Autor: Martyna Wojtowicz

Temat: Kultura średniowiecznej Europy - podsumowanie

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• charakteryzuje ideał rycerski i ideał pobożności obowiązujące w kulturze średniowiecznej Europy;

• omawia najważniejsze grupy społeczne średniowiecznej Europy.

• tłumaczy znaczenie średniowiecznego uniwersalizmu.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm;

• lekcja odwrócona.

Metody i techniki nauczania:

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• analiza materiału źródłowego (porównawcza);

• dyskusja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

Nauczyciel poleca uczniom, aby powtórzyli najważniejsze wiadomości dotyczące kultury średniowiecznej (sztuka średniowieczna, nauka i filozofia, architektura, wzorce osobowe itp.). Mogą wykorzystać do tego e‑materiał (bez gry interaktywnej i zestawu ćwiczeń). W tym celu loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Kultura średniowiecznej Europy - podsumowanie”.

Faza wstępna:

1. Nauczyciel wyświetla temat zajęć i poleca, by na jego podstawie uczniowie sformułowali cele lekcji.

2. Raport z przygotowań. Zalogowany na platformie nauczyciel przy użyciu raportu kontroluje przygotowanie uczniów do lekcji: weryfikuje, którzy uczniowie zapoznali się z udostępnionym e‑materiałem. Nauczyciel poleca, by uczniowie w parach opracowali mapy myśli związane z tematem (hasło – kultura średniowiecznej Europy). Wybrana osoba z danej pary przedstawia przygotowane propozycje, a ochotnik zapisuje je na tablicy. Pozostali uczniowie się do nich odnoszą, uzupełniając je o swoje propozycje.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel prosi uczniów, by wykonali indywidualnie sześć wybranych ćwiczeń z sekcji „Sprawdź się” celem przypomnienia sobie faktów dotyczących zaganienia kultury średniowiecznej Europy. Weryfikuje wspólnie z uczniami poprawność odpowiedzi i udziela informacji zwrotnej.

2. Następnie dzieli uczniów na dwie, trzy lub cztery grupy i zapowiada, że zagrają w grę interaktywną sprawdzającą ich wiedzę. Będzie to quiz na wzór Milionerów, ale z ograniczeniem czasu na udzielenie odpowiedzi. Prosi, aby grupy wyłoniły liderów, którzy będą odpowiadali na pytania. Pozostałe osoby odgrywają rolę publiczności, która może udzielać podpowiedzi. Zwycięża ta grupa, która najszybciej odpowie poprawnie na wszystkie pytania.

3. Uczniowie grają w grę interaktywną. Grupy rywalizują ze sobą i ta, która najszybciej rozwiąże quiz, jest nagradzana, np. oceną za aktywność.

4. Podsumowując quiz, nauczyciel odwołuje się do wiedzy uczniów i pyta: Które z pytań sprawiło wam największą trudność?

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel ponownie wyświetla na tablicy temat lekcji zawarty w sekcji „Wprowadzenie”. Prosi uczniów o podsumowanie zajęć, a także samoocenę dotyczącą współpracy w zespole oraz wykonanego zadania. Ocenia pracę grup uczniowskich.

Praca domowa:

1. Wykonaj ćwiczenia interaktywne nr 7 i 8. Przygotuj uzasadnienia poprawnych odpowiedzi.

2. Wykonaj polecenie nr 3 – „Wyjaśnij, na czym polegała metoda nauczania zwana scholastyką” z sekcji „Gra edukacyjna”.

Materiały pomocnicze:

J. Flori, Rycerze i rycerstwo w średniowieczu, tłum. E. Trojańska, Poznań 2003.

J. Le Goff, Kultura średniowiecznej Europy, tłum. H. Szumańska‑Grossowa, Gdańsk–Warszawa 2002.

M. Pastoureau, Życie codzienne we Francji i Anglii w czasach rycerzy Okrągłego Stołu (XII–XIII wiek), tłum. M. Skibniewska, Warszawa 1983.

M. Demska‑Trębaczowa, Materiały źródłowe do historii kultury. Wieki średnie, Warszawa 1981.

Wielka Historia Świata, t. 1–12 (praca pod patronatem Polskiej Akademii Umiejętności), Świat Książki 2004–2006.

Seria Historia powszechna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2011–2019.

Wskazówki metodyczne:

Gra interaktywna może być wykorzystana zarówno do sprawdzenia wiedzy indywidualnej uczniów podczas lekcji (każdy uczeń odpowiada samodzielnie), jak i do sprawdzenia wiedzy poza lekcją, np. przy powtórce wiadomości.