Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
Oceń projekt

Dla nauczyciela

Autor: Małgorzata Kosińska‑Pułka

Przedmiot: Język polski

Temat: O co walczą herosi naszych czasów?

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Kształcenie literackie i kulturowe.
1. Czytanie utworów literackich. Uczeń:
1) rozumie podstawy periodyzacji literatury, sytuuje utwory literackie w poszczególnych okresach: starożytność, średniowiecze, renesans, barok, oświecenie, romantyzm, pozytywizm, Młoda Polska, dwudziestolecie międzywojenne, literatura wojny i okupacji, literatura lat 1945–1989 krajowa i emigracyjna, literatura po 1989 r.;
9) rozpoznaje tematykę i problematykę poznanych tekstów oraz jej związek z programami epoki literackiej, zjawiskami społecznymi, historycznymi, egzystencjalnymi i estetycznymi; poddaje ją refleksji;
14) przedstawia propozycję interpretacji utworu, wskazuje w tekście miejsca, które mogą stanowić argumenty na poparcie jego propozycji interpretacyjnej;
2. Odbiór tekstów kultury. Uczeń:
1) przetwarza i hierarchizuje informacje z tekstów, np. publicystycznych, popularnonaukowych, naukowych;
2) analizuje strukturę tekstu: odczytuje jego sens, główną myśl, sposób prowadzenia wywodu oraz argumentację;
III. Tworzenie wypowiedzi.
1. Elementy retoryki. Uczeń:
1) formułuje tezy i argumenty w wypowiedzi ustnej i pisemnej przy użyciu odpowiednich konstrukcji składniowych;
2. Mówienie i pisanie. Uczeń:
1) zgadza się z cudzymi poglądami lub polemizuje z nimi, rzeczowo uzasadniając własne zdanie;
4) zgodnie z normami formułuje pytania, odpowiedzi, oceny, redaguje informacje, uzasadnienia, komentarze, głos w dyskusji;
6) tworzy spójne wypowiedzi w następujących formach gatunkowych: wypowiedź o charakterze argumentacyjnym, referat, szkic interpretacyjny, szkic krytyczny, definicja, hasło encyklopedyczne, notatka syntetyzująca;
10) w interpretacji przedstawia propozycję odczytania tekstu, formułuje argumenty na podstawie tekstu oraz znanych kontekstów, w tym własnego doświadczenia, przeprowadza logiczny wywód służący uprawomocnieniu formułowanych sądów;
IV. Samokształcenie.
6. wybiera z tekstu odpowiednie cytaty i stosuje je w wypowiedzi;
9. wykorzystuje multimedialne źródła informacji oraz dokonuje ich krytycznej oceny;

Kształtowane kompetencje kluczowe

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

  • kompetencje w zakresie wielojęzyczności,

  • kompetencje cyfrowe,

  • kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej,

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne. Uczeń:

  • pozna wybrane sylwetki bohaterów naszych czasów;

  • rozpozna wartości, o które walczą współcześni herosi;

  • zanalizuje i zinterpretuje utwory poetyckie, w których - funkcjonuje motyw heroicznej walki.

Strategie nauczania

  • konstruktywizm.

Metody i techniki nauczania

  • metoda poglądowa;

  • rozmowa kontrolowana;

  • metoda ćwiczeń przedmiotowych;

  • praca z tekstem literackim.

Formy zajęć

  • praca indywidualna,

  • praca w grupach,

  • praca całego zespołu klasowego,

  • analizowanie tekstów,

  • samokształcenie.

Środki dydaktyczne

  • komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • tablica interaktywna/tablica/ kartka papieru, pisak/kreda;

  • karta pracy.

Przebieg lekcji

Faza wprowadzająca

  1. Nauczyciel dzieli klasę na dwie grupy. W obu uczestnicy zajęć opracowują odpowiedzi na pytania:

  • Grupa pierwsza: Dlaczego ludzie się kłócą?

  • Grupa druga: Czy wojna jest kłótnią?

  1. Uczniowie wymieniają się uwagami i odpowiedziami na postawione przez nauczyciela na początku lekcji pytania.

  2. Przedstawienie celu zajęć i podanie tematu.

Faza realizacyjna

  1. Nauczyciel przydziela grupom uczniów wiersze. Grupie pierwszej wiersz Jana Lechonia, a grupie drugiej wiersz Krzysztofa Kamila Baczyńskiego. Oba teksty znajdują się w e‑materiałach.

  2. Uczniowie (grupa pierwsza) zapoznają się z umieszczonym w e‑materiałach wierszem Jana Lechonia, rozpoznają w nim środki stylistyczne, przy pomocy których wyrażono emocje związane z postawą bohaterską. Na podstawie treści wiersza Jana Lechonia określają prawdziwość stwierdzeń dotyczących jego wymowy.

  3. Uczniowie (grupa druga) zapoznają się z umieszczonym w e‑materiałach wierszem Krzysztofa Kamila Baczyńskiego i na jego podstawie łączą w pary fragmenty wiersza z obrazami poetyckimi, które zawiera tekst. Dobierają cytaty do sformułowań:

  • Wyzwanie bohatera – odróżnić dobro od zła.

  • Strach narzędziem wroga bohatera.

  • Czyny bohatera mają sens, dają nadzieję.

  • Bohater zrobi wszystko, by odzyskać dom.

  1. Wybrani uczniowie z obu grup prezentują swoje realizacje zadania na forum całego zespołu.

  2. Uczniowie zapoznają się z fragmentem tekstu Paula Johnsona Bohaterowie i na jego podstawie podają główne cechy, którymi powinien odznaczać się bohater współczesności.

Faza podsumowująca

  1. Uczniowie zapoznają się z fragmentem tekstu Tomasza Raczka Karuzela z herosami. Męski świat w 57 odsłonach i rozwiązują dołączone do niego zadania.

KARTA PRACY

Tomasz Raczek Karuzela z herosami. Męski świat w 57 odsłonach

Kiedyś prowadziłem program telewizyjny poświęcony wyprawie Jerzego Kukuczki w Himalaje. Telewizja sponsorowała tę wyprawę, dlatego jej uczestnicy prezentowani byli na antenie, zanim jeszcze wyruszyli w góry. Powstało wielkie rozbudzające wyobraźnię show. Kukuczkę traktowano wtedy w podobny sposób jak teraz Adama Małysza: uczyniono zeń bohatera i wzór do naśladowania. Oprócz niego w programie wystąpiło wielu znawców tematu, ale najlepiej zapamiętałem Krzysztofa Wielickiego: człowieka skromnego, uporządkowanego i zdecydowanego. On też chodził w Himalaje, też miał wiele sukcesów i był już międzynarodową gwiazdą himalaistyki, ale wtedy zajął miejsce z boku, żeby nie odejmować blasku swemu przyjacielowi. Kiedy Kukuczka wyruszył w góry, śledziłem codzienne relacje, pragnąc, by ten nasz wspólny program przyniósł mu szczęście. Wszystko poszło dobrze: zdobył, co chciał i wrócił bezpiecznie do domu. Kilka lat później nie miał już tyle szczęścia: dołączył do długiej listy tych, którzy zginęli w Himalajach. Ilekroć potem przypominałem sobie wypowiedzi jego albo Wandy Rutkiewicz, uderzała mnie ich wymowa: z biegiem lat oddalali się od codziennych realiów, wyznaczali sobie coraz trudniejsze zadania, jakby chcieli zbadać, gdzie przebiega granica między odwagą a samounicestwieniem. Nie rozumiałem tego. Co takiego jest w górach, że himalaiści nie tylko nie boją się w nich ginąć, ale prawie tego chcą?

1 Źródło: Tomasz Raczek, Karuzela z herosami. Męski świat w 57 odsłonach, Warszawa 2011.

  1. Bohaterowie wymieniani przez autora związani są

A. z literaturą.
B. ze sportem.
C. z polityką.
D. ze sztuką.

  1. Co wyróżniało zachowanie Krzysztofa Wielickiego? Zaznacz poprawną odpowiedź.

A. przebojowość
B. osiągnięcia
C. ciekawość
D. dystans

  1. Oceń prawdziwość poniższych stwierdzeń odnoszących się do tekstu. Wybierz P, jeśli stwierdzenie jest prawdziwe, albo F – jeśli jest fałszywe.

1.

Media wykreowały Jerzy Kukuczkę na bohatera godnego naśladowania.

P

F

2.

Bohaterstwo Jerzego Kukuczki nie zostało skomentowane w mediach.

P

F

3.

Media ukazują prawdziwe i wszystkie powody wypraw w Himalaje.

P

F

  1. Oceń prawdziwość poniższych stwierdzeń odnoszących się do tekstu. Wybierz P, jeśli stwierdzenie jest prawdziwe, albo F – jeśli jest fałszywe.

1.

Zdaniem autora himalaiści wyznaczali granice odwagi i zatracenia.

P

F

2.

Zdaniem autora himalaiści przyczynili się do poznania tajemnic gór.

P

F

3.

Zdaniem autora himalaiści są w stanie poświęcić życie dla zdobycia gór.

P

F

  1. Co łączy uczestników wszystkich wypraw w Himalaje? Podaj dwa podobieństwa.
     1. ..……………………………………………………………………….
    2. ..………………………………………………………………………

  2. Często mianem herosów, bohaterów nazywani są sportowcy – czy zgadzasz się z tym określeniem? Uzasadnij swoją odpowiedź dwoma argumentami. ..………………………………………………………………………

Zadanie domowe

Nauczyciel formułuje polecenie pracy domowej.

  1. Na podstawie wybranych reportaży lub innych dokumentów scharakteryzuj postać, która twoim zdaniem mogłaby stanowić wzór do naśladowania z powodu dowiedzionego przez nią bohaterstwa.

  2. Poszukaj w twoim otoczeniu człowieka, który przeżył jakąś sytuację wymagającą dzielności, i przeprowadź z tą osoba wywiad o bohaterstwie. Napisz też przemówienie na jej cześć.

Materiały pomocnicze

  • Słownik terminów literackich pod redakcją Michał Głowiński, Teresa Kostkiewiczowa, Aleksandra Okopień‑Sławińska, Janusz Sławiński, Wrocław 2002 r.

  • Michał Głowiński, Aleksandra Okopień‑Sławińska, Janusz Sławiński, Zarys teorii literatury, Warszawa 1975 r.

  • Wybrane reportaże o wyprawach w Himalaje

  • Stroiciel Himalajów (Piano to Zanskar) film z 2018 roku w reżyserii Michała Sulimy

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Uczniowie na podstawie filmu mogą napisać artykuł naukowy lub popularnonaukowy o współczesnym rozumieniu bohaterstwa XXI wieku.

Sprawdź się