Autor: Martyna Wojtowicz

Temat: Dziedzictwo kultury greckiej i rzymskiej w dorobku kulturowym Europy – podsumowanie

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• omawia najważniejsze dokonania cywilizacyjne starożytnych Greków i Rzymian;

• wskazuje przykłady nawiązań do antyku we współczesnej kulturze, architekturze i nauce, ale również w sporcie i polityce;

• analizuje, które osiągnięcia starożytnych Greków i Rzymian okazały się kluczowe dla dalszego rozwoju Europy.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• analiza materiału źródłowego (porównawcza);

• dyskusja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

Nauczyciel poleca uczniom, aby powtórzyli wiadomości obejmujące osiągnięcia klutury i cywilizacji starozytnych Greków i Rzymian. Mogą wykorzystać do tego e‑materiał (bez multimediów i zestawu ćwiczeń).

Faza wstępna:

1. Nauczyciel wyświetla uczniom temat i cele zajęć, omawia krótko planowany przebieg lekcji. Poleca, aby uczniowie sformułowali kryteria sukcesu w postaci pytań, na które chcieliby uzyskać w czasie lekcji odpowiedzi.

2. Nauczyciel poleca, by uczniowie w parach opracowali mapy myśli związane z tematem dziedzictwa kultury greckiej i rzymskiej w dorobku kulturowym Europy. Wybrana osoba z jednej pary (wskazanej lub zgłaszającej się na ochotnika) przedstawia przygotowane propozycje, jedna osoba z klasy zapisuje je na tablicy. Pozostali uczniowie się do nich odnoszą i uzupełniają mapę myśli o swoje propozycje, tworząc jej ostateczną wersję.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel prosi uczniów, by wykonali indywidualnie cztery pierwsze ćwiczenia z sekcji „Film + Sprawdź się” celem przypomnienia sobie faktów dotyczących osiągnięć antycznej kultury i cywilizacji Greków oraz Rzymian. Weryfikuje wspólnie z uczniami poprawność odpowiedzi i udziela informacji zwrotnej.

2. Praca z drugim multimedium („Film + Sprawdź się”). Uczniowie w zespołach dwuosobowych zapoznają się z treścią polecenia nr 3 „Omów wpływ Rzymu na rozpropagowanie zdobyczy cywilizacji starożytnej Grecji w Europie” i po odtworzeniu nagrania wspólnie rozwiązują zadanie. Następnie wybrana osoba prezentuje propozycję odpowiedzi, a pozostali uczniowie ustosunkowują się do niej. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia ją.

3. Następnie prowadzący dzieli uczniów na dwie, trzy lub cztery grupy i zapowiada, że zagrają w grę interaktywną sprawdzającą ich wiedzę. Będzie to quiz na wzór Milionerów, ale z ograniczeniem czasu na udzielenie odpowiedzi. Prosi, aby grupy wyłoniły liderów, którzy będą odpowiadali na pytania. Pozostałe osoby odgrywają rolę publiczności, która może udzielać podpowiedzi. Zwycięża ta grupa, która najszybciej odpowie poprawnie na wszystkie pytania.

4. Uczniowie grają w grę interaktywną. Grupy rywalizują ze sobą i ta, która najszybciej rozwiąże quiz, może zostać nagrodzona oceną za aktywność.

5. Podsumowując quiz, nauczyciel odwołuje się do wiedzy uczniów i pyta: Które z pytań sprawiło wam największą trudność? Uczniowie zgłaszają swoje odpowiedzi lub wątpliwości, wspólnie z koleżankami i kolegami omawiają poruszane zagadnienia.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel ponownie odczytuje temat lekcji „Dziedzictwo kultury greckiej i rzymskiej w dorobku kulturowym Europy – podsumowanie” i inicjuje krótką rozmowę na temat kryteriów sukcesu. Czego uczniowie się nauczyli? Na koniec poleca chętnemu uczniowi podsumowanie i – jeśli to potrzebne – uzupełnia informacje.

2. Nauczyciel omawia przebieg zajęć, ocenia pracę grup uczniowskich. Prosi uczniów o samoocenę dotyczącą współpracy w zespole oraz wykonanego zadania.

Praca domowa:

1. Wykonaj ćwiczenia 8, 9 i 10 z sekcji „Film + Sprawdź się”.

2. (Dla uczniów chętnych) Wykonaj polecenie nr 2 dołączone do gry interaktywnej: Opisz najważniejsze różnice między demokracją starożytnych Aten i Rzymu a demokracja współczesną.

Materiały pomocnicze:

Plutarch, Żywoty sławnych mężów, tłum. M. Brożek, Wrocław 1977.

Teksty źródłowe do nauki historii w szkole, tłum. L.T. Błaszczyk, Warszawa 1961.

M. Jaczynowska, D. Musiał, M. Stępień, Historia starożytna, Warszawa 2007.

A. Ziółkowski, Historia Rzymu, Poznań 2008.

M. Łojek, Teksty filozoficzne dla uczniów szkół średnich, Warszawa 1987.

Platon, Uczta. Eutyfron. Obrona Sokratesa. Kriton. Fedon, Warszawa 1982.

L. Owczarek, Grecja. Wybór tekstów źródłowych do ćwiczeń z historii starożytnej, Kielce 1988.

Wskazówki metodyczne:

Materiał filmowy może być wykorzystany w trakcie lekcji do pracy uczniów w małych grupach lub samodzielnie. Natomiast gra interaktywna może być wykorzystana zarówno do sprawdzenia wiedzy indywidualnej uczniów podczas lekcji (każdy uczeń odpowiada samodzielnie), jak i do sprawdzenia wiedzy poza lekcją, np. przy powtórce wiadomości.

Spis ilustrracji nieopisanych:

• Ćwiczenie 3: Starożytna mozaika przedstawiająca maski teatralne: Tragedii i Komedii; CC BY‑SA 2.0, Carole Raddato, Muzea Watykańskie.

• Ćwiczenie 5 - ilustracja 1: Nike z Samotraki; domena publiczna, Wikimedia Commons.

• Ćwiczenie 5 - ilustracja 2: Pomnik Bohaterów Warszawy w Warszawie; CC BY‑SA 3.0, fot. Adrian Grycuk, Wikimedia Commons.