Dla nauczyciela
Autor: Joanna Kalinowska
Przedmiot: Historia 2022, Historia
Temat: Sejm Wielki (Czteroletni). Uchwalenie Konstytucji 3 maja
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje obywatelskie.
Cele operacyjne:
Uczeń:
wyjaśnia, czym był Sejm Wielki (Czteroletni) i jakie miał znaczenie w historii Polski;
omawia propozycje zmian ustrojowych przygotowywanych na sejmie;
opisuje, w jaki sposób doszło do uchwalenia Konstytucji 3 maja;
przedstawia reformy wprowadzane przez Konstytucję 3 maja.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;
analiza materiału źródłowego (porównawcza);
dyskusja.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;
telefony z dostępem do internetu.
Przebieg lekcji
Przed lekcją:
Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Sejm Wielki (Czteroletni). Uchwalenie Konstytucji 3 maja”. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się z tekstem w sekcji „Przeczytaj” i multimedium w sekcji „Linia chronologiczna” tak, aby podczas lekcji mogli w niej aktywnie uczestniczyć i wykonywać polecenia.
Faza wstępna:
Nauczyciel określa cel zajęć i informuje uczniów o ich planowanym przebiegu. Wyświetla na tablicy temat lekcji. Prosi uczniów o sformułowanie pytań, na jakie chcieliby uzyskać odpowiedzi (będą to kryteria sukcesu).
Prowadzący zadaje uczniom pytanie o umiejscowienie tematu lekcji w czasie. Pyta: W jakim okresie się znajdujemy? Co ważnego działo się wcześniej? Uczniowie powinni przywołać I rozbiór Rzeczypospolitej i sytuację międzynarodową pod koniec XVIII w.
Faza realizacyjna:
Praca z tekstem. Uczniowie na podstawie treści sekcji „Przeczytaj” formułują pięć pytań. Wybrana osoba zbiera je do urny. Nauczyciel dzieli uczniów na pięcioosobowe grupy, które losują pytania z puli i przygotowują odpowiedzi. Zespół, który jest gotowy, zgłasza się i przedstawia rezultaty swojej pracy. Pozostali uczniowie wraz z nauczycielem weryfikują poprawność odpowiedzi.
Praca z multimedium („Linia chronologiczna”). Nauczyciel prosi, aby uczniowie na podstawie tekstów źródłowych, z którymi zapoznali się przed lekcją, wykonali polecenie 2, wskazując poprawne odpowiedzi. Następuje wspólne sprawdzenie poprawności odpowiedzi na forum klasy.
Wybrany uczeń czyta polecenie 3: „Na podstawie zamieszczonych w multimedium tekstów źródłowych wykaż, że Konstytucja 3 maja była dokumentem stanowiącym kompromis pomiędzy ideałami oświecenia a funkcjonującym w Rzeczypospolitej ustrojem demokracji szlacheckiej”. Następnie prosi uczniów, aby wrócili do swoich wcześniejszych grup i opracowali w nich odpowiedzi. Po ustalonym wcześniej czasie przedstawiciel wskazanej (lub zgłaszającej się na ochotnika) grupy prezentuje propozycję odpowiedzi, a pozostali uczniowie się do niej ustosunkowują. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia odpowiedź.
Utrwalanie wiedzy i umiejętności. Uczniowie wykonują w parach ćwiczenia 5 i 6, które zostały wyświetlone na tablicy. Nauczyciel śledzi na platformie postępy uczestników zajęć, sprawdza poprawność wykonanych zadań, omawiając je wraz z uczniami.
Faza podsumowująca:
Zalogowany na platformie nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”. Wybrany uczeń odczytuje cele lekcji, następuje wspólne omówienie: co udało się osiągnąć, do czego warto wrócić, czego nie udało się zrealizować i dlaczego. Później nauczyciel analizuje przebieg lekcji i przeprowadza ewaluację, z której wnioski wykorzysta w przyszłości.
Praca domowa:
Wykonaj ćwiczenia interaktywne 7, 8 i 9. Przygotuj uzasadnienia poprawnych odpowiedzi.
Materiały pomocnicze:
W. Kalinka, Sejm Czteroletni, t. 1–2, Warszawa 1991.
K. Zienkowska, Sławetni i urodzeni. Ruch polityczny mieszczaństwa w dobie Sejmu Czteroletniego, Warszawa 1976.
E. Rostworowski, Ostatni król Rzeczypospolitej. Geneza i upadek Konstytucji 3 maja, Warszawa 1966.
Ł. Kądziela, Narodziny Konstytucji 3 maja, Warszawa 1991.
J. Łojek, Ku naprawie Rzeczypospolitej. Konstytucja 3 maja, Warszawa 1988.
J. Michalski, Konstytucja 3 maja, Warszawa 1985.
A. Zahorski, Spór o Stanisława Augusta, Warszawa 1990.
Wskazówki metodyczne:
Uczniowie na podstawie sekcji „Linia chronologiczna” przygotowują prezentację multimedialną będącą podsumowaniem lekcji.