze? Uzasadnij swoją odpowiedź.

2. Na koniec zajęć nauczyciel prosi wybranych uczniów o rozwinięcie zdania: Na dzisiejszych zajęciach dowiedziałem się…, nauczyłem się...

Praca domowa:

1. Wykonaj jedno z poniższych zadań.
   a) Przeczytaj jeszcze raz Pieśń XIV Jana Kochanowskiego. Przeredaguj ją w taki sposób, aby powstała współczesna przemowa skierowana do rządzących. b) Żołnierze rekrutowani do elitarnej amerykańskiej jednostki Delta Force przechodzą wyczerpujące fizycznie oraz psychicznie szkolenie. Ostatni etap selekcji wymaga od rekrutów przeczytania w ciągu 18 godzin Księcia Niccolò Machiavellego. Zastanów się, dlaczego osoby odpowiedzialne za selekcję komandosów zdecydowały się na wybór tej lektury.

Materiały pomocnicze:

• Machiavelli, sł. Jacek Czech, muz. Przemysław Gintrowski, album Kamienie, 1991.

• Irena Dzierzgowska, Jak uczyć metodami aktywnymi, Otwock 2007.

Wskazówki metodyczne

• Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z multimedium z sekcji „Audiobook”, aby aktywnie uczestniczyć w zajęciach i pogłębiać swoją wiedzę.