Scenariusz zajęć

Autor: Robert Wróbel, Krzysztof Błaszczak

Przedmiot: chemia

Temat: Czy fluor ma znaczenie biologiczne?

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego, liceum, technikum, zakres rozszerzony; uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie rozszerzonym

Podstawa programowa:

Zakres rozszerzony

X. Metale, niemetale i ich związki. Uczeń:

11) analizuje i porównuje właściwości fizyczne i chemiczne fluorowców.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• przedstawia znaczenie biologiczne fluoru;

• wymienia źródła fluorków w diecie;

• proponuje dzienne zapotrzebowanie na fluorki przez człowieka.

Strategie nauczania:

• asocjacyjna.

Metody i techniki nauczania:

• dyskusja dydaktyczna;

• analiza materiału źródłowego;

• ćwiczenia uczniowskie;

• grafika interaktywna;

• okienko informacyjne;

• technika zdań podsumowujących.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca zbiorowa.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do Internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, kreda/pisak;

• rzutnik multimedialny.

Przebieg zajęć

Faza wstępna:

1. Zaciekawienie i dyskusja. Nauczyciel przynosi na lekcję (lub wyświetla na tablicy multimedialnej) zdjęcia produktów spożywczych, minerałów, które zawierają w sobie fluor, i prosi uczniów, aby zastanowili się, co łączy te wszystkie zdjęcia. Po odpowiedziach uczniów, nauczyciel może wyświetlić zdjęcie skroplonego fluoru (patrz materiały pomocnicze). Może również wykorzystać informacje zawarte we wprowadzeniu do e‑materiału.

2. Rozpoznanie wiedzy wyjściowej uczniów. Uczniowie starają się odpowiedzieć na pytanie „Jakie jest znaczenie biologiczne fluoru?”.

3. Ustalenie celów lekcji. Nauczyciel podaje temat zajęć i wspólnie z uczniami ustala cele lekcji, które uczniowie zapisują w portfolio.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel dzieli uczniów na grupy. Zadaniem każdej grupy będzie opisanie znaczenia biologicznego fluoru i jego zastosowania w medycynie. Uczniowie przygotowują prezentacje multimedialne, np. z wykorzystaniem aplikacji Google Prezentacje, wg kryteriów oceny podanych w materiałach pomocniczych. Uczniowie mogą korzystać z różnych dostępnych źródeł informacji, w tym z e‑materiału. Nauczyciel monitoruje przebieg pracy uczniów, wspiera ich. Po wyznaczonym czasie, liderzy grup dokonują prezentacji efektów pracy na forum klasy. Pozostali uczniowie mogą zadawać pytania.

2. Powrót do fazy wstępnej i skonfrontowanie informacji podanej na początku lekcji z informacjami nabytymi podczas analizy materiału źródłowego.

3. Nauczyciel odsyła uczniów do grafiki interaktywnej. Uczniowie w parach zapoznają się z poleceniami i wykonują zawarte tam ćwiczenia.

4. Uczniowie samodzielnie sprawdzają swoją wiedzę, wykonując ćwiczenia zawarte w e‑materiale w sekcji „Sprawdź się”.

Faza podsumowująca:

1. Okienko informacyjne – forma indywidualnej twórczej notatki. Kartkę papieru w zeszycie uczniowie dzielą na cztery części (poziom, pion lub po przekątnej). W pierwsze okienko uczniowie wpisują hasło, które ich interesuje. W drugim podają definicję danego terminu (z różnych źródeł). W trzecie wpisują metaforyczne znaczenie wyrazu, żart językowy, rebus itp. Ostatnie okienko może mieć formę scenki komiksowej, dialogu, karykatury z zastosowaniem interesującego uczniów terminu.

2. Jako podsumowanie lekcji, nauczyciel może wykorzystać zdania do uzupełnienia, które uczniowie również zamieszczają w swoim portfolio:

• Przypomniałem/łam sobie, że...

• Co było dla mnie łatwe...

• Dziś nauczyłem/łam się...

• Zaskoczyło mnie, to że...

• Co sprawiało mi trudność...

Praca domowa:

1. Oblicz, w ilu kg pasty do zębów jest 1 g jonów fluorkowych.

2. Uczniowie wykonują pozostałe ćwiczenia w e‑materiale – „Sprawdź się” – których nie zdążyli wykonać na lekcji.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Grafika multimedialna może być wykorzystana w celu przygotowywania się uczniów do lekcji. Uczniowie nieobecni na lekcji mogą medium wykorzystać do uzupełnienia luk kompetencyjnych.

Materiały pomocnicze:

1. Polecenia podsumowujące (nauczyciel przed lekcją zapisuje je na niewielkich kartkach):

• Jakie właściwości ma fluor?

• W jakich produktach spożywczych znajduje się fluor?

• Czy fluor jest szkodliwy?

2. Nauczyciel przygotowuje zdjęcia z minerałami i produktami żywnościowymi zawierającymi fluor.

3. Skroplony fluor:

4. Kryteria oceny prezentacji multimedialnej:

• poprawność merytoryczna (zgodność z tematem; dostosowana do możliwości odbiorców, wyczerpanie tematu);

• język prezentacji (specjalistyczna terminologia, poprawność językowa);

• konkretność (zdania krótkie – równoważnikowe, hasła);

• atrakcyjność (wielkość czcionki, układ treści na slajdzie, tempo wyświetlania, przejścia slajdu, wzorce slajdów);

• estetyka (animacje, grafika, kolor, dźwięk);

• prezentacja każdej z grup powinna mieć max. pięć slajdów;

• czas prezentacji (wykorzystanie zaplanowanego czasu – 3 min.).

5. Materiały źródłowe – znaczenie biologiczne fluoru i jego zastosowanie w medycynie: