Autor: Stanisław Mrozowicz

Temat: Wojna europejska (trzydziestoletnia) z udziałem Francji. Pokój westfalski

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• przedstawia przyczyny dołączenia Francji do wojny trzydziestoletniej;

• opisuje przebieg działań wojennych w Niemczech w latach 1635–1648;

• charakteryzuje i ocenia postanowienia pokoju westfalskiego;

• lokalizuje na mapie zmiany terytorialne w Niemczech opisane w postanowieniach pokoju westfalskiego;

• analizuje skutki działań wojennych, jakie odczuły Niemcy w czasie wojny trzydziestoletniej.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Wojna europejska z udziałem Francji. Pokój westfalski”. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się z tekstem w sekcji „Przeczytaj” tak, aby podczas lekcji mogli w niej aktywnie uczestniczyć i wykonywać polecenia.

2. Chętni lub wybrani uczniowie przygotowują prezentację na podstawie informacji zawartych w sekcji „Przeczytaj”. Skupiają się na przyczynach przystąpienia Francji do wojny oraz na przebiegu działań wojennych.

Faza wstępna:

1. Nauczyciel wyświetla na tablicy zawartość sekcji „Wprowadzenie”, przedstawia temat oraz cele zajęć.

2. Raport z przygotowań. Nauczyciel za pomocą dostępnego w panelu użytkownika raportu sprawdza przygotowanie uczniów do lekcji, m.in. kto zapoznał się z udostępnionym e‑materiałem. Prowadzący zadaje uczniom pytanie o umiejscowienie tematu lekcji w czasie. Pyta: W jakim okresie się znajdujemy? Co ważnego działo się wcześniej? Uczniowie przedstawiają genezę wojny trzydziestoletniej i wcześniejszy przebieg działań.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel przypomina o prezentacjach przygotowanych przez uczniów przed lekcją. Poleca wybranej osobie (lub ochotnikowi) zaprezentowanie swojej pracy przed resztą klasy. Po prezentacji uczniowie krótko o niej dyskutują, dodają informacje, które ich zdaniem warto uwzględnić. Prowadzący może korygować odpowiedzi i je uzupełniać.

2. Praca z multimedium („Prezentacja multimedialna”). Uczniowie zapoznają się z materiałem, nauczyciel czyta polecenie 2: „Wskaż na mapie zmiany terytorialne będące wynikiem uzgodnień w Osnabrücku i Münsterze” i prosi uczniów, aby wykonali je w parach. Następnie wybrana osoba prezentuje propozycję odpowiedzi, a pozostali uczniowie się do niej ustosunkowują. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia informacje. W podobny sposób uczniowie wykonują polecenie 3: oceniają postanowienia pokojowe odnośnie do Szwecji.

3. Utrwalanie wiedzy i umiejętności. Nauczyciel, korzystając z tablicy interaktywnej lub rzutnika, wyświetla po kolei treść ćwiczeń 1, 2 i 3 z sekcji „Sprawdź się”. Uczniowie ustalają indywidualnie kolejność chronologiczną wydarzeń i wskazują poprawne odpowiedzi. Następuje wspólne rozwiązanie zadań na forum klasy.

4. Nauczyciel wyświetla kolejne ćwiczenia 4 i 5, które uczniowie wykonują w czteroosobowych grupach: analizują wybrane bitwy wojny trzydziestoletniej. Po każdym zakończonym zadaniu wskazana grupa prezentuje swoje rozwiązanie.

Faza podsumowująca:

1. Uczniowie, nadal pracując w grupach, podsumowują swoją wiedzę z wykorzystaniem mapy myśli. Każda grupa na środku kartki A4 wpisuje główne hasło „Postanowienia traktatu westfalskiego” i rysuje gałęzie mapy. Powinny rozchodzić się promieniście i rozdzielać na kolejne gałęzie. Słowa, które zostaną umieszczone nad gałęziami, powinny być słowami kluczami wyrażającymi istotę myśli lub zagadnienia. Ważne, aby cała mapa zmieściła się na jednej stronie. Po wykonaniu pracy, w zależności od liczebności klasy i czasu, nauczyciel prosi o omówienie mapy myśli przedstawicieli wybranych lub wszystkich grup.

2. Nauczyciel omawia przebieg zajęć oraz pracę grup uczniowskich.

Praca domowa:

1. Wykonaj ćwiczenia interaktywne nr 7 i 8. Przygotuj uzasadnienia poprawnych odpowiedzi.

Materiały pomocnicze:

P. Englund, Lata wojen, tłum. W. Łygaś, Gdańsk 2003.

A. Kersten, Historia powszechna. Wiek XVII, Warszawa 1984.

K. Mikulski, J. Wijaczka,Historia powszechna. Wiek XVI–XVIII, Warszawa 2012.

Wielka Historia Świata, t. 7, Świat w XVII wieku, red. A. Podraza, Warszawa 2005.

Z. Wójcik, Historia powszechna. Wiek XVI–XVII, wyd. 12, Warszawa 2012.

P.H. Wilson, Wojna trzydziestoletnia 1618–1648. Tragedia Europy, tłum. M. Kapałczyński, Oświęcim 2017.

Wskazówki metodyczne:

• Uczniowie mogą zapoznać się przed lekcją z sekcją „Prezentacja multimedialna”, aby przygotować się do późniejszej pracy.