Scenariusz zajęć

Autor: Aleksandra Marszałek‑Harych, Krzysztof Błaszczak

Przedmiot: chemia

Temat: Gdzie stosuje się benzen?

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego, liceum, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony; uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy

XIII. Węglowodory. Uczeń:

7) opisuje budowę cząsteczki benzenu z uwzględnieniem delokalizacji elektronów; wyjaśnia, dlaczego benzen, w przeciwieństwie do alkenów i alkinów, nie odbarwia wody bromowej ani wodnego roztworu manganianu(VII) potasu.

Zakres rozszerzony

XIII. Węglowodory. Uczeń:

9) opisuje budowę cząsteczki benzenu z uwzględnieniem delokalizacji elektronów; wyjaśnia, dlaczego benzen, w przeciwieństwie do alkenów i alkinów, nie odbarwia wody bromowej ani wodnego roztworu manganianu(VII) potasu.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• wymienia zastosowania benzenu;

• analizuje historyczne zastosowania benzenu;

• koreluje właściwości benzenu z jego zastosowaniami.

Strategie nauczania:

• asocjacyjna.

Metody i techniki nauczania:

• burza mózgów;

• pogadanka;

• kolaż;

• analiza materiału źródłowego;

• ćwiczenia uczniowskie;

• grafika interaktywna;

• tarcza strzelnicza.

Formy pracy:

• praca w grupach;

• praca indywidualna;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami/smartfony, tablety z dostępem do Internetu;

• podręczniki tradycyjne;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• rzutnik multimedialny;

• tablica interaktywna/tablica, kreda/pisak.

Przed lekcją:

Uczniowie mają za zadanie zapoznać się z plakatem i wynotować nazwy związków chemicznych widocznych na plakacie:

Przebieg zajęć

Faza wstępna:

1. Zaciekawienie i dyskusja. Nauczyciel nawiązując do plakatu pyta uczniów, jaki ich zdaniem związek kluczowy jest wykorzystywany w produkcji wielu związków chemicznych,  w tym wymienionych na plakacie?

2. Ustalenie celów lekcji. Nauczyciel podaje temat zajęć i wspólnie z uczniami ustala cele lekcji, które uczniowie zapisują na kartkach i gromadzą w portfolio.

3. Rozpoznawanie wiedzy potocznej uczniów. Uczniowie odpowiadają na pytanie: Jakie związki chemiczne stosuje się do syntezy benzenu?

Faza realizacyjna:

1. Uczniowie poszukują w e‑materiale odpowiedzi dotyczącej związków chemicznych stosowanych do syntezy benzenu i skonfrontowanie z propozycjami w fazie wstępnej.

2. Nauczyciel dzieli losowo uczniów na grupy, rozdaje materiały do pracy grupowej: rożne kolorowe gazety, magazyny, mazaki, nożyce, klej, arkusze papieru A3/A4. Zadaniem uczniów jest przygotowanie kolażu na temat zastosowania benzenu. Uczniowie mogą korzystać z różnych dostępnych źródeł informacji, w tym z e‑materiału, grafiki interaktywnej. Nauczyciel monitoruje przebieg pracy uczniów, wspiera ich. Po wyznaczonym czasie liderzy grup prezentują efekty pracy na forum klasy.

3. Nauczyciel inicjuje dyskusję zadając pytanie: Czy jest możliwe wyeliminowanie benzenu z otoczenia człowieka z uwagi na jego toksyczne działanie?

4. Uczniowie samodzielnie sprawdzają swoją wiedzę, wykonując ćwiczenia zawarte w e‑materiale w sekcji „Sprawdź się”.

Faza podsumowująca:

1. Tarcza strzelnicza. Celem tej metody jest bardzo szybkie uzyskanie informacji zwrotnej. Uczniowie na tarczy strzelniczej zawieszonej w sali lekcyjnej, z użyciem cenek, zaznaczają w skali od 0 do 10 swoje „strzały”. Koło można podzielić na części, w których oceniać można różne aspekty pracy, np. przydatność, atrakcyjność, stopień trudności materiału, zaangażowanie uczniów, zainteresowanie tematem, stopień opanowania zagadnienia wynikający z zamierzonych do osiągnięcia celów lekcji, itp. Nauczyciel może odnieść się do tego ogólnie na podsumowanie.

Praca domowa:

1. Uczniowie wykonują pozostałe ćwiczenia w e‑materiale – „Sprawdź się”, których nie zdążyli wykonać na lekcji.

2. Nauczyciel prosi uczniów o przygotowanie notatki o dwóch związkach chemicznych do produkcji, których wykorzystuje się benzen.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Grafika interaktywna może być wykorzystana przez uczniów jako pomoc w stworzeniu plakatu oraz podczas samokształcenia uczniow.

Materiały pomocnicze:

1. Nauczyciel drukuje załącznik zamieszczony w scenariuszu i rozdaje uczniom, bądź przesyła go uczniom w wersji elektronicznej na umówiony komunikator. 2. Nauczyciel przygotowuje planszę z tarczą strzelniczą oraz cenki dla uczniów oraz:

• arkusze papieru A3/A4;

• mazaki;

• glutaki;

• nożyce;

• kolorowe gazety, magazyny;

• klej.