Sprawdź się
Rozstrzygnij, które z wymienionych stwierdzeń są prawdziwe, a które fałszywe.
Stwierdzenie | Prawda | Fałsz |
Faszyści aspirowali do stworzenia nowego typu człowieka. | □ | □ |
W ideologii faszystowskiej wojna została określona jako dopuszczalne, ale stosowane tylko w ostateczności narzędzie polityczne. | □ | □ |
Państwo totalne – w ujęciu Mussoliniego – miało kontrolować całe życie społeczne. | □ | □ |
Zapoznaj się z tekstem i wykonaj ćwiczenie.
Początki ideologii faszystowskiejNowa orientacja Mussoliniego stała się jasna w niewiele dni po usunięciu go z Partii Socjalistycznej. W przemówieniu w Parmie Mussolini zaprezentował racje, które są już racjami faszysty. Rozpoczął od pacyfizmu i iluzji nieograniczonego postępu, rozpowszechnianych w Europie od roku 1870, pod opatrznościowym znakiem uniwersalnego dobrobytu (…). Mussolini zadeklarował też, że nigdy nie wierzył w teorie pacyfistyczne, które kazały wiązać sprawę wojny z czynnikiem ekonomicznym. Były to dla niego teorie abstrakcyjne, ponieważ ekonomia nie była czynnikiem dominującym w dziejach, w życiu, w relacjach między ludami: „Człowiek ekonomiczny w czystej postaci nie istnieje. Historia świata nie jest rozgrywką księgowości, a interes materialny nie jest – na szczęście! – jedyną sprężyną działań ludzkich”. Przy takich stwierdzeniach – co oczywiste – Mussolini znalazł się poza jakimikolwiek koncepcjami, które można by nazwać socjalistycznymi, przynajmniej w znaczeniu marksistowskim.
Zapoznaj się z tekstem i wykonaj ćwiczenie.
Doktryna faszyzmuZ punktu widzenia państwowości koncepcja faszystowska jest antyindywidualistyczną, staje wszakże na stanowisku jednostki, o ile ta utożsamia się z państwem, jako świadomość i jego wola powszechna człowieka w jego istnieniu historycznym. Przeciwny jest klasycznemu liberalizmowi, który powstał z konieczności przeciwstawienia się absolutyzmowi i wyczerpał swe zadanie historyczne z chwilą, gdy państwo zmieniło się w świadomość i wolę zbiorową. Liberalizm w interesie poszczególnej jednostki przeczył państwu; faszyzm jest afirmacją państwa, uznając w nim prawdziwą rzeczywistość jednostki.
Materiał źródłowy do ćwiczeń 7–8.
Doktryny polityczne XIX i XX wiekuPrzedstawiano kapitalistę jako „zwykłego obywatela” odpowiadającego przed państwem faszystowskim za całokształt „powierzonej” mu działalności o charakterze społecznym i gospodarczym. Propagowano zasadę „ograniczonego” kapitalizmu w myśl demagogicznego hasła: kapitał w służbie państwa faszystowskiego i narodu. W Karcie Pracy wyeksponowano ideologiczne znaczenie zbiorowego układu pracy: jest to wyraz solidarności kapitału i pracy, wyrównujący „tylko pozornie sprzeczne” interesy pracowników i pracodawców i podporządkowujący je „wyższym”, ponadklasowym i ogólnonarodowym interesom produkcji.