Dla nauczyciela
Imię i nazwisko autora: Kamil Kaliński
Przedmiot: geografia
Temat zajęć: Jaki to język?
Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum i technikum, zakres rozszerzony, klasa II
PODSTAWA PROGRAMOWA
VIII. Zróżnicowanie struktur społecznych i procesów urbanizacyjnych: struktury językowe i wykształcenia, kulturowe postrzeganie przestrzeni, zwartość socjoetniczna, fazy urbanizacji, procesy metropolizacji, typy fizjonomiczne i funkcje miast, formy zespołów miejskich.
Uczeń:
1) charakteryzuje strukturę językową ludności świata oraz wyjaśnia proces upowszechniania się wybranych języków na świecie i podaje jego konsekwencje.
Kształtowane kompetencje kluczowe
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,
kompetencje cyfrowe,
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się,
kompetencje obywatelskie.
Cele operacyjne
Uczeń:
wymienia najbardziej rozpowszechnione języki świata,
przyporządkowuje języki urzędowe do poszczególnych państw świata oraz wyjaśnia przyczyny tego zróżnicowania,
decyduje o przynależności wybranych języków do określonych grup, podrodzin i rodzin językowych.
Strategie: konektywizm
Metody nauczania: dyskusja, praca z e‑materiałem, pogadanka, JIGSAW
Formy zajęć: praca indywidualna, praca w grupach, praca całego zespołu klasowego
Środki dydaktyczne: e‑materiał, komputer, projektor multimedialny (lub/i tablety z dostępem do internetu), zeszyt przedmiotowy
Materiały pomocnicze
Bibliografia:
Maciejewski W., Wielka Encyklopedia Geografii Świata, t. XIV. Świat języków, Wyd. Kurpisz, Poznań 1999.
Netografia (dostęp: 9.03.2020):
Języki na świecie: http://www.panstwa.com/jezyki‑na‑swiecie.php
PRZEBIEG LEKCJI
Faza wprowadzająca
Czynności organizacyjne (powitanie, sprawdzenie stanu klasy).
Sprawdzenie zadania domowego.
Dialog z uczniami mający na celu usystematyzowanie podstawowych wiadomości na temat ostatnich lekcji.
Przedstawienie celów lekcji.
Faza realizacyjna
Nauczyciel inicjuje dyskusję klasową na temat klasyfikacji genetycznej języków oraz języków urzędowych.
Nauczyciel zadaje pytanie na forum klasy odnoszące się do porównania gwary, etnolekt i język regionalny, przybliżając pokrótce definicje powyższych języków.
Nauczyciel prosi uczniów, aby w parach wymienili języki żywe, martwe, wymarłe, odrodzone oraz podali przykłady języków sztucznych.
Następnie nauczyciel dzieli uczniów na dwie grupy, jednakże nie przesiadają się oni i pracują indywidualnie: na przykład, uczniowie siedzący przy oknie to grupa 1, a uczniowie siedzący przy ścianie to grupa 2. Grupa 1 ma za zadanie zapoznać się z klasyfikacją genetyczną języków przedstawioną w bloku tekstowym e‑materiału. Natomiast grupa 2 ma za zadanie przeanalizować mapę języków urzędowych na świecie przedstawioną również w bloku tekstowym. Uczniowie w parach mogą się konsultować.
Po zakończonej pracy nauczyciel tworzy nowe grupy w taki sposób, żeby w każdej ławce (parze) znalazła się jedna osoba z dotychczasowej grup 1 i jedna osoba z dotychczasowej grupy 2.
Zadaniem uczniów w nowo utworzonych parach jest przekazanie swojej wiedzy, czyli tego, co ustalili w poprzednich grupach, swoim kolegom i koleżankom. Ich zadaniem jest tak naprawdę nauczyć osobę siedzącą obok.
Po zakończonym zadaniu uczniowie wracają do pierwotnych zespołów.
Jako sprawdzenie wiedzy zdobytej na niniejszych i poprzednich zajęciach, uczniowie rozwiązują grę (multimedium bazowe). Ich zadaniem jest jak najszybsze przejście całej gry i pokazanie wyniku nauczycielowi.
Nauczyciel omawia wspólnie z uczniami prawidłowe odpowiedzi. Wyjaśnia także wszelkie wątpliwości lub odsyła do odpowiedniej literatury czy netografii.
Nauczyciel wyświetla na tablicy zadania z bloku ćwiczeń interaktywnych. Wskazani uczniowie podchodzą do tablicy i rozwiązują je.
Faza podsumowująca
Nauczyciel wyświetla na ekranie multimedium bazowe i krótko przypomina najważniejsze informacje.
Nauczyciel nagradza aktywnych uczniów, ocenia grę i przypomina cele zajęć.
Pożegnanie i zaproszenie na kolejną lekcję.
Praca domowa
Stworzenie mapy myśli obrazującej zróżnicowanie języków urzędowych na świecie.
Opcjonalnie można także prosić o zapoznanie się z kolejnym tematem lekcji (w przypadku blended‑learning).
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium
Multimedium bazowe może posłużyć zarówno w trakcie lekcji (w fazie realizacyjnej i podsumowującej), jak i przed lekcją (do strategii odwróconej klasy) oraz po lekcji (w celu utrwalenia wiadomości). Może także znaleźć swoje zastosowanie na lekcji powtórzeniowej, a także na innych lekcjach z geografii języków.