Dla nauczyciela
Autor: Marta Kulikowska
Przedmiot: Język polski
Temat: Ludzkie problemy, rozterki i dramaty w nowelach. Szkice węglem Henryka Sienkiewicza
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje obywatelskie;
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje w zakresie wielojęzyczności.
Cele operacyjne. Uczeń:
wskazuje elementy naturalistyczne i realistyczne w noweli Henryka Sienkiewicza Szkice węglem,
interpretuje motywy postępowania bohaterów Szkiców węglem,
wyjaśnia wymowę tytułu noweli Henryka Sienkiewicza.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera;
dyskusja.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przebieg lekcji
Przed lekcją:
Nauczyciel prosi, by uczniowie przypomnieli sobie, czym charakteryzuje
się nowela jako gatunek literacki. Mogą do tego wykorzystać e‑materiał Po czym poznać nowelę?.
Faza wprowadzająca:
Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji oraz cele zajęć, omawiając
lub ustalając razem z uczniami kryteria sukcesu.Uczniowie we wspólnej dyskusji przypominają treść Szkiców węglem, odpowiadając na pytania: kiedy i gdzie toczy się akcja, kim są główni bohaterowie, co się między nimi dzieje.
Faza realizacyjna:
Prowadzący odtwarza nagranie z sekcji „Audiobook”, a następnie poleca,
by uczniowie, pracując w parach, wykonali polecenie: Wyjaśnij, w jakim celu autor stosuje zabieg stypizowania postaci, czyli ujednolicenia i sprowadzenia ich do określonych typów. Dlaczego nadaje cechy indywidualne tylko dwojgu spośród nich: Rzepowej i Zołzikiewiczowi?
Kilka osób przedstawia propozycje odpowiedzi, inni uczniowie mogą je uzupełnić, a nauczyciel weryfikuje poprawność wypowiedzi uczniów.W drugiej części tej fazy lekcji uczniowie, wciąż pracując w 2‑osobowych zespołach, wykonują ćw. 1–6 z sekcji „Sprawdź się”. Po upływie ustalonego czasu wskazane osoby przedstawiają odpowiedzi.
Faza podsumowująca:
Omówienie ewentualnych problemów z rozwiązaniem ćwiczeń i poleceń z sekcji „Sprawdź się”.
W podsumowaniu lekcji nauczyciel otwiera dyskusję, wykorzystując polecenie z ćw. 7: Zdecyduj, kto jest winien tragedii Rzepów, i sformułuj argument potwierdzający tę tezę. Uczniowie przez chwilę przygotowują się w ciszy, następnie wymieniają się swoimi refleksjami. Prowadzący dba o to, by dyskusja miała charakter merytoryczny.
Praca domowa:
Wykonaj ćw. 8 z sekcji „Sprawdź się”.
Materiały pomocnicze:
Słownik literatury polskiej XIX wieku, red. J. Bachórz, A. Kowalczykowa, Wrocław 1994.
Tadeusz Bujnicki, Pozytywizm, Warszawa 1989.
Wskazówki metodyczne
Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się ze schematem dotyczącym problematyki Szkiców węglem zamieszczonym w bloku tekstowym,
aby móc aktywnie uczestniczyć w zajęciach.