Scenariusz zajęć

Autor: Aleksandra Marszałek‑Harych, Krzysztof Błaszczak

Przedmiot: chemia

Temat: Co to są amidy kwasowe?

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego, liceum, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony; uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa:

Poziom podstawowy i rozszerzony

Wymagania ogólne

I. Pozyskiwanie, przetwarzanie i tworzenie informacji. Uczeń:

1) pozyskuje i przetwarza informacje z różnorodnych źródeł z wykorzystaniem technologii informacyjno‑komunikacyjnych.

II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów. Uczeń:

1) opisuje właściwości substancji i wyjaśnia przebieg procesów chemicznych;

4) wskazuje na związek między właściwościami substancji a ich budową chemiczną.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• definiuje pojęcie amidów kwasowych;

• rysuje struktury amidów kwasowych na podstawie ich nazw;

• klasyfikuje amidy kwasowe według ich rzędowości;

• pisze równania reakcji otrzymywania amidów kwasowych.

Strategie nauczania:

• asocjacyjna.

Metody i techniki nauczania:

• ćwiczenia uczniowskie;

• pogadanka;

• dyskusja dydaktyczna;

• gra edukacyjna;

• analiza materiału źródłowego;

• technika termometr.

Formy pracy:

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca indywidualna;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery/tablety, smartfony z Internetem;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• rzutnik multimedialny.

Przebieg zajęć

Faza wstępna:

1. Zainteresowanie i dyskusja. Nauczyciel zadaje uczniom pytanie: „Do czego stosuje się amidy kwasowe?”.

2. Ustalenie celów lekcji. Nauczyciel podaje temat zajęć i wspólnie z uczniami ustala cele lekcji, które uczniowie zapisują na kartkach i gromadzą w portfolio.

3. Rozpoznanie wiedzy wyjściowej uczniów. W jakich reakcjach chemicznych otrzymuje się amidy?

Faza realizacyjna:

1. Uczniowie zapoznają się treściami zawartymi w e‑materiale w sekcji „Przeczytaj”, które dotyczą charakterystyki amidów, ich reaktywności i rodzajów. Ich zadaniem jest przygotowanie pytań do tekstu. Po wyznaczonym czasie, zadają sobie nawzajem pytania i udzielają odpowiedzi. Pozostali uczniowie wraz z nauczycielem weryfikują poprawność merytoryczną wypowiedzi. Uczniowie konfrontują również wiedzę dotyczącą otrzymywania amidów z wypowiedziami w fazie wstępnej z nowymi informacjami.

2. Gra uczniowska. Uczniowie mają za zadanie w parach przeanalizować przykłady, zawarte w e‑materiale w sekcji „Przeczytaj”. Na ich podstawie przygotowują po dwa przykłady amidów (1‑nazwa, 1‑wzór strukturalny) – zapisują na karteczkach. Wszystkie przykłady trafiają do nauczyciela, a uczniowie zostają podzieleni na dwa zespoły, gdzie rywalizują o punkty (formę nagrody wymyśla przegrana grupa, nauczyciel ją weryfikuje). Punkty uzyskują po poprawnym rozwiązaniu przykładów wylosowanych z puli. Przykłady rozwiązywane są na tablicy przez wydelegowanego członka drużyny (za każdym razem inny uczeń). Błędna odpowiedź nagradza przeciwników. Uczniowie przed udzieleniem odpowiedzi mogą się naradzać. Jednak po zgłoszeniu od razu podchodzą do tablicy.

3. Nauczyciel proponuje uczniom w parach grę edukacyjną, zawartą w e‑materiale. Uczniowie zapoznają się z poleceniami i wykonują je.

4. Uczniowie pracują w parach z częścią „Sprawdź się”. Wykonują zadania. Nauczyciel może wyświetlić treść poleceń na tablicy multimedialnej. Po każdym przeczytanym poleceniu, daje uczniom określony czas na zastanowienie się, a następnie chętna osoba z danej pary udziela odpowiedzi/prezentuje rozwiązanie na tablicy. Pozostali ustosunkowują się do niej, proponując ewentualnie swoje pomysły. Nauczyciel, w razie potrzeby, koryguje odpowiedzi, dopowiada istotne informacje, udziela uczniom informacji zwrotnej. Ćwiczenia, których uczniowie nie zdążą wykonać podczas lekcji mogą być zlecone do wykonania w ramach pracy domowej.

Faza podsumowująca:

1. Na zakończenie nauczyciel stosuje narzędzie do oceny stopnia opanowania wiadomości i umiejętności z zastosowaniem termometru przez uczniów. Uczniowie na skali temperatury zaznaczają cenkami, w jakim stopniu opanowali zagadnienia wynikające z zamierzonych do osiągnięcia celów lekcji. Jeżeli ze skali będzie wynikał niski poziom temperatury, uczniowie zastanawiają się, w jaki sposób podnieść swój poziom posiadanej wiedzy.

Praca domowa:

Uczniowie wykonują w e‑materiale w sekcji „Sprawdź się” pozostałe ćwiczenia, których nie zdążyli wykonać na lekcji.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Medium może być przydatne do samodzielnej nauki nazewnictwa i wzorów strukturalnych w domu.

Materiały pomocnicze:

1. Nauczyciel przygotowuje narzędzie do oceny stopnia opanowania wiadomości i umiejętności z zastosowaniem termometru przez uczniów oraz cenki dla uczniów.

2. Nauczyciel przygotowuje sklerotki (samoprzylepne karteczki).