Autor: Krzysztof Kowaluk

Przedmiot: Wiedza o społeczeństwie

Temat: Faszyzm

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres rozszerzony

V. Państwo, myśl polityczna i demokratyzacja.

Uczeń:

8) przedstawia założenia faszyzmu, nazizmu i komunizmu oraz dokonuje ich krytyki z punktu widzenia praw człowieka i demokracji.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• charakteryzuje najważniejsze elementy ideologii faszystowskiej;

• analizuje podobieństwa i różnice faszyzmu oraz innych politycznych ideologii;

• identyfikuje źródła popularności idei faszystowskich.

Strategie nauczania:

• lekcja odwrócona;

• konstruktywizm.

Metody i techniki nauczania:

• burza mózgów;

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• dyskusja.

Formy zajęć:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg zajęć:

Przed lekcją

Uczniowie zapoznają się z treścią zawartą w „Przeczytaj” w celu aktywnego uczestniczenia w lekcji.

Faza wstępna

1. W trakcie krótkiej dyskusji wprowadzającej uczniowie – przy pomocy nauczyciela – wymieniają podstawowe zasady ideologii faszystowskiej (takie jak: militaryzm, totalitaryzm, antyliberalizm, etatyzm, korporacjonizm). Nauczyciel zapisuje je na tablicy.

2. Nauczyciel przedstawia temat i cele zajęć.

Faza realizacyjna

1. Nauczyciel przedstawia temat dyskusji: „Dlaczego ludzie popierali ideologię faszystowską?”. Punktem wyjścia będą przemyślenia uczniów, związane z przeczytanym w domu materiałem. Wskazani przez nauczyciela uczniowie przedstawiają je.

2. Podstawową metodą tej części zajęć jest burza mózgów. Nauczyciel zwraca uwagę na różnorodne uwarunkowania popularności ruchów faszystowskich w okresie międzywojennym (np. powstanie społeczeństw masowych, gwałtowne zmiany polityczne po Wielkiej Wojnie, rewolucja październikowa i powstanie partii komunistycznych, problemy ekonomiczne, rozczarowanie liberalizmem, słabo rozwinięta kultura tolerancji, nacjonalizm). Uczniowie dociekają, w jaki sposób problemy te przełożyły się na popularność ruchów faszystowskich.

3. Nauczyciel podsumowuje poruszone wątki i przedstawia kolejną kwestię: „W jaki sposób można zapobiegać wzrostowi znaczenia takich ideologii, jak faszyzm?”.

Faza podsumowująca

1. Uczniowie samodzielnie rozwiązują grę interaktywną.

2. Nauczyciel podsumowuje dyskusję. Przywołuje zapisane na tablicy najważniejsze zasady doktryny faszystowskiej.

3. Uczniowie w parach wykonują ćwiczenia 5–8 z sekcji „Sprawdź się”.

Praca domowa:

Uczniowie wykonują ćwiczenia 1–4 z sekcji „Sprawdź się”.

Materiały pomocnicze:

Emilio Gentile, Początki ideologii faszystowskiej, Warszawa 2011.

Madeleine Albright, Faszyzm. Ostrzeżenie, Warszawa 2018.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Multimedium może zostać wykorzystane przez uczniów indywidualnie lub podczas zajęć w charakterze uzupełnienia głównego tematu.