Dla nauczyciela

Autor: Martyna Wojtowicz

Przedmiot: Historia

Temat: Konsekwencje wielkich odkryć geograficznych dla Ameryki, Azji, Afryki

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
Zakres podstawowy
XIV. Odkrycia geograficzne i europejski kolonializm doby nowożytnej. Uczeń:
3) wyjaśnia wpływ wielkich odkryć geograficznych na społeczeństwo, gospodarkę i kulturę Europy oraz obszarów pozaeuropejskich.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

  • wyjaśnia najważniejsze konsekwencje odkryć geograficznych dla „nowych ziem”.

  • charkteryzuje, czy zdobycie nowych terenów wiązało się dla Europejczyków wyłącznie z zyskami.

  • omawia politykę europejskich odkrywców wobec rdzennej ludności.

Strategie nauczania:

  • konstruktywizm;

  • konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

  • rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

  • analiza materiału źródłowego (porównawcza);

  • dyskusja;

  • mapa myśli.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca w parach;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

  1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Konsekwencje wielkich odkryć geograficznych dla Ameryki, Azji, Afryki”. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się z tekstem w sekcji „Przeczytaj” tak, aby podczas lekcji mogli w niej aktywnie uczestniczyć i wykonywać polecenia.

Faza wstępna:

  1. Nauczyciel poleca jednemu uczniowi lub uczennicy przeczytanie wyświetlonego tematu zajęć. Omawia krótko planowany przebieg lekcji.

  2. Raport z przygotowań. Nauczyciel za pomocą dostępnego w panelu użytkownika raportu sprawdza przygotowanie uczniów do lekcji, m.in. kto zapoznał się z udostępnionym e‑materiałem. Nauczyciel poleca uczniom przygotować w parach pytania z nim związane. Czego uczniowie chcą się dowiedzieć? Co ich interesuje w związku z tematem lekcji? Wspólnie ustalają w ten sposób kryteria sukcesu.

Faza realizacyjna:

  1. Jeżeli przygotowanie uczniów do lekcji jest niewystarczające, nauczyciel prosi o indywidualne zapoznanie się z treścią w sekcji „Konsekwencje wielkich odkryć geograficznych dla Ameryki, Azji, Afryki”. Każdy uczestnik zajęć podczas cichego czytania wynotowuje najważniejsze kwestie poruszone w tekście. Następnie wybrani uczniowie odczytują na głos swoje notatki.

  2. Uczniowie na podstawie własnej wiedzy przygotowują w 4‑osobowych grupach mapę pojęć do zagadnienia poruszonego w temacie lekcji. Wybrana osoba zapisuje je na tablicy. Po fazie twórczej następuje wspólna weryfikacja pomysłów i powstaje ostateczna wersja mapy.

  3. Praca z multimedium („Audiobook”). Nauczyciel prosi, aby wybrana osoba przeczytała polecenie nr 2: „Opisz, w jaki sposób Europejczycy traktowali Indian. Oceń, czy można w tym przypadku mówić o ludobójstwie”, i poleca uczniom, aby wykonali je w parach. Wybrana osoba prezentuje propozycję odpowiedzi, a pozostali uczniowie ustosunkowują się do niej. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia ją.

  4. Utrwalanie wiedzy i umiejętności. Uczniowie wykonują w parach ćwiczenia od 4 do 6, które zostały wyświetlone na tablicy. Nauczyciel śledzi na platformie postępy uczestników zajęć, sprawdza poprawność wykonanych zadań, omawiając je wraz z uczniami.

Faza podsumowująca:

  1. Wybrany uczeń podsumowuje zajęcia, zwracając uwagę na nabyte umiejętności.

  2. Nauczyciel omawia przebieg zajęć, wskazuje mocne i słabe strony pracy uczniów.

Materiały pomocnicze:

Wielka Historia Świata, t. 1–12 (praca pod patronatem Polskiej Akademii Umiejętności), Świat Książki 2004–2006.

Seria Historia powszechna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2011–2019.

M. Tymowski, Historia Mali, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk 1979.

T. Szafar, Odkrycie Afryki. Cztery tysiąclecia eksploracji Czarnego Lądu, Warszawa 1974.

Eakin M. C., Historia Ameryki Łacińskiej. Zderzenie kultur, Kraków 2009.

Miller Bailey H., Nasatir A. P., Dzieje Ameryki Łacińskiej, przeł. K. Szerer, Warszawa 1965.

Kersten A., Historia powszechna. Wiek XVII, Warszawa 1984.

Wskazówki metodyczne:

Uczniowie mogą się zapoznać z audiobookiem przed zajęciami i na jego podstawie (oraz na bazie informacji z sekcji „Przeczytaj”) przygotować prezentację prezentującą konsekwencje odkryć geograficznych w XV i XVI w. dla rdzennej ludności.

Spis ilustracji nieopisanych:

  • Ćwiczenie 3 - Ilustracja 1: Świnia z prosiakiem; domena publiczna, Wikimedia Commons.

  • Ćwiczenie 3 - Ilustracja 2: Lamy; lic. CC BY‑SA 3.0, fot. Anakin‑commonswiki, Wikimedia Commons.

  • Ćwiczenie 3 - Ilustracja 3: Bizon amerykański; domena publiczna, Wikimedia Commons.

  • Ćwiczenie 3 - Ilustracja 4: Indyk zwyczajny; domena publiczna, Wikimedia Commons.

  • Ćwiczenie 3 - Ilustracja 5: Koń andaluzyjski; CC BY‑SA 2.5, Pbhicalho, Wikimedia Commons.

  • Ćwiczenie 3 - Ilustracja 6: Krowy rasy holsztyńsko‑fryzyjskiej; CC BY‑SA 3.0, Verum, Wikimedia Commons.

  • Ćwiczenie 3 - Ilustracja 7: Norweska świnka morska; CC BY‑SA 4.0, Kurre92, Wikimedia Commons.

  • Ćwiczenie 3 - Ilustracja 8: Kura; GDFL, fir0002, Wikimedia Commons.

Sprawdź się