Autor: Anna Juwan

Przedmiot: biologia

Temat: Wirtualny mikroskop. Liść

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.

Cele operacyjne (językiem ucznia):

• Przeanalizujesz zasady przygotowania preparatu mikroskopowego.

• Dokonasz obserwacji mikroskopowej typowego liścia oraz liścia rośliny iglastej – igły.

• Rozpoznasz wybrane tkanki roślinne na preparacie mikroskopowym.

• Wymienisz nazwy kilku barwników histologicznych i określisz efekt barwienia wybranych związków chemicznych.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• z użyciem komputera;

• ćwiczenia interaktywne;

• rozmowa kierowana;

• ćwiczenia laboratoryjne;

• obserwacja;

• analiza grafiki interaktywnej.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• zestaw do przygotowania preparatu mikroskopowego z tkanki roślinnej (zob. materiały pomocnicze – zał. 1), mikroskopy;

• zestaw do barwienia safraniną z zielenią trwałą (zob. materiały pomocnicze – zał. 2).

Przed lekcją:

1. Uczniowie przypominają sobie informacje na temat tkanek roślinnych.

2. Nauczyciel przygotowuje na zajęcia akcesoria i preparaty do wykonania preparatu mikroskopowego z tkanki roślinnej (dla każdej grupy) oraz barwienia safraniną z zielenią trwałą (jeden zestaw) – zob. materiały pomocnicze.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji oraz cele zajęć, omawiając lub ustalając razem z uczniami kryteria sukcesu.

2. Rozmowa wprowadzająca. Nauczyciel, odwołując się do wiedzy uczniów zdobytej na wcześniejszych zajęciach, zadaje pytania:
   – Czym jest tkanka roślinna?
   – Jakie wyróżniamy typy tkanek roślinnych?

Faza realizacyjna:

1. Uczniowie dzielą się na 4‑osobowe grupy. Każdy zespół otrzymuje zestaw do przygotowania preparatu mikroskopowego. Uczniowie wykonują preparat według instrukcji zawartej w sekcji „Przeczytaj”. Nauczyciel w razie potrzeby służy pomocą.

2. Nauczyciel lub chętny uczeń przedstawia proces przygotowywania barwnika do preparatu mikroskopowego, zgodnie z instrukcją zawartą w sekcji „Przeczytaj”. Uczniowie barwią swoje skrawki w przygotowanym roztworze i w grupach obserwują preparaty pod mikroskopem. Chętni uczniowie wskazują rozpoznane tkanki roślinne.

3. Uczniowie za pomocą wirtualnego mikroskopu przeprowadzają obserwację tkanki roślinnej ligustru pospolitego (Ligustrum vulgare). Następnie wykonują polecenie nr 2 („Wykaż powiązanie między budową a funkcją miękiszu palisadowego i miękiszu asymilacyjnego”) i polecenie nr 3 („Na podstawie obrazu uzyskanego pod wirtualnym mikroskopem wykonaj w zeszycie schematyczny rysunek liścia ligustru pospolitego. Zwróć uwagę na lokalizację poszczególnych tkanek i podpisz je na rysunku. Zapisz powiększenie, jakie zostało zastosowane podczas obserwacji mikroskopowej. Zrób zdjęcie, a następnie umieść je w wyznaczonym polu”). Chętne osoby przedstawiają swoje rysunki i odpowiedzi na forum klasy.

4. Uczniowie za pomocą wirtualnego mikroskopu przeprowadzają obserwację liścia sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris). Następnie wykonują polecenie nr 1: „Przeciągnij prawidłowe nazwy i podpisz elementy budowy liścia sosny zwyczajnej”. Wybrane osoby przedstawiają swoje rozwiązanie na forum klasy.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel prosi uczniów o rozwinięcie zdań: „Dziś nauczyłem/nauczyłam się…”, „Zrozumiałem/zrozumiałam, że…”, „Zaskoczyło mnie…”, „Dowiedziałem/dowiedziałam się...”.

Praca domowa:

1. Wykonaj polecenie nr 2 z sekcji „Symulacja interaktywna II”.

Materiały pomocnicze:

• Jane B. Reece i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2021.

• „Encyklopedia szkolna. Biologia”, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.

Dodatkowe wskazówki metodyczne:

• Nauczyciel może wykorzystać medium zamieszczone w sekcji „Symulacja interaktywna I” na lekcjach dotyczących tkanek roślinnych.