Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
Oceń projekt

Dla nauczyciela

Autorki: Małgorzata Kosińska‑Pułka, Bożena Święch

Przedmiot: Język polski

Temat: Rycerska miłość – wzorzec osobowy w Dziejach Tristana i Izoldy

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Kształcenie literackie i kulturowe.
1. Czytanie utworów literackich. Uczeń:
1) rozumie podstawy periodyzacji literatury, sytuuje utwory literackie w poszczególnych okresach: starożytność, średniowiecze, renesans, barok, oświecenie, romantyzm, pozytywizm, Młoda Polska, dwudziestolecie międzywojenne, literatura wojny i okupacji, literatura lat 1945–1989 krajowa i emigracyjna, literatura po 1989 r.;
4) rozpoznaje w tekście literackim środki wyrazu artystycznego poznane w szkole podstawowej oraz środki znaczeniowe: oksymoron, peryfrazę, eufonię, hiperbolę; leksykalne, w tym frazeologizmy; składniowe: antytezę, paralelizm, wyliczenie, epiforę, elipsę; wersyfikacyjne, w tym przerzutnię; określa ich funkcje;
9) rozpoznaje tematykę i problematykę poznanych tekstów oraz jej związek z programami epoki literackiej, zjawiskami społecznymi, historycznymi, egzystencjalnymi i estetycznymi; poddaje ją refleksji;
10) rozpoznaje w utworze sposoby kreowania: świata przedstawionego (fabuły, bohaterów, akcji, wątków, motywów), narracji, sytuacji lirycznej; interpretuje je i wartościuje;
14) przedstawia propozycję interpretacji utworu, wskazuje w tekście miejsca, które mogą stanowić argumenty na poparcie jego propozycji interpretacyjnej;
16) rozpoznaje obecne w utworach literackich wartości uniwersalne i narodowe; określa ich rolę i związek z problematyką utworu oraz znaczenie dla budowania własnego systemu wartości.
2. Odbiór tekstów kultury. Uczeń:
1) przetwarza i hierarchizuje informacje z tekstów, np. publicystycznych, popularnonaukowych, naukowych;
2) analizuje strukturę tekstu: odczytuje jego sens, główną myśl, sposób prowadzenia wywodu oraz argumentację;
6) odczytuje pozaliterackie teksty kultury, stosując kod właściwy w danej dziedzinie sztuki;
II. Kształcenie językowe.
1. Gramatyka języka polskiego. Uczeń:
1) wykorzystuje wiedzę z dziedziny fleksji, słowotwórstwa, frazeologii i składni w analizie i interpretacji tekstów oraz tworzeniu własnych wypowiedzi;
2. Zróżnicowanie języka. Uczeń:
5) zna, rozumie i funkcjonalnie wykorzystuje biblizmy, mitologizmy, sentencje, przysłowia i aforyzmy obecne w polskim dziedzictwie kulturowym;
4. Ortografia i interpunkcja. Uczeń:
1) stosuje zasady ortografii i interpunkcji, w tym szczególnie: pisowni wielką i małą literą, pisowni łącznej i rozłącznej partykuły nie oraz partykuły -bym, -byś, -by z różnymi częściami mowy; pisowni zakończeń -ji, -ii, -i ; zapisu przedrostków roz-, bez-, wes-, wz-, ws-; pisowni przyimków złożonych; pisowni nosówek ( a, ę ) oraz połączeń om, on, em, en ; pisowni skrótów i skrótowców;
III. Tworzenie wypowiedzi.
1. Elementy retoryki. Uczeń:
1) formułuje tezy i argumenty w wypowiedzi ustnej i pisemnej przy użyciu odpowiednich konstrukcji składniowych;
3) rozumie i stosuje w tekstach retorycznych zasadę kompozycyjną (np. teza, argumenty, apel, pointa);
6) rozumie, na czym polega logika i konsekwencja toku rozumowania w wypowiedziach argumentacyjnych i stosuje je we własnych tekstach;
2. Mówienie i pisanie. Uczeń:
1) zgadza się z cudzymi poglądami lub polemizuje z nimi, rzeczowo uzasadniając własne zdanie;
2) buduje wypowiedź w sposób świadomy, ze znajomością jej funkcji językowej, z uwzględnieniem celu i adresata, z zachowaniem zasad retoryki;
6) tworzy spójne wypowiedzi w następujących formach gatunkowych: wypowiedź o charakterze argumentacyjnym, referat, szkic interpretacyjny, szkic krytyczny, definicja, hasło encyklopedyczne, notatka syntetyzująca;
10) w interpretacji przedstawia propozycję odczytania tekstu, formułuje argumenty na podstawie tekstu oraz znanych kontekstów, w tym własnego doświadczenia, przeprowadza logiczny wywód służący uprawomocnieniu formułowanych sądów;
IV. Samokształcenie.
1. rozwija umiejętność pracy samodzielnej między innymi przez przygotowanie różnorodnych form prezentacji własnego stanowiska;
2. porządkuje informacje w problemowe całości poprzez ich wartościowanie; syntetyzuje poznawane treści wokół problemu, tematu, zagadnienia oraz wykorzystuje je w swoich wypowiedziach;
Zakres rozszerzony
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Kształcenie literackie i kulturowe.
1. Czytanie utworów literackich. Uczeń: spełnia wymagania określone dla zakresu podstawowego, a ponadto:
2) rozumie pojęcie tradycji literackiej i kulturowej, rozpoznaje elementy tradycji w utworach, rozumie ich rolę w budowaniu wartości uniwersalnych;

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

  • kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje obywatelskie;

  • kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele lekcji. Uczeń:

  • interpretuje fragmenty Dziejów Tristana i Izoldy, poszukując w nich elementów wzorca osobowego rycerza,

  • wyjaśnia znaczenie przysłów zawierających odniesienia do etosu rycerskiego,

  • rekonstruuje scenę z Dziejów Tristana i Izoldy, wykorzystując wybraną przez siebie formę prezentacji,

  • redaguje zapowiedź (zwiastun) filmu Kevina Reynoldsa.

Strategie nauczania:

  • konstruktywizm;

  • konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

  • ćwiczeń przedmiotowych;

  • z użyciem komputera;

  • podająca;

  • drama.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca w parach;

  • praca w grupach;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Uczniowie oglądają film Kevina Reynoldsa Tristan i Izolda i na jego podstawie sporządzają listę cech rycerza. Następnie zapoznają się z fragmentami Dziejów Tristana i Izoldy zamieszczonymi w sekcji „Sprawdź się” e‑materiału i przygotowują głośne odczytanie wybranego cytatu z elementami interpretacji aktorskiej.

Przebieg lekcji:

Faza wprowadzająca:

  1. Nauczyciel inicjuje rozmowę na temat frazeologii związanej z rycerskością/rycerzem.
    Prosi, by uczniowie wymienili znane im powiedzenia definiujące rycerskość, np.: rycerz na białym koniu, pojedynek rycerski, honor rycerski, rycerska odwaga, etos rycerski.

  2. Uczniowie konfrontują swoje propozycje z podanymi w ćwiczeniu 2 sekcji „Sprawdź się”.

Faza realizacyjna:

  1. Praca z tekstem. Nauczyciel proponuje, aby uczniowie zaprezentowali inscenizację wybranych z e‑materiału i przygotowanych przez siebie scen z Dziejów Tristana i Izoldy.
    Uczniowie sporządzają listę pożądanych i kontrowersyjnych cech rycerza Tristana, słuchając i oglądając prezentacje koleżanek i kolegów. Następnie porównują cechy Tristana z tymi, które wypisali na podstawie filmu i fragmentów Dziejów Tristana i Izoldy.

  2. Praca z multimedium. Nauczyciel organizuje pracę czterech grup, kryterium podziału może być wybór cytatu do prezentacji (4 cytaty zamieszczono w e‑materiale). Grupy pracują z wylosowanym obrazem multimedialnej galerii zdjęć. Rozmawiają na jego temat, uwzględniając: a) sposób przedstawienia bohaterów, b) scenę przedstawioną na obrazie.
    Uczniowie kontynuują pracę w grupach i wykonują ćwiczenia 7, 8 z sekcji „Sprawdź się”, utrwalając wiedzę o cechach Tristana oraz jego relacjach z Izoldą i Markiem.
    Nauczyciel komentuje i ocenia pracę grup. Najlepsze wystąpienia ocenia.

Faza podsumowująca:

  1. Nauczyciel proponuje, aby uczniowie podsumowali zajęcia, wykonując jedno z dwóch zadań do wyboru:
    Wykorzystaj wnioski, wynikające z pracy na lekcji i zredaguj zapowiedź filmu Tristan i Izolda, używając frazeologizmów ze wstępnej fazy zajęć.
    Na podstawie wniosków z lekcji i filmu Tristan i Izolda uzasadnij trafność słów, którymi lektor wprowadza do filmowej opowieści: Gdy los zdradza Twoje serce, a przeznaczenie nie daje wyboru – tylko miłość zwycięża wszystko

Praca domowa:

  1. Praca domowa z e‑materiału.

Materiały pomocnicze:

  • Jacques Le Goff, Kultura średniowiecznej Europy, Warszawa 1995.

  • Robert Bartlett, Panorama średniowiecza, Warszawa 2002.

  • Tristan I Izolda, reż. Kevin Reynolds, 2006.

Wskazówki metodyczne

  • Uczniowie mogą wykorzystać multimedium „Prezentacja multimedialna” jako inspirację do przygotowania własnej prezentacji multimedialnej.

Sprawdź się