Autor: Marta Kulikowska

Temat: Mitologiczny świat bogów, herosów i ludzi

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie;

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele lekcji (językiem ucznia):

• Omówisz kulturotworczą rolę cywilizacji starożytnej Grecji.

• Omówisz znaczenie pojęć archetyp oraz topos.

• Wyjaśnisz znaczenie pojęcia „mit”.

• Utrwalisz znajomość związków frazeologicznych pochodzących z mitologii greckiej.

• Odczytasz motywacje bohaterów mitu o rodzie Labdakidów.

Cele operacyjne:

• zna wybrane utwory z literatury światowej (mitologia grecka) oraz potrafi mówić o nich, wykorzystując potrzebną terminologię;

• charakteryzuje mitologiczną wizję świata, bogów i człowieka;

• rozumie funkcje mitów: poznawczą, światopoglądową, religijną;

• rozpoznaje w wybranych mitach sposoby kreowania świata przedstawionego;

• stosuje zasady etyki wypowiedzi;

• odczytuje pozaliterackie teksty kultury, wskazuje obecne w nich motywy;

• wyjaśnia znaczenie frazeologizmów zaczerpniętych z mitologii;

• rozpoznaje tematykę i problematykę poznanych mitów oraz jej związek ze zjawiskami społecznymi, historycznymi i estetycznymi epoki antyku; poddaje ją refleksji.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• z użyciem e‑podręcznika;

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Mitologiczny świat bogów, herosów i ludzi”. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się z tekstem w sekcji „Przeczytaj” i następnie rozwiązanie ćwiczenia nr 1 zawartego w sekcji „Sprawdź się”.

Faza wprowadzająca:

1. Nauczyciel wyświetla na tablicy uczniom cele zajęć oraz wspólnie ustala z nimi kryteria sukcesu.

2. Raport z przygotowań. Nauczyciel, za pomocą raportu dostępnego w panelu użytkownika, sprawdza przygotowanie uczniów do lekcji, zwracając uwagę na to, kto wykonał zadane ćwiczenie. Jeśli jest taka potrzeba, wybrany uczeń uzasadnia swoje rozwiązanie.

Faza realizacyjna:

1. Mapa myśli. Nauczyciel zapisuje na tablicy hasło związane z tematem zajęć: „Typy i funkcje mitów”. Uczniowie podają swoje pomysły, a wyznaczony moderator zapisuje je na tablicy w formie mapy myśli/pojęć, której centralnym punktem jest zapisane zagadnienie. Po zapisaniu propozycji uczniowie samodzielnie je weryfikują. Następnie nauczyciel uzupełnia wypowiedzi uczniów, jeśli jest to konieczne.

2. Omówienie fragmentu wywiadu z Josephem Campbellem. Nauczyciel pyta uczniów, czym jest mitologia, jak można ją odczytywać z punktu widzenia społeczeństwa, historii, indywidualnego odbiorcy. Uczniowie w parach odpowiadają na polecenia zawarte pod tekstem wywiadu. Krótka dyskusja.

3. Praca z multimedium. Nauczyciel wyświetla na tablicy interaktywnej materiał z sekcji „Ilustracja interaktywna”. Uczniowie po zapoznaniu się z nim dzielą się na grupy i przygotowują odpowiedzi na pytania: Określ problematykę znanych ci mitów. Rozpoznaj mity wymienione w galerii zdjęć interaktywnych, a następnie określ ich typ oraz funkcję. Po upływie ustalonego wcześniej czasu przedstawiciel wskazanej (lub zgłaszającej się na ochotnika) grupy prezentuje propozycje odpowiedzi, a pozostali uczniowie ustosunkowują się do nich lub je uzupełniają. Nauczyciel czuwa nad prawidłowym przebiegiem zadania, udzielając także uczniom informacji zwrotnej.
   Pracę z multimedium można wykorzystać do przeprowadzenia klasowego quizu o mitach. Przed zajęciami nauczyciel powinien polecić uczniom przypomnienie sobie najważniejszych mitów znanych ze szkoły podstawowej. Podczas pracy w grupach nad pierwszym poleceniem uczniowie przygotowują zagadki, np. Jaki to mit...? W pytaniach można wykorzystać takie informacje, jak typ oraz funkcja mitu.

4. Uczniowie rozwiązują ćwiczenia interaktywne w sekcji „Sprawdź się” dotyczące związków wyrazowych pochodzących z mitologii (ćw. 3 i 4). Omówienie obu ćwiczeń na forum klasy. Uzupełnienie wiadomości dotyczących źródeł podanych frazeologizmów oraz ich znaczeń.

5. Następne ćwiczenie nr 5 wyświetlone przez nauczyciela na tablicy uczniowie wykonują, pracując w parach. Podczas wspólnych dyskusji rozwiązują zadanie, następnie łączą się z inną parą i kontynuują swoją dyskusję, uzasadniając swój wybór.

6. Jeśli starczy czasu, uczniowie rozwiązują ćwiczenie 6‑8 w e‑materiale.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel prosi uczniów o podsumowanie zgromadzonej wiedzy, zadając pytania:
   – Dlaczego pownniśmy z uwagą czytać mity?
   – Jaki jest ich związek z naszym życiem?
   – Jak możemy odczytywać mity?

Praca domowa:

1. Wypisz kolejnych władców Teb. Wciel się w rolę antycznego kronikarza i ułóż fragment kroniki miasta, w którym przekażesz potomnym informacje o jego dziejach pod rządami jednego z władców. Pamiętaj, że piszesz o ważnych wydarzeniach i ważnych postaciach – dobierz odpowiedni styl do swojej wypowiedzi. Zadecyduj, jakie środki językowe pozwolą ci uzyskać efekt podniosły, a nawet patetyczny.

Materiały pomocnicze:

• Witold Bobiński, Konteksty kulturowe w dydaktyce literatury, w: Polonista w szkole, pod red. Anny Janus‑Sitarz, Kraków 2004.

• Claude Lévi‑Strauss, Myśl nieoswojona, tłum. A. Zajączkowski, Warszawa 2001.

• Ilona Błocian, Psychoanalityczne wykładnie mitu. Freud, Jung, Fromm, Warszawa 2010.

Wskazówki metodyczne

• Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z multimedium z sekcji „Ilustracja interaktywna”, aby aktywnie uczestniczyć w zajęciach i pogłębiać swoją wiedzę.