Autor: Anna Juwan

Temat: Wirtualny mikroskop. Tkanka nabłonkowa

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.

Cele operacyjne (językiem ucznia):

• Przeanalizujesz zasady przygotowania preparatu mikroskopowego.

• Dokonasz obserwacji mikroskopowej tkanki nabłonkowej.

• Zidentyfikujesz na preparatach mikroskopowych różne rodzaje tkanki nabłonkowej.

• Wymienisz nazwy kilku barwników histologicznych i określisz efekt barwienia wybranych związków chemicznych.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• z użyciem komputera;

• ćwiczenia interaktywne;

• ćwiczenia laboratoryjne;

• symulacja;

• prezentacja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przed lekcją:

1. Uczniowie zapoznają się z treścią w sekcji „Przeczytaj”.

2. Chętni/wybrani uczniowie pozyskują samodzielnie materiały dotyczące zasad przygotowania preparatu mikroskopowego z tkanek zwierzęcych, takie jak filmy i fotografie, z pomocą których przedstawią w formie prezentacji informacje zawarte w sekcji „Przeczytaj”.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Nauczyciel wyświetla na tablicy lub za pomocą rzutnika zawartość sekcji „Wprowadzenie”. Uczniowie wspólnie z nauczycielem omawiają cele lekcji i określają kryteria sukcesu.

2. Wprowadzenie do tematu. Nauczyciel prosi o przygotowanie w parach pytań związanych z tematem. W razie problemów z ich sformułowaniem nauczyciel zadaje uczniom pytania: „Czego chcecie się dowiedzieć?”, „Co was interesuje w związku z tematem lekcji?”.

Faza realizacyjna:

1. Prezentacje uczniów. Wybrani przed lekcją uczniowie prezentują zasady przygotowania preparatu mikroskopowego z tkanki, wykorzystując wyszukane materiały. Nauczyciel w razie potrzeby dopowiada informacje lub koryguje błędy, odpowiada na pytania uczniów.

2. Praca z multimedium („Symulacja interaktywna I”). Uczniowie za pomocą wirtualnego mikroskopu przeprowadzają obserwację nabłonka jednowarstwowego walcowatego, zwracając uwagę na kształt, wielkość i wybarwienie komórek oraz lokalizację jądra. Następnie wykonują w zeszycie schematyczny rysunek obejrzanego preparatu mikroskopowego, zwracając uwagę na kształt komórek i jąder komórkowych oraz ich lokalizację, robią mu zdjęcie i umieszczają w wyznaczonym polu w poleceniu nr 2. Chętne osoby prezentują swoje rysunki na forum klasy.

3. Praca z drugim multimedium („Symulacja interaktywna II”). Uczniowie za pomocą wirtualnego mikroskopu przeprowadzają obserwację nabłonka jednowarstwowego sześciennego, zwracając uwagę na kształt, wielkość i wybarwienie komórek oraz lokalizację jąder komórkowych. Następnie wykonują polecenie nr 2, w którym mają za zadanie podpisać elementy budowy nabłonka jednowarstwowego sześciennego, przeciągając prawidłowe nazwy w oznaczone miejsca. Wybrana osoba prezentuje swoje rozwiązanie na forum klasy.

Faza podsumowująca:

1. Uczniowie odpowiadają na pytania sformułowane we wstępnej fazie lekcji.

2. Nauczyciel prosi uczniów o rozwinięcie zdań: „Dziś nauczyłem/nauczyłam się…”, „Zrozumiałem/zrozumiałam, że…”, „Zaskoczyło mnie…”, „Dowiedziałem/dowiedziałam się...”.

Praca domowa:

1. Wyobraź sobie, że masz okazję przeprowadzić wywiad z naukowcem – specjalistą w dziedzinie, której dotyczy e‑materiał. Sformułuj pytania, które chcesz mu zadać.

Materiały pomocnicze:

• Jane B. Reece i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2021.

• „Encyklopedia szkolna. Biologia”, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.

Dodatkowe wskazówki metodyczne:

• Nauczyciel może wykorzystać medium zamieszczone w sekcji „Symulacja interaktywna I” m.in. na lekcjach: „Różnorodność tkanek zwierzęcych”, „Klasyfikacja tkanek zwierzęcych”, „Różnorodność strukturalna i czynnościowa nabłonków”.