Dla nauczyciela

Scenariusz zajęć

Autor: Anna Florek, Krzysztof Błaszczak

Przedmiot: chemia

Temat: Co ma wspólnego dichromian(VI) potasu z alkomatem?

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres rozszerzony; uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie rozszerzonym

Podstawa programowa:

Zakres rozszerzony

X. Metale, niemetale i ich związki. Uczeń:

7) przewiduje produkty redukcji jonów manganianowych(VII) w zależności od środowiska, a także jonów dichromianowych(VI) w środowisku kwasowym; pisze odpowiednie równania reakcji.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

  • kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

  • opisuje zachowanie etanolu wobec K 2 Cr 2 O 7 ;

  • projektuje i przeprowadza doświadczenie, którego przebieg pozwoli wykryć obecność etanolu;

  • pisze i bilansuje odpowiednie równania reakcji redoks;

  • wyjaśnia, do czego służy alkomat.

Strategie nauczania:

  • asocjacyjna;

  • problemowa.

Metody i techniki nauczania:

  • wirtualne laboratorium;

  • ćwiczenia uczniowskie;

  • prezentacja multimedialna;

  • dyskusja dydaktyczna;

  • analiza materiału źródłowego;

  • technika okienko informacyjne;

  • technika zdań podsumowujących.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca w parach

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do Internetu;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

  • rzutnik multimedialny.

Przebieg zajęć

Przed lekcją:

Nauczyciel ustala z dwójką uczniów, ze przygotują materiały, np. prezentację multimedialną na temat:

  • szkodliwości picia alkoholu;

  • metod diagnozowania, oceny trzeźwości (pomiar stężenia alkoholu w wydychanym powietrzu, badanie stężenia alkoholu we krwi).

Faza wstępna:

  1. Zaciekawienie i dyskusja. Nauczyciel zadaje przykładowe pytanie: W jaki sposób można wykorzystywać zjawisko zmiany barwy związków chromu na skutek reakcji redoks?

  2. Rozpoznanie wiedzy wyjściowej uczniów. Uczniowie starają się odpowiedzieć na pytanie: Na czym polega reakcja dichromianu(VI) potasu z etanolem?

  3. Ustalenie celów lekcji. Nauczyciel podaje temat zajęć i wspólnie z uczniami ustala cele lekcji, które uczniowie zapisują w portfolio.

Faza realizacyjna:

  1. Wirtualne laboratorium – praca w parach. Uczniowie zapoznają się z medium bazowym i badają procesy redukcji przy użyciu związków chromu(VI) oraz wykonują zawarte tam ćwiczenia.

  2. Ćwiczenia w zapisywaniu i bilansowaniu reakcji redoks z wykorzystaniem reakcji przeprowadzonych w wirtualnym laboratorium:

  • reakcja dichromianu(VI) potasu z etanolem;

  • określanie stopni utlenienia, wskazanie utleniacza , reduktora, bilans elektronowy i uzupełnienia współczynników reakcji.

  1. Prezentacje multimedialne uczniów na temat:

  • szkodliwości picia alkoholu;

  • metod diagnozowania, oceny trzeźwości (pomiar stężenia alkoholu w wydychanym powietrzu, badanie stężenia alkoholu we krwi).

  1. Dyskusja dydaktyczna: czy alkomat to pożyteczne urządzenie?

  2. Uczniowie pracują w parach z częścią „Sprawdź się”. Uczniowie wykonują zadania 1‑7. Nauczyciel może wyświetlić treść poleceń na tablicy multimedialnej. Po każdym przeczytanym poleceniu nauczyciel daje uczniom określony czas na zastanowienie się, a następnie chętny uczeń z danej pary udziela odpowiedzi/prezentuje rozwiązanie na tablicy. Pozostali uczniowie ustosunkowują się do niej, proponując ewentualnie swoje pomysły. Nauczyciel w razie potrzeby koryguje odpowiedzi, dopowiada istotne informacje, udziela uczniom informacji zwrotnej.

Faza podsumowująca:

  1. Okienko informacyjne – forma indywidualnej twórczej notatki. Kartkę papieru w zeszycie uczniowie dzielą na cztery części (poziom, pion lub po przekątnej). W pierwsze okienko uczniowie wpisują hasło, które ich interesuje. W drugim okienku podają definicję danego terminu (z różnych źródeł). W trzecie okienko wpisują metaforyczne znaczenie wyrazu, żart językowy, rebus itp. Ostatnie może mieć formę scenki komiksowej, dialogu, karykatury z zastosowaniem interesującego uczniów terminu.

  2. Jako podsumowanie lekcji nauczyciel może wykorzystać zdania do uzupełnienia, które uczniowie zamieszczają w swoim portfolio:

  • Przypomniałem/łam sobie, że...

  • Co było dla mnie łatwe...

  • Dziś nauczyłem/łam się...

  • Co sprawiało mi trudność...

Praca domowa:

Uczniowie wykonują pozostałe ćwiczenia w e‑materiale – „Sprawdź się”.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Wirtualne laboratorium może zostać wykorzystane podczas przygotowywania się ucznia do sprawdzianu lub do zdobycia wiedzy w razie nieobecności ucznia na lekcji.

Materiały pomocnicze:

Polecenia podsumowujące (nauczyciel przed lekcją zapisuje je na niewielkich kartkach):

  • Co to jest alkomat?

  • Jak zmienia się stopień utlenienia chromu w dichromianie(VI) potasu w reakcji z etanolem?

  • Jaką barwę przyjmuje związek chromu, gdzie chrom występuje na trzecim stopniu utlenienia?

Sprawdź się