Autor: Marcin Sawicki

Temat: Na lądach, pustyniach i oceanach. II wojna światowa w Afryce, na Atlantyku i na Dalekim Wschodzie

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• przedstawia etapy walk aliantów z państwami Osi na Atlantyku, w Afryce i na Dalekim Wschodzie;

• dostrzega powiązania sytuacji na różnych frontach II wojny światowej;

• omawia różnorodne techniki propagandowe stosowane przez mocarstwa walczące w II wojnie światowej.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm;

• lekcja odwrócona.

Metody i techniki nauczania:

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• analiza materiału źródłowego (porównawcza);

• dyskusja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

Nauczyciel wyznacza uczniów zdolnych do przygotowania prezentacji. Nad jedną prezentacją może pracować jeden uczeń lub grupa uczniów (do trzech osób).

Tematy prezentacji:

• wojna na Atlantyku,

• wojna w Afryce Północnej,

• prezentacja ćwiczenia do multimedium (nagranie własnego komentarza do mapy interaktywnej).

Nauczyciel zwraca uwagę, aby uczniowie uwzględnili, jako istotną część prezentacji, zagadnienie propagandy wojennej. Powinni także zwrócić uwagę na powiązania sytuacji na omawianych przez nich frontach z innymi frontami II wojny światowej.

Faza wstępna:

1. Prowadzący lekcję określa cel zajęć i informuje uczniów o ich planowanym przebiegu. Przedstawia kryteria sukcesu oraz wyświetla na tablicy temat lekcji.

2. Nauczyciel poleca uczniom przygotować w parach pytania z nim związane. Czego uczniowie chcą się dowiedzieć? Co ich interesuje w związku z tematem lekcji?

Faza realizacyjna:

1. Rekapitulacja wtórna: nauczyciel przypomina, jak wyglądała sytuacja na frontach wojennych po klęsce Francji.

2. Prezentacje uczniów. Wskazani przed lekcją uczniowie prezentują i omawiają efekty swojej pracy. Nauczyciel oraz inni uczniowie zadają pytania prezentującym, w razie potrzeby nauczyciel uzupełnia ich wypowiedzi.

3. Praca z multimedium („Mapa interaktywna”). Uczniowie zapoznają się z mapą i w parach wykonują polecenie 2: „Wyjaśnij, dlaczego ogromną rolę w wojnie na Dalekim Wschodzie odegrały lotniskowce”. Jeden z uczniów ze wskazanej przez nauczyciela pary przedstawia swoją odpowiedź i uzasadnienie, nauczyciel udziela uczniom informacji zwrotnej.

4. Omówienie roli propagandy wojennej: uczniowie wykonują w parach ćwiczenia 5 i 6, komentując plakaty wojenne i ich wykorzystanie. Konsultują swoje rozwiązania z inną parą uczniów i ustalają jedną wersję odpowiedzi.

5. Nauczyciel wyświetla ćwiczenie 7, które uczniowie wykonują w czteroosobowych grupach. Tym razem grupy powinny nie tylko właściwie zaznaczyć elementy na ilustracji, ale również przedstawić ich interpretację. Po zakończonym zadaniu wybrana grupa prezentuje swoje rozwiązanie.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel prosi wybranego ucznia (lub ochotnika) o podsumowanie lekcji. Pyta, który element był dla uczniów trudny i dlaczego. Prosi, aby uczniowie wrócili do pytań, które zapisali na początku zajęć. Czy uzyskali na nie odpowiedzi? Jeśli nie, uczniowie wspólnie z nauczycielem opracowują odpowiedzi na takie pytania.

2. Nauczyciel rozdaje uczniom ankietę ewaluacyjną z oceną lekcji, pracy własnej ucznia oraz pracy klasy.

Praca domowa:

1. Wykonaj polecenie nr 1 z sekcji „Mapa interaktywna”.

Materiały pomocnicze:

Johnson P., Historia świata od roku 1917 do lat 90‑tych, Warszawa 2016.

Najnowsza historia świata. 1945–1963, t. 1, pod red. A. Patka, J. Rydla, J.J. Węca, Kraków 2000.

Michałek K., Amerykańskie stulecie. Historia Stanów Zjednoczonych Ameryki 1900–2001, Warszawa 2004.

Tyszkiewicz J., Czapiewski E., Historia powszechna. Wiek XX, Warszawa 2010.

Wskazówki metodyczne:

Uczniowie mogą zapoznać się przed lekcją z sekcją „Mapa interaktywna”, aby przygotować się do późniejszej pracy w trakcie fazy realizacyjnej. Mogą również wykorzystać to multimedium jako podstawę do przygotowania notatki opisującej przebieg działań wojennych na Dalekim Wschodzie (np. zadanie dla uczniów zdolnych).