Autor: Katarzyna Lewandowska

Temat: Trzy główne nurty barokowe: spirytualizm, naturalizm i panteizm.

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie;

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje w zakresie wielojęzyczności.

Cele operacyjne (językiem ucznia):

• charakteryzuje założenia spirytualizmu, panteizmu i naturalizmu,

• wskazuje odniesienia literackie do trzech barokowych nurtów filozoficznych,

• analizuje, jak postrzegany był świat i miejsce człowieka w nim przez pryzmat przedstawionych nurtów.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• odwrócona klasa;

• ćwiczeń przedmiotowych;

• dyskusja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Nauczyciel prosi uczniów o przygotowanie prezentacji na temat miejsca człowieka w świecie w filozofii i literaturze epok poprzedzających barok, czyli w średniowieczu i renesansie. Prezentacje przygotowują dwie zainteresowane osoby lub grupy.
   Wszyscy uczniowie zapoznają się z blokiem tekstowym e‑materiału.

Faza wprowadzająca:

1. Lekcja rozpoczyna się od prezentacji przygotowanych przez uczniów w domu. Pozostali uczestnicy zajęć notują informacje w formie dwóch map myśli: filozofia średniowiecza i filozofia renesansu, uzupełniając je tytułami dzieł oraz nazwiskami ich autorów.
   Nauczyciel informuje, że celem pracy uczniów podczas lekcji będzie analiza trzech barokowych nurtów filozoficznych i próba odniesienia ich do idei poprzednich epok.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel odtwarza wykład dotyczący panteizmu Barucha Spinozy. Prosi, by uczniowie, słuchając, notowali najważniejsze informacje. Następnie, w parach, wykonują polecenia 1 i 2 towarzyszące wykładowi. Kilka wskazanych osób prezentuje odpowiedzi.

2. Później uczniowie zapoznają się z drugim multimedium: mapą myśli. Wspólnie uzupełniają ją cytatami z barokowych utworów. Następnie indywidualnie wykonują pozostałe polecenia i ćwiczenia z sekcji „Mapa myśli”.

Faza podsumowująca:

1. Omówienie ewentualnych problemów z rozwiązaniem ćwiczeń i poleceń z sekcji „Prezentacja TED”.

2. Prowadzący zadaje pytania podsumowujące lekcję: czy dostrzegacie jakieś punkty wspólne w postrzeganiu miejsca człowieka na ziemi w filozofii średniowiecza i renesansu oraz w filozofii baroku? Jakie idee barokowe można by dziś uznać za aktualne? Uczniowie dzielą się swoimi refleksjami.

Praca domowa:

1. Jak sądzisz, dlaczego system filozoficzny zaproponowany przez Barucha Spinozę pozostał atrakcyjny i ważny do dziś? Sformułuj pisemnie dwa argumenty potwierdzające twoją opinię.

Materiały pomocnicze:

• Antologia Poeci polskiego baroku, oprac. J. Sokołowska, K. Żukowska, Warszawa 1965.

• Czesław Hernas, Barok, Warszawa 1976.

Wskazówki metodyczne

• Uczniowie mogą wykorzystać multimedium „Mapa myśli” do przygotowania się do lekcji powtórkowej.