Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki

Autor: Marcin Sawicki

Przedmiot: Historia

Temat: Betonowa granica dwóch światów. Budowa muru berlińskiego

Grupa docelowa:

III etap edukacyjny, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

zakres podstawowy

LI. Świat po II wojnie światowej. Początek zimnej wojny.

Uczeń:

5) charakteryzuje powojenny problem niemiecki.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się,

  • kompetencje obywatelskie,

  • kompetencje w zakresie przedsiębiorczości.

Cele operacyjne:

Uczeń:

  • wyjaśnia powody budowy muru berlińskiego;

  • wskazuje przyczyny ucieczek Niemców wschodnich na Zachód;

  • prezentuje przykłady funkcjonowania muru w kulturze XX w.;

  • tłumaczy przyczyny zainteresowania artystów murem berlińskim.

Strategie nauczania:

  • konstruktywizm,

  • lekcja odwrócona.

Metody i techniki nauczania:

  • prezentacja uczniowska,

  • inscenizacja,

  • praca z uczniem zdolnym,

  • praca ze źródłem ikonograficznym,

  • rozmowa nauczająca.

Formy zajęć:

  • praca całego zespołu klasowego,

  • praca w grupach,

  • praca z uczniem zdolnym.

Środki dydaktyczne:

  • tablica, pisaki, plansze, komputer lub kilka stanowisk komputerowych.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

Przed lekcją nauczyciel typuje grupę uczniów do przygotowania inscenizacji: Konferencja prasowa w Berlinie Zachodnim z udziałem uciekiniera z Niemiec Wschodnich. W inscenizacji powinni wziąć udział: prowadzący, uciekinier, kilku (np. 5, 6) dziennikarzy. Uczniowie wytypowani do inscenizacji powinni przed lekcją zapoznać się z tekstem wprowadzającym do lekcji. Dwie pozostałe grupy przygotowują krótkie prezentacje multimedialne: 1) okoliczności budowy muru berlińskiego i 2) mur berliński w kulturze: sztukach plastycznych i muzyce.

Faza wstępna:

  1. Prowadzący lekcję określa cel zajęć i informuje uczniów o ich planowanym przebiegu. Przedstawia kryteria sukcesu oraz wyświetla na tablicy temat lekcji.

  2. Nauczyciel prosi, aby uczniowie przypomnieli, dlaczego wybuchło powstanie berlińskie w 1953 r. i jakie były jego konsekwencje. Wybrana lub wskazana osoba udziela odpowiedzi, prowadzący się do niej ustosunkowuje, udzielając informacji zwrotnej.

Faza realizacyjna:

  1. Następnie nauczyciel przypomina, że część uczniów miała przygotować dwie różne prezentacje. Najpierw prosi o przedstawienie efektów pracy przedstawiciela grupy, która zajmowała się tematem okoliczności budowy muru berlińskiego. Ustala czas na prezentację.

  2. Wskazana osoba (albo ochotnik) przedstawia prezentację, uczniowie z drugiej grupy mogą robić notatki i dopytywać o interesujące ich szczegóły, uczniowie z prezentującej grupy mogą dopowiadać ważne informacje. Na koniec nauczyciel omawia pracę uczniów.

  3. Praca z multimedium („Schemat interaktywny”). Nauczyciel poleca, aby uczniowie zapoznali się w czteroosobowych grupach ze schematem i wykonali polecenie 2: „Wyobraź sobie, że pracujesz dla biura podróży. Opracuj ulotkę, która zachęciłaby turystów do odwiedzenia pozostałości (dzisiaj już bardzo skromnych) muru berlińskiego. Postaraj się zaciekawić potencjalnych klientów. Zachowaj przy tym powagę. Pamiętaj, że budowa muru spowodowała wiele ludzkich dramatów”. Uczniowie pracują w grupach nad zadaniem, następnie losowo wybrane dwie grupy przedstawiają wyniki swojej pracy.

  4. Nauczyciel zapowiada inscenizację konferencji prasowej z uciekinierem z Berlina Wschodniego. Wytypowani wcześniej uczniowie biorą udział w inscenizacji, pozostała część klasy odgrywa rolę publiczności. Pytania dziennikarzy mogą dotyczyć m.in. warunków życia w Berlinie Wschodnim, powodów ucieczki i sposobów jej organizacji, różnic między Berlinem Wschodnim a Zachodnim. Po inscenizacji następuje jej wspólne omówienie.

  5. Druga z prezentacji uczniowskich dotycząca funkcjonowania muru berlińskiego w kulturze. Uczniowie z drugiej grupy mogą robić notatki i dopytywać o interesujące ich szczegóły, uczniowie z prezentującej grupy mogą dopowiadać ważne informacje. Na koniec nauczyciel omawia pracę uczniów.

Faza podsumowująca:

  1. W ramach podsumowania nauczyciel poleca, aby uczniowie przypomnieli przyczyny powstania muru berlińskiego oraz emigracji wschodnich Niemców na Zachód. Zadaje pytanie: Dlaczego tak brzydka i budząca grozę budowla jak mur berliński stała się jednym z symboli XX w.? Uczniowie odpowiadają, nauczyciel udziela im informacji zwrotnej.

  2. Nauczyciel omawia przebieg zajęć, wskazuje mocne i słabe strony pracy uczniów. Może ocenić pracę wylosowanej grupy albo uczestników inscenizacji.

Praca domowa:

  1. Wykonaj polecenie 3: „Rozstrzygnij, czy z punktu widzenia władz NRD niezwykle kosztowna budowa i szalenie drogie utrzymanie muru berlińskiego były przedsięwzięciem opłacalnym politycznie, ekonomicznie i propagandowo”.

Materiały pomocnicze:

P. Johnson, Historia świata od roku 1917 do lat 90‑tych, Warszawa 1992.

J. Krasuski, Europa Zachodnia po II wojnie światowej – dzieje polityczne, Poznań 1990.

W. Laqueur, Historia Europy 1945–1992, Londyn 1993.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Schemat może zostać wykorzystany w lekcji o zjednoczeniu Niemiec jako przypomnienie podziału Berlina i znaczenia muru berlińskiego w przemianach 1989 r.