Dla nauczyciela
Autor: Sabina Świtała
Przedmiot: język polski
Temat: Dzieła sztuki – na tropie biblijnych inspiracji
Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony
Podstawa programowa:
Zakres podstawowy
I. Kształcenie literackie i kulturowe.
1. Czytanie utworów literackich. Uczeń:
5) interpretuje treści alegoryczne i symboliczne utworu literackiego;
11) rozumie pojęcie motywu literackiego i toposu, rozpoznaje podstawowe motywy i toposy oraz dostrzega żywotność motywów biblijnych i antycznych w utworach literackich; określa ich rolę w tworzeniu znaczeń uniwersalnych;
13) porównuje utwory literackie lub ich fragmenty, dostrzega kontynuacje i nawiązania w porównywanych utworach, określa cechy wspólne i różne.
I. Kształcenie literackie i kulturowe.
2. Odbiór tekstów kultury. Uczeń:
6) odczytuje pozaliterackie teksty kultury, stosując kod właściwy w danej dziedzinie sztuki.
IV. Samokształcenie.
11) korzysta z zasobów multimedialnych, np. z: bibliotek, słowników on‑line, wydawnictw e‑book, autorskich stron internetowych; dokonuje wyboru źródeł internetowych, uwzględniając kryterium poprawności rzeczowej oraz krytycznie ocenia ich zawartość zakres rozszerzony
I. Kształcenie literackie i kulturowe.
1. Czytanie utworów literackich. Uczeń:
1) odczytuje tekst w jego warstwie semantycznej i semiotycznej;
2) rozumie pojęcie tradycji literackiej i kulturowej, rozpoznaje elementy tradycji w utworach, rozumie ich rolę w budowaniu wartości uniwersalnych;
9) rozumie pojęcie archetypu, rozpoznaje archetypy w utworach literackich oraz określa ich rolę w tworzeniu znaczeń uniwersalnych.
I. Kształcenie literackie i kulturowe.
2. Odbiór tekstów kultury. Uczeń:
5) rozpoznaje i charakteryzuje główne style w architekturze i sztuce.
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,
kompetencje cyfrowe,
kompetencje w zakresie wielojęzyczności,
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się,
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.
Cele operacyjne:
Uczeń:
rozróżnia toposy i motywy biblijne;
identyfikuje i opisuje motywy biblijne obecne w malarstwie;
syntetyzuje informacje dotyczące odwołań do Biblii w dziełach różnych epok.
Strategie nauczania:
konstruktywizm.
Metody i techniki nauczania:
metoda oglądowa;
pogadanka;
metoda ćwiczeń przedmiotowych;
WebQuest.
Formy zajęć:
praca indywidualna,
praca w parach,
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/ tablica, pisak/ kreda.
Przebieg zajęć
Zajęcia można przeprowadzić w pracowni komputerowej lub umożliwić uczniom korzystanie z własnych telefonów komórkowych.
Faza wstępna
Nauczyciel rozdaje uczniom karty z fragmentami obrazów. Prosi, aby przyjrzeli się tym fragmentom i spróbowali dorysować brakujące elementy (rysunki mają być proste, schematyczne).
Wybrani uczniowie prezentują swoje prace i opowiadają, co dorysowali. Prowadzący wyświetla kopie dzieł, których fragmenty otrzymali uczestnicy zajęć (Adam i Ewa Lucasa Cranacha, Arka Noego na górze Ararat Simona de Myle).
Pyta, czy trudno było uczniom wymyślić, co znajduje się na pozostałych fragmentach obrazu. Dlaczego? Przypomnienie zagadnień motywu i toposu. Wykonanie ćwiczeń 1 i 2 z e‑materiału.
Przedstawienie celu i tematu zajęć.
Faza realizacyjna
Uczniowie pracują z multimedium bazowym z e‑materiału. Oglądają galerię zdjęć i słuchają nagrania audiobooka, następnie sporządzają notatkę np. w formie mapy myśli i omawiają treści, które wynotowali.
Prowadzący zaprasza uczniów na wirtualną wycieczkę po słynnych muzeach świata (np. Luwr w Paryżu – Louvre, Państwowe Muzeum Ermitażu – Hermitage Museum, Rijksmuseum, Muzeum Historii Sztuki w Wiedniu – Kunsthistorisches Museum Wien, Muzeum Boijmans Van Beringen w Rotterdamie – Museum Boijmans Van Beringen, Muzeum Capodimonte w Neapolu – Museo di Capodimonte, Muzeum Narodowe w Warszawie, Muzeum Żydowskie w Nowym Jorku – The Jewish Museum). Wyjaśnia, że celem pracy jest stworzenie listy dzieł, które nawiązują do Biblii.
Uczniowie (w parach), korzystając z internetu, „odwiedzają” wybrane muzea, szukają dzieł sztuki, które zainspirowane zostały Biblią. Nauczyciel podaje link do tabeli, która uzupełniana jest wspólnie przez młodzież (wszystkie pary). W ten sposób uczestnicy zajęć mogą dodawać i poprawiać informacje umieszczane przez kolegów. Nauczyciel nadzoruje pracę uczniów.
Lp. | Tytuł dzieła | Autor | Czas powstania | Motyw biblijny | Sposób realizacji |
---|---|---|---|---|---|
Faza podsumowująca
1. Na zakończenie zajęć nauczyciel zadaje pytania skłaniające uczniów do podsumowania i sformułowania wniosków, np.:
Do których motywów biblijnych najczęściej odwoływali się artyści epok późniejszych?
Czy dostrzegacie podobne sposoby realizacji motywów biblijnych w wymienionych dziełach? Jeśli tak, na czym opierają się te podobieństwa?
Które z dzieł was zaskoczyło? Dlaczego?
Praca domowa:
Nauczyciel przedstawia uczniom tematy zadania domowego do wyboru.
Wybierz jedno z dzieł, które poznałeś na zajęciach. Dokonaj interpretacji i analizy, w której zwrócisz szczególną uwagę na sposób odwołania do tematyki biblijnej.
Przygotuj portfolio z dziełami sztuki, które nawiązują do motywów biblijnych. Zastanów się, w jaki sposób uporządkować przedstawiane prace.
Materiały pomocnicze:
Fabiani Bożena, Biblia w malarstwie, Warszawa 2017.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:
Nauczyciel może zaplanować lekcję z zastosowaniem nauczania wyprzedzającego. Uczniowie zapoznają się z treścią multimedium przed zajęciami i przygotowują podobne informacje w formie prezentacji na temat innego dzieła z motywem biblijnym.