Dla nauczyciela
Autor: Dorota Czarny
Przedmiot: historia
Temat: Kiedy Legiony stały się zbędne
Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy
Podstawa programowa:
zakres podstawowy
XXIX. Epoka napoleońska.
Uczeń:
3) przedstawia przykłady zaangażowania się Polaków po stronie Napoleona, z uwzględnieniem Legionów Polskich we Włoszech;
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,
kompetencje cyfrowe,
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się,
kompetencje obywatelskie.
Cele operacyjne:
Uczeń:
wyjaśnia, dlaczego polscy legioniści znaleźli się na Haiti i jak zostali tam przyjęci;
ocenia skutki militarnego zaangażowania Polaków we Włoszech i w Niemczech po objęciu przez Napoleona Bonaparte osobistych rządów we Francji (od 1799 r.).
Strategie nauczania:
konstruktywizm.
Metody i techniki nauczania:
burza mózgów,
rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych,
mapa myśli,
kostka metodyczna.
Formy zajęć:
praca indywidualna,
praca w grupach,
praca w parach,
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki,
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale,
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda,
flipcharty i markery.
Przebieg zajęć:
Faza wstępna
Nauczyciel prosi uczniów, aby metodą burzy mózgów przypomnieli sobie, co wiedzą na temat Legionów Polskich we Włoszech.
Nauczyciel podaje temat i cele lekcji.
Faza realizacyjna
Nauczyciel prosi uczniów o zapoznanie się z e‑materiałem dotyczącym oddziałów polskich walczących u boku Napoleona.
Uczniowie zostają podzieleni na trzy lub sześć grup (w zależności od liczebności klasy), każda ma za zadanie opracować zagadnienie w formie mapy myśli. Zagadnienia do opracowania:
Legiony Polskie od 1799 r.
Legia Naddunajska
Kolonia francuska San Domingo
Po wyznaczonym czasie przedstawiciele grup prezentują swoją mapę myśli pozostałym grupom, zwracając uwagę na wszystkie aspekty dotyczące zagadnienia.
Nauczyciel prosi uczniów, aby zastanowili się i spróbowali odpowiedzieć na pytanie: Jak zostali potraktowani legioniści przez Napoleona i Francuzów? (nauczyciel zapisuje pytanie na tablicy).
Uczniowie prowadzą dyskusję, zwracając uwagę na rolę, jaką odegrali legioniści u boku Napoleona Bonapartego. Nauczyciel prosi, aby wyznaczona osoba zapisała wnioski, jakie uczniom nasuwają się po dyskusji.
Uczniowie samodzielnie lub w parach wykonują ćwiczenia wyznaczone przez nauczyciela i wspólnie omawiają odpowiedzi. Nauczyciel udziela uczniom informacji zwrotnej.
Faza podsumowująca
Na zakończenie lekcji nauczyciel rzuca kostkę do jednego z uczniów i prosi go o jej złapanie oraz udzielenie odpowiedzi na pytanie, które na niej zobaczył. Pytania na ściankach kostki:
Czego jeszcze chcesz się dowiedzieć na ten temat?
Jak twoim zdaniem najlepiej nauczyć kogoś tego tematu?
Co z tego tematu jest dla ciebie ważne?
Co z tego tematu zaskoczyło cię na lekcji?
Co z tego tematu powinniśmy zapamiętać?
Znak zapytania.
Jeśli wypadnie znak zapytania, uczeń sam wybiera pytanie, które chciałby zadać. Następnie uczeń odrzuca kostkę do następnej osoby.
Nauczyciel omawia przebieg zajęć, wskazuje mocne i słabe strony pracy uczniów, udzielając im tym samym informacji zwrotnej.
Praca domowa:
Uczniowie wykonują pozostałe, niezrealizowane w trakcie lekcji ćwiczenia.
Materiały pomocnicze:
Wybór tekstów źródłowych z historii Polski 1795‑1864, red. S. Kieniewicz, T. Mencel, W. Rostocki, Warszawa 1959.
Zbigniew Filipiak, Walki Legionów polskich na San Domingo (Haiti) w latach 1802‑1803; materiał dostępny na stronie publikacje.edu.pl.
Monika Frenkiel, Polski pirat z Karaibów; materiał dostępny na stronie tawernaskipperow.pl.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:
Uczniowie do mapy interaktywnej mogą przygotować referat dotyczący losów żołnierzy Legi Naddunajskiej po jej przeformowaniu.