Krzysztof Kamil Baczyński Bohater

Za to i rycerz nie lada gwałtownik,
lecz ów, co czeka.
C.K. Norwid
On w wielości stoi pośród rzeczy,
które rosną w potwornej przemianie,
pośród roślin przezroczystych mieczy,
pośród zwierząt, ludzi, a poznanie
będzie obce mu, by trudniej było
wielość formy połączyć w miłość.
Więc się mienić będą i brunatnieć
z złotych formach dojrzałe oczy,
to obłoki będą dnem się toczyć,
dnem tych spojrzeń, by nie było łatwiej
snów od ludzi, kamieni od rąk
porozróżniać, a gradu od trąb.
A ten, który przeciw niemu zawoła
o swej sile i wstrząśnie owadem
wszechmałości - przejdzie w apostoła,
przemartwiały swej słabości jadem,
i ze strachu potęgę głoszący
w pięści zmienić chce gwiazdy i słońce.
On w wielości stoi. Wśród kaskady
tryskającej mleczem i tonami,
a nie spadnie, choć poryty gradem,
i nie wiedząc, gdzie koniec - nie skłamie.
Ani w bojach zjednoczy się w ogień,
ani w ludziach nie przystanie - z trwogi.
I nie wiedząc - choć otchłań zobaczy,
i nie wierząc w wiarę, która depcze,
czuciem światła łącząc przez powietrze
tak gwiazdami i łzami zapłacze.
Ręce prosto kładąc w tęczę tonu
sklepi ziemię z niebem na kształt domu.
Będzie człowiek w ludziach, zieleń w ziemi
nad wiekami trwający ciemnemi.
28 I 42 r.

2 Źródło: Krzysztof Kamil Baczyński, Bohater, [w:] tegoż, Poezje, wybór K. Wyka, Warszawa 1977.

Paul Johnson Bohaterowie

Po czym można poznać dzisiejszych bohaterów? Dostrzegam cztery główne wyróżniki. Pierwszym jest absolutna niezależność umysłu, wynikająca ze zdolności do samodzielnych przemyśleń i sceptycyzmu w stosunku do wszelkich utartych poglądów. Po drugie - w ślad za niezależnym myśleniem powinno iść zdecydowane i konsekwentne działanie. Po trzecie - odrzucanie wszystkiego, co narzucają nam media, jeśli człowiek ma przekonanie, że postępuje słusznie. I wreszcie na koniec, osobista odwaga okazywana zawsze i we wszystkim, bez względu na możliwe konsekwencje. Historia uczy nas, a mogę to także poprzeć własnym doświadczeniem, że odwagi nie da się niczym zastąpić. Jest najlepszą i najszlachetniejszą ze wszystkich cech, a także niezbywalnym elementem heroizmu w jego najrozmaitszych przejawach.

3 Źródło: Paul Johnson, Bohaterowie, tłum. A. Maziarska, J. Maziarski, Warszawa 2009, s. 317.

Tomasz Raczek Karuzela z herosami. Męski świat w 57 odsłonach

Kiedyś prowadziłem program telewizyjny poświęcony wyprawie Jerzego Kukuczki w Himalaje. Telewizja sponsorowała tę wyprawę, dlatego jej uczestnicy prezentowani byli na antenie, zanim jeszcze wyruszyli w góry. Powstało wielkie rozbudzające wyobraźnię show. Kukuczkę traktowano wtedy w podobny sposób jak teraz Adama Małysza: uczyniono zeń bohatera i wzór do naśladowania. Oprócz niego w programie wystąpiło wielu znawców tematu, ale najlepiej zapamiętałem Krzysztofa Wielickiego: człowieka skromnego, uporządkowanego i zdecydowanego. On też chodził w Himalaje, też miał wiele sukcesów i był już międzynarodową gwiazdą himalaistyki, ale wtedy zajął miejsce z boku, żeby nie odejmować blasku swemu przyjacielowi. Kiedy Kukuczka wyruszył w góry, śledziłem codzienne relacje, pragnąc by ten nasz wspólny program przyniósł mu szczęście. Wszystko poszło dobrze: zdobył co chciał i wrócił bezpiecznie do domu. Kilka lat później nie miał już tyle szczęścia: dołączył do długiej listy tych, którzy zginęli w Himalajach. Ilekroć potem przypominałem sobie wypowiedzi jego albo Wandy Rutkiewicz, uderzała mnie ich wymowa: z biegiem lat oddalali się od codziennych realiów, wyznaczali sobie coraz trudniejsze zadania, jakby chcieli zbadać, gdzie przebiega granica między odwagą a samounicestwieniem. Nie rozumiałem tego. Co takiego jest w górach, że himalaiści nie tylko nie boją się w nich ginąć, ale prawie tego chcą? Czułem, że nikt nie wytłumaczy mi tego lepiej niż Krzysztof Wielicki.

1 Źródło: Tomasz Raczek, Karuzela z herosami. Męski świat w 57 odsłonach, Warszawa 2011.