Autor: Sabina Świtała

Przedmiot: język polski

Temat: Dzieła sztuki – na tropie biblijnych inspiracji

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy

I. Kształcenie literackie i kulturowe.

1. Czytanie utworów literackich. Uczeń:

5) interpretuje treści alegoryczne i symboliczne utworu literackiego;
11) rozumie pojęcie motywu literackiego i toposu, rozpoznaje podstawowe motywy i toposy oraz dostrzega żywotność motywów biblijnych i antycznych w utworach literackich; określa ich rolę w tworzeniu znaczeń uniwersalnych;
13) porównuje utwory literackie lub ich fragmenty, dostrzega kontynuacje i nawiązania w porównywanych utworach, określa cechy wspólne i różne.

I. Kształcenie literackie i kulturowe.

2. Odbiór tekstów kultury. Uczeń:

6) odczytuje pozaliterackie teksty kultury, stosując kod właściwy w danej dziedzinie sztuki.

IV. Samokształcenie.

11) korzysta z zasobów multimedialnych, np. z: bibliotek, słowników on‑line, wydawnictw e‑book, autorskich stron internetowych; dokonuje wyboru źródeł internetowych, uwzględniając kryterium poprawności rzeczowej oraz krytycznie ocenia ich zawartość zakres rozszerzony

I. Kształcenie literackie i kulturowe.

1. Czytanie utworów literackich. Uczeń:

1) odczytuje tekst w jego warstwie semantycznej i semiotycznej;
2) rozumie pojęcie tradycji literackiej i kulturowej, rozpoznaje elementy tradycji w utworach, rozumie ich rolę w budowaniu wartości uniwersalnych;
9) rozumie pojęcie archetypu, rozpoznaje archetypy w utworach literackich oraz określa ich rolę w tworzeniu znaczeń uniwersalnych.

I. Kształcenie literackie i kulturowe.

2. Odbiór tekstów kultury. Uczeń:

5) rozpoznaje i charakteryzuje główne style w architekturze i sztuce.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

  • kompetencje cyfrowe,

  • kompetencje w zakresie wielojęzyczności,

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się,

  • kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele operacyjne:

Uczeń:

  • rozróżnia toposy i motywy biblijne;

  • identyfikuje i opisuje motywy biblijne obecne w malarstwie;

  • syntetyzuje informacje dotyczące odwołań do Biblii w dziełach różnych epok.

Strategie nauczania:

  • konstruktywizm.

Metody i techniki nauczania:

  • metoda oglądowa;

  • pogadanka;

  • metoda ćwiczeń przedmiotowych;

  • WebQuest.

Formy zajęć:

  • praca indywidualna,

  • praca w parach,

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • tablica interaktywna/ tablica, pisak/ kreda.

Przebieg zajęć

Zajęcia można przeprowadzić w pracowni komputerowej lub umożliwić uczniom korzystanie z własnych telefonów komórkowych.

Faza wstępna

  1. Nauczyciel rozdaje uczniom karty z fragmentami obrazów. Prosi, aby przyjrzeli się tym fragmentom i spróbowali dorysować brakujące elementy (rysunki mają być proste, schematyczne).

R1D2Lji98djTv
  1. Wybrani uczniowie prezentują swoje prace i opowiadają, co dorysowali. Prowadzący wyświetla kopie dzieł, których fragmenty otrzymali uczestnicy zajęć (Adam i Ewa Lucasa Cranacha, Arka Noego na górze Ararat Simona de Myle).

  2. Pyta, czy trudno było uczniom wymyślić, co znajduje się na pozostałych fragmentach obrazu. Dlaczego? Przypomnienie zagadnień motywu i toposu. Wykonanie ćwiczeń 1 i 2 z e‑materiału.

  3. Przedstawienie celu i tematu zajęć.

Faza realizacyjna

  1. Uczniowie pracują z multimedium bazowym z e‑materiału. Oglądają galerię zdjęć i słuchają nagrania audiobooka, następnie sporządzają notatkę np. w formie mapy myśli i omawiają treści, które wynotowali.

  2. Prowadzący zaprasza uczniów na wirtualną wycieczkę po słynnych muzeach świata (np. Luwr w Paryżu – Louvre, Państwowe Muzeum Ermitażu – Hermitage Museum, Rijksmuseum, Muzeum Historii Sztuki w Wiedniu – Kunsthistorisches Museum Wien, Muzeum Boijmans Van Beringen w Rotterdamie – Museum Boijmans Van Beringen, Muzeum Capodimonte w Neapolu – Museo di Capodimonte, Muzeum Narodowe w Warszawie, Muzeum Żydowskie w Nowym Jorku – The Jewish Museum). Wyjaśnia, że celem pracy jest stworzenie listy dzieł, które nawiązują do Biblii.

  3. Uczniowie (w parach), korzystając z internetu, „odwiedzają” wybrane muzea, szukają dzieł sztuki, które zainspirowane zostały Biblią. Nauczyciel podaje link do tabeli, która uzupełniana jest wspólnie przez młodzież (wszystkie pary). W ten sposób uczestnicy zajęć mogą dodawać i poprawiać informacje umieszczane przez kolegów. Nauczyciel nadzoruje pracę uczniów.

Lp.

Tytuł dzieła

Autor

Czas powstania

Motyw biblijny

Sposób realizacji

Faza podsumowująca

1. Na zakończenie zajęć nauczyciel zadaje pytania skłaniające uczniów do podsumowania i sformułowania wniosków, np.:

  • Do których motywów biblijnych najczęściej odwoływali się artyści epok późniejszych?

  • Czy dostrzegacie podobne sposoby realizacji motywów biblijnych w wymienionych dziełach? Jeśli tak, na czym opierają się te podobieństwa?

  • Które z dzieł was zaskoczyło? Dlaczego?

Praca domowa:

Nauczyciel przedstawia uczniom tematy zadania domowego do wyboru.

  • Wybierz jedno z dzieł, które poznałeś na zajęciach. Dokonaj interpretacji i analizy, w której zwrócisz szczególną uwagę na sposób odwołania do tematyki biblijnej.

  • Przygotuj portfolio z dziełami sztuki, które nawiązują do motywów biblijnych. Zastanów się, w jaki sposób uporządkować przedstawiane prace.

Materiały pomocnicze:

Fabiani Bożena, Biblia w malarstwie, Warszawa 2017.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Nauczyciel może zaplanować lekcję z zastosowaniem nauczania wyprzedzającego. Uczniowie zapoznają się z treścią multimedium przed zajęciami i przygotowują podobne informacje w formie prezentacji na temat innego dzieła z motywem biblijnym.