Autor: Justyna Szymańska

Temat: Pozycja i rola społeczna

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy

I. Człowiek i społeczeństwo.

Uczeń:

3) charakteryzuje role społeczne człowieka w związku z jego przynależnością do różnych grup społecznych; analizuje zasady wzajemności, zaufania i pomocy.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje obywatelskie;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• definiuje podstawowe pojęcia opisujące relacje jednostki i grupy społecznej;

• charakteryzuje role społeczne człowieka w związku z jego przynależnością do różnych grup społecznych oraz problemy wynikające z wielości ról;

• opracowuje sposoby radzenia sobie z konfliktami w obrębie zestawów ról.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• dyskusja;

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• analiza materiału źródłowego.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Przed lekcją zespół klasowy zostaje podzielony na grupy. Zadaniem każdej z nich jest przygotowanie prezentacji multimedialnej dotyczącej przydzielonego zagadnienia z sekcji „Przeczytaj”. Zagadnienia:

   – gr. I – Podstawowe pojęcia opisujące jednostkę w grupie społecznej;
   – gr. II – Treści roli;
   – gr. III – Zestawy ról i mechanizm uzgadniania roli;
   – gr. IV – Role złożone i zjawisko konfliktu ról.

Faza wstępna:

1. Przedstawienie tematu „Pozycja i rola społeczna” i celów zajęć.

2. Rozpoznawanie wiedzy potocznej uczniów. Uczniowie intuicyjnie tworzą mapę skojarzeń dotyczącą tematu zajęć.

Faza realizacyjna:

1. Przedstawienie uczniowskich prezentacji. Po każdej z nich następuje omówienie: uczniowie mogą zadawać pytania prelegentom, weryfikować i uzupełniać informacje.

2. Praca z materiałem zamieszczonym w sekcji „Animacja”. Uczniowie powinni zwrócić uwagę na napięcia i konflikty oraz powiązania: z jednej strony w obrębie roli, a z drugiej między rolami – dyskusja.

3. Podział na grupy. Każdy zespół wykonuje ćwiczenie dołączone do animacji – opis dnia z życia policjanta. Następnie przedstawiciele grup przedstawiają rezultaty pracy, a pozostali uczniowie ustosunkowują się do nich. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia wypowiedzi, udziela też uczniom informacji zwrotnej.

4. Praca z materiałem w sekcji „Sprawdź się”. Uczniowie rozwiązują ćwiczenia – od najprostszych do najtrudniejszych – i robią to wspólnie. Wybrana osoba czyta po kolei polecenia. Po upływie czasu na zastanowienie chętna osoba udziela odpowiedzi. Reszta uczniów ustosunkowuje się do niej, proponując swoje pomysły. Nauczyciel w razie potrzeby koryguje odpowiedzi, dopowiada istotne informacje, udziela uczniom informacji zwrotnej.

Faza podsumowująca:

1. Uczniowie, pracując w parach, tworzą krzyżówkę podsumowującą zajęcia. Pary siedzące obok siebie wymieniają się krzyżówkami i je rozwiązują.

Praca domowa:

1. Napisz krótką notatkę, uwzględniając w niej najistotniejsze informacje dotyczące zagadnień poruszanych na zajęciach.

Materiały pomocnicze:

• CBOS, Prestiż zawodów, Komunikat z badań BS 164/2013, cbos.pl.

• Marek Kucia, Piotr Sztompka, Socjologia. Lektury, Kraków 2005.

• Barbara Szacka, Wprowadzenie do socjologii, Warszawa 2003.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

• Uczniowie mogą wykorzystać multimedium z sekcji „Animacja” jako inspirację do przygotowania własnej prezentacji multimedialnej.