Autor: Paweł Kaniowski

Temat: Friedrich Nietzsche: przewartościowanie wszystkich wartości

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe.

Cele lekcji (językiem ucznia):

• Dowiesz się, na czym polegała – w filozofii Nietzschego – próba stworzenia nowej moralności.

• Przeanalizujesz koncepcję woli mocy jako najwyższej wartości i podstawy wolności człowieka.

• Zrekonstruujesz etapy rozwoju człowieka przedstawione przez Nietzschego.

• Wyjaśnisz, w jaki sposób Nietzsche stara się rozwiązać egzystencjalny problem braku poczucia sensu.

• Przeanalizujesz krytyczną wobec chrześcijaństwa rehabilitację śmiechu w tekstach Nietzschego.

• Określisz stosunek Nietzschego do równości ludzi.

• Ustalisz, jak Nietzsche odnosi się do pojęcia wolności.

Cele operacyjne. Uczeń:

• identyfikuje różne problemy, stanowiska i nurty filozoficzne na przykładach pytań i twierdzeń filozofów;

• umie stawiać pytania światopoglądowe (w tym moralne) i poszukiwać odpowiedzi na nie z wykorzystaniem wiedzy filozoficznej.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm;

• nauczanie wyprzedzające.

Metody i techniki nauczania:

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera;

• dyskusja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Przygotowanie do zajęć. Przed lekcją nauczyciel udostępnia uczniom na platformie materiał „Friedrich Nietzsche: przewartościowanie wszystkich wartości”. Uczniowie mają za zadanie przygotować odpowiedzi na pytanie zawarte w sekcji „Przeczytaj”.

2. Nauczyciel prosi uczniów o zapoznanie się z medium w sekcji „Audiobook”.

Faza wprowadzająca:

1. Nauczyciel prosi ochotników, aby odczytali odpowiedzi na pytanie przygotowane w ramach przygotowania przed lekcją.

2. Krótka rozmowa wprowadzająca w temat lekcji: Jakie poglądy na temat życia i wartości głosił Nietzsche?, Jakie hasła kojarzą wam się z jego filozofią?

Faza realizacyjna:

1. Praca z multimedium nr 2. Nauczyciel dzieli klasę na grupy. Każdej z nich zadaje do opracowania jedno polecenie, które znajdują się w prezentacji multimedialnej:
   — grupa 1: Co Nietzsche rozumie przez wolę mocy? W jaki sposób człowiek może ją wydobyć?
   — grupa 2: Dlaczego Nietzsche bywa postrzegany jako prorok?
   — grupa 3: Dlaczego dla Nietzschego równość jest problemem?
   Uczniowie zapoznają się z odpowiednimi fragmentami materiału, a następnie przygotowują odpowiedzi na zadane pytania. Po wyznaczonym czasie zespoły prezentują efekty swojej pracy.

2. Praca z multimedium nr 1. Nauczyciel wyświetla na tablicy interaktywnej lub za pomocą rzutnika multimedium w sekcji „Audiobook”. Uczniowie odczytują polecenia: Wyjaśnij, jak rozumiesz metafory wielbłąda, lwa i dziecka, o których mówi Zaratustra. oraz Porównaj etapy rozwoju człowieka przedstawione przez Nietzschego z koncepcją stadiów życia według Kierkegaarda. Jakie są różnice i podobieństwa? Z czego wynikają? i wykonują je w grupach. Następnie dzielą się swoimi odpowiedziami na forum klasy

3. Ćwiczenia przedmiotowe. Nauczyciel wyświetla na tablicy treść ćwiczenia nr 1 i 2 z sekcji „Prezentacja multimedialna”. Uczniowie wykonują je w parach, a następnie porównują swoje rozwiązanie z innym zespołem, omawiając możliwe rozwiązania.

Faza podsumowująca:

1. Na koniec zajęć nauczyciel raz jeszcze wyświetla na tablicy interaktywnej lub przy użyciu rzutnika temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”. W kontekście wyświetlonych treści prosi uczniów o rozwinięcie zdania: Na dzisiejszych zajęciach nauczyłem się…

Praca domowa:

1. Poszukaj w wiarygodnych źródłach, jaki jest stosunek innych myślicieli lub innych filozofów do śmiechu. Wybierz jeden przykład i krótko go opisz.

2. W jaki sposób Nietzsche próbował stworzyć nową moralność? Napisz, jakie – Twoim zdaniem – osiągnął rezultaty i czy jego perspektywa jest zauważalna współcześnie.

Materiały pomocnicze:

• Hayman R., Nietzsche. Głosy Nietzschego, tłum. J. Hołówka, Warszawa 1998.

• Dorota Siwicka, W Chmurokukułkowie, czyli lekkość śmiechu, [w:] https://depot.ceon.pl/bitstream/handle/123456789/6862/siwicka_smiech.PDF?sequence=1

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

• Uczniowie zapoznają się z multimedium w sekcji „Audiobook”. Następnie wykonują ilustrację, np. kolaż, fotografię, film, obraz, która obrazuje treści przedstawione w wysłuchanym nagraniu.