Autor: Joanna Kalinowska

Temat: Sejm Wielki (Czteroletni). Uchwalenie Konstytucji 3 maja

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• wyjaśnia, czym był Sejm Wielki (Czteroletni) i jakie miał znaczenie w historii Polski;

• omawia propozycje zmian ustrojowych przygotowywanych na sejmie;

• opisuje, w jaki sposób doszło do uchwalenia Konstytucji 3 maja;

• przedstawia reformy wprowadzane przez Konstytucję 3 maja.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• analiza materiału źródłowego (porównawcza);

• dyskusja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Sejm Wielki (Czteroletni). Uchwalenie Konstytucji 3 maja”. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się z tekstem w sekcji „Przeczytaj” i multimedium w sekcji „Linia chronologiczna” tak, aby podczas lekcji mogli w niej aktywnie uczestniczyć i wykonywać polecenia.

Faza wstępna:

1. Nauczyciel określa cel zajęć i informuje uczniów o ich planowanym przebiegu. Wyświetla na tablicy temat lekcji. Prosi uczniów o sformułowanie pytań, na jakie chcieliby uzyskać odpowiedzi (będą to kryteria sukcesu).

2. Prowadzący zadaje uczniom pytanie o umiejscowienie tematu lekcji w czasie. Pyta: W jakim okresie się znajdujemy? Co ważnego działo się wcześniej? Uczniowie powinni przywołać I rozbiór Rzeczypospolitej i sytuację międzynarodową pod koniec XVIII w.

Faza realizacyjna:

1. Praca z tekstem. Uczniowie na podstawie treści sekcji „Przeczytaj” formułują pięć pytań. Wybrana osoba zbiera je do urny. Nauczyciel dzieli uczniów na pięcioosobowe grupy, które losują pytania z puli i przygotowują odpowiedzi. Zespół, który jest gotowy, zgłasza się i przedstawia rezultaty swojej pracy. Pozostali uczniowie wraz z nauczycielem weryfikują poprawność odpowiedzi.

2. Praca z multimedium („Linia chronologiczna”). Nauczyciel prosi, aby uczniowie na podstawie tekstów źródłowych, z którymi zapoznali się przed lekcją, wykonali polecenie 2, wskazując poprawne odpowiedzi. Następuje wspólne sprawdzenie poprawności odpowiedzi na forum klasy.

3. Wybrany uczeń czyta polecenie 3: „Na podstawie zamieszczonych w multimedium tekstów źródłowych wykaż, że Konstytucja 3 maja była dokumentem stanowiącym kompromis pomiędzy ideałami oświecenia a funkcjonującym w Rzeczypospolitej ustrojem demokracji szlacheckiej”. Następnie prosi uczniów, aby wrócili do swoich wcześniejszych grup i opracowali w nich odpowiedzi. Po ustalonym wcześniej czasie przedstawiciel wskazanej (lub zgłaszającej się na ochotnika) grupy prezentuje propozycję odpowiedzi, a pozostali uczniowie się do niej ustosunkowują. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia odpowiedź.

4. Utrwalanie wiedzy i umiejętności. Uczniowie wykonują w parach ćwiczenia 5 i 6, które zostały wyświetlone na tablicy. Nauczyciel śledzi na platformie postępy uczestników zajęć, sprawdza poprawność wykonanych zadań, omawiając je wraz z uczniami.

Faza podsumowująca:

1. Zalogowany na platformie nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”. Wybrany uczeń odczytuje cele lekcji, następuje wspólne omówienie: co udało się osiągnąć, do czego warto wrócić, czego nie udało się zrealizować i dlaczego. Później nauczyciel analizuje przebieg lekcji i przeprowadza ewaluację, z której wnioski wykorzysta w przyszłości.

Praca domowa:

Wykonaj ćwiczenia interaktywne 7, 8 i 9. Przygotuj uzasadnienia poprawnych odpowiedzi.

Materiały pomocnicze:

W. Kalinka, Sejm Czteroletni, t. 1–2, Warszawa 1991.

K. Zienkowska, Sławetni i urodzeni. Ruch polityczny mieszczaństwa w dobie Sejmu Czteroletniego, Warszawa 1976.

E. Rostworowski, Ostatni król Rzeczypospolitej. Geneza i upadek Konstytucji 3 maja, Warszawa 1966.

Ł. Kądziela, Narodziny Konstytucji 3 maja, Warszawa 1991.

J. Łojek, Ku naprawie Rzeczypospolitej. Konstytucja 3 maja, Warszawa 1988.

J. Michalski, Konstytucja 3 maja, Warszawa 1985.

A. Zahorski, Spór o Stanisława Augusta, Warszawa 1990.

Wskazówki metodyczne:

• Uczniowie na podstawie sekcji „Linia chronologiczna” przygotowują prezentację multimedialną będącą podsumowaniem lekcji.