Autor: Daria Reczyńska

Przedmiot: biologia

Temat: Laktacja i jej uwarunkowania fizjologiczne

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• omawia skład mleka kobiecego;

• porównuje skład mleka kobiecego z mlekiem innych gatunków ssaków;

• wyjaśnia, czym jest laktacja;

• wskazuje hormony kontrolujące produkcję i wydzielanie mleka;

• przedstawia rolę mleka w żywieniu noworodków;

• ocenia konieczność karmienia noworodków ssaków mlekiem matki.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm;

• WebQuest.

Metody i techniki nauczania:

• burza mózgów;

• praca z materiałem źródłowym z e‑materiału;

• ćwiczenia przedmiotowe;

• mapa myśli;

• drzewo decyzyjne.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• animacja;

• ćwiczenia przedmiotowe;

• drzewo decyzyjne;

• szary papier;

• flamastry;

• magnesy.

Przebieg zajęć

Faza wstępna:

1. Nauczyciel rozpoczyna burzę mózgów, mówiąc: „Człowiek jest przedstawicielem ssaków. Jakie są cechy charakterystyczne tej gromady w odniesieniu do opieki nad potomstwem? Co jest pierwszym pokarmem tych zwierząt?”.

2. Nauczyciel przedstawia uczniom temat i cele lekcji.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel dzieli uczniów na czteroosobowe grupy. Każda z nich otrzymuje arkusz szarego papieru i flamastry. Na podstawie tekstu zamieszczonego w sekcji „Przeczytaj” uczniowie wykonują mapę myśli, której centralne miejsce zajmuje hasło „mleko”. Pytania pomocnicze:

   • W jaki sposób wydzielane jest mleko?

   • Jakie są fazy wydzielania mleka i czym się one charakteryzują?

   • Jaki jest skład mleka?

   • Jakie fazy występują w mleku?

   • Co zawierają poszczególne fazy mleka?

   • W jaki sposób hormony wpływają na wydzielanie mleka?

2. Zespoły kolejno prezentują wyniki swojej pracy. Nauczyciel w razie potrzeby dopowiada potrzebne informacje lub koryguje błędy.

3. Wybrane osoby wskazują różnice w składzie mleka kobiecego i krowiego.

4. Nauczyciel rozdaje grupom drzewa decyzyjne. Uczniowie rozwiązują problem „Czy mleko krowie zaspakaja potrzeby noworodka ludzkiego?”.

5. Chętni uczniowie przedstawiają swoje odpowiedzi. Nauczyciel w razie potrzeby dopowiada potrzebne informacje lub koryguje błędy.

6. Uczniowie zapoznają się z animacją pt. „Laktacja i jej uwarunkowania fizjologiczne” zawartą w e‑materiale, a następnie wykonują polecenia 1 („Obejrzyj animację, a następnie wskaż i opisz różnice pomiędzy siarą a „dojrzałym” mlekiem”) i 2 („Omów rolę oksytocyny i prolaktyny w laktacji”).

Faza podsumowująca:

1. Uczniowie odpowiadają na pytania podsumowujące lekcję:

   • Co to jest laktacja?

   • Jaka jest różnica w składzie mleka kobiecego i krowiego?

   • Jakie hormony biorą udział w kontrolowaniu procesu laktacji?

2. Nauczyciel ocenia pracę uczniów podczas lekcji.

Praca domowa:

Uczniowie wykonują ćwiczenia 7 (dotyczące zmian kaloryczności mleka) i 8 (dotyczące różnic w zawartości białek w mleku kobiecym i krowim) zawarte w e‑materiale. Przygotowują uzasadnienia poprawnych odpowiedzi.

Materiały pomocnicze

• drzewo decyzyjne:

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania animacji:

Animacja może zostać wykorzystana w fazie przygotowującej do lekcji.