Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
bg‑lime

Wirtualny mikroskop

12
Symulacja 2

Za pomocą wirtualnego mikroskopu przeprowadź obserwację liścia sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris). Zwróć uwagę na kształt, rozmiar, lokalizację i wybarwienie poszczególnych komórek oraz rodzaje tkanek roślinnych, jakie można wyróżnić.

RdPpf6sRVUq0Z1
Wymyśl pytanie na kartkówkę związane z tematem materiału.
Obserwacja liścia sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris) pod mikroskopem świetlnym. Okular mikroskopu powiększa obraz 10×. Barwienie safraniną z zielenią trwałą.
Źródło: Paweł Jarzembowski, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu, licencja: CC BY-SA 3.0.
Szczegóły obserwacji mikroskopowej 1bluewhite
Szczegóły obserwacji mikroskopowej 2redwhite
Szczegóły obserwacji mikroskopowej 3
Szczegóły obserwacji mikroskopowej 4greenwhite

Za pomocą wirtualnego mikroskopu przeprowadzono obserwację liścia sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris). Wierzchnia część liścia jest płaska, spodnia natomiast lekko zaokrąglona. Najbardziej zewnętrzną tkanką jest epiderma (skórka), zbudowana ze zgrubiałych komórek pokrytych warstwą wosku. Aparaty szparkowe zlokalizowane są w zagłębieniach epidermy. Pod nimi znajdują się większe przestrzenie – komory powietrzne. Warstwa sklerenchymy (twardzicy), której komórki wybarwiły się na kolor ciemnoróżowy, występuje tuż pod epidermą. W następnej kolejności położony jest miękisz wieloramienny (odmiana miękiszu asymilacyjnego), zbudowany z leżących blisko siebie komórek (wybarwionych na różowo), mających charakterystycznie pofałdowane ściany. Między komórkami miękiszu występują kanały żywiczne wyścielone epitelem, który wybarwił się na niebiesko. W centralnej części liścia usytuowane są wiązki przewodzące: ksylem – wybarwiony na niebiesko oraz floem – wybarwiony na różowo, które otocza pojedyncza warstwa komórek endodermy. W symulacji obraz mikroskopowy pojawia się w dziesięcio-, dwudziesto- i czterdziestokrotnym powiększeniu. Nieco poniżej warstwy komórek epidermy jest owalna struktura otoczona jedną warstwą owalnych komórek. Jej wnętrze wypełniają komórki ściśle do siebie przylegające. Mają różną wielkość i nieregularny kształt. Część komórek ma brązowe struktury.  Poza owalną strukturą komórki wybarwione są na kolor brązowy.

Szczegóły obserwacji mikroskopowej. Film przedstawia liść sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris) w powiększeniach 40×, 100× i 200×. Na filmie można zauważyć aparaty szparkowe stanowiące rodzaj przerw w górnej warstwie liścia, w ektodermie. Większość komórek liścia jest wybarwionych na kolor brązowy, nieliczne na niebiesko. Komórki pod skórką mają nieregularny kształt. W liściu można zauważyć owalną strukturę otoczoną owalnymi komórkami. W jej wnętrzu część komórek jest wybarwiona na niebiesko, niektóre mają brązowe plamy.

RaqQ7XxTDcIW7
Film nawiązujący do treści materiału, zawiera wskazówki dotyczące sposobu używania mikroskopu, jak i przykłady obserwacji.

Ogólne wskazówki dotyczące techniki mikroskopowania w warunkach szkolnych.

1. Należy ustawić właściwe oświetlenie pola widzenia (tak aby uzyskać równomierne, jasne oświetlenie). 2. Preparat umieszcza się na stoliku przedmiotowym między łapkami mikroskopu. 3. Za pomocą śrub służących do przesuwania preparatu ustawia się obiekt obserwacji mniej więcej na przedłużeniu osi obiektywu. 4. Najpierw wybiera się obiektyw o najmniejszym powiększeniu. 5. Patrząc przez okular, należy podnosić stolik przedmiotowy, aż do uzyskania obrazu. 6. Obraz wyostrza się za pomocą śruby mikrometrycznej. Można wówczas skorygować światło. 7. Aby zmienić powiększenie, należy przekręcić rewolwer na obiektyw o większym powiększeniu, np. 10×, 40×. 8. Ostrość obrazu koryguje się za pomocą śruby mikrometrycznej. 9. Po ukończeniu obserwacji należy opuścić stolik i wyłączyć światło, a następnie wyjąć preparat i ustawić obiektyw o najmniejszym powiększeniu: 4×. 10. Mikroskop przykrywa się foliowym pokrowcem, aby uchronić go przed zabrudzeniami.

1
Polecenie 1

Przeciągnij prawidłowe nazwy i podpisz elementy budowy liścia sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris).

RgoCoqaumqC6P1
Grafika interaktywna przedstawia przekrój poprzeczny przez liść szpilkowy sosny zwyczajnej. Skórka złożona jest z małych, grubościennych komórek zawierających aparaty szparkowe. Z wyraźnie zaznaczonymi jądrami komórkowymi. Aparaty szparkowe to struktury składające się z dwóch nerkowatych komórek z przestrzenią pośrodku. Przestrzeń nazywana szparką. Ułatwia wymianę gazową pomiędzy igłą sosny a otoczeniem. Przez aparaty szparkowe tlen i dwutlenek węgla przenikają do komór powietrznych liścia. Pod skórką znajduje się tkanka wzmacniająca rośliny, czyli sklerenchyma. Martwe komórki sklerenchymatyczne mają mocno zgrubiałe i silnie zdrewniałe ściany wtórne. Tkanka składa się z podłużnych i nierównomiernych komórek. Ich funkcją jest przede wszystkim nadawanie sztywności poszczególnym częściom rośliny. Wewnątrz miękiszu wieloramiennego znajdują się kanały żywiczne. Kanały otoczone są przez komórki żywicorodne. Małe, żywe komórki są połączone ze sobą ścianami. Mają duże jądra komórkowe. Stanowią wewnętrzną warstwę kanału żywicznego. Są elastyczne. W razie zranienia rośliny i wycieku żywicy następuje ich rozprężenie i zamknięcie światła kanału żywicznego. Na przekroju poprzecznym kanał żywiczny jest zaznaczony jako otoczony komórkami otwór. Miękisz wieloramienny okalający komory powietrzne i kanały żywiczne to struktura gąbczasta. Zbudowana jest z komórek o grubych ścianach tworzących wpuklenia do środka. Komórki tworzą warstwy prostopadłe do osi szpilki. W komórkach miękiszu znajduje się chlorofil. Dzięki temu barwnikowi są zielone. Epiderma zaznaczona na schemacie numerem szóstym to pojedyncza warstwa komórek, ściśle do siebie przylegających. Jest pozbawiona chloroplastów i otoczona celulozową ścianą. Na przekroju poprzecznym liścia sosny zwyczajnej zaznaczono też epitel. To warstwa wyścielająca międzykomórkowy przestwór gromadzący wydzieliny z kanału żywicznego. Wytwarza i filtruje żywicę do jego wnętrza. W centralnej części igły sosny zwyczajnej znajduje się tkanka transfuzyjna. Składa się z nierównomiernych komórek miękiszowych i martwych komórek przewodzących. Tkanka, tak jak u innych liści szpilkowych tworzy dwie wiązki przewodzące. Wokół tkanki transfuzyjnej odpowiadającej za transport składników odżywczych znajduje się endoderma. Ta złożona z licznych, białych, zwarcie połączonych komórek to skórka wewnętrzna. Komórki tworzące endodermę przypominają, małe, białe, okrągłe kamyki. Endoderma otacza również komórki ksylemu i floemu. Czyli drewna i łyka. Te niejednorodne tkanki znajdujące się wewnątrz organów roślinnych. Strukturą przypominają sito. Odpowiadają za transport składników odżywczych i znajdują się w centralnej części przekroju poprzecznego igły.
Źródło: Paweł Jarzembowski, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu, licencja: CC BY-SA 3.0.
RWSyRylfpF1tL
Zaznacz prawidłowe dokończenie definicji. Tkanka wzmacniająca roślin. Dojrzałe komórki mają mocno zgrubiałe i na ogół silnie zdrewniałe ściany wtórne, inkrustowane ligniną, z licznymi jamkami. To... Możliwe odpowiedzi: 1. sklerenchyma
R1NrhHdAlQ9Y3
Dokończ zdanie. Przewodzi produkty fotosyntezy, czyli związki organiczne. To... Możliwe odpowiedzi: 1. łyko
1
Polecenie 2
RQNoBZ85eXG3d
Wymień dwie cechy anatomiczne liścia sosny świadczące o przystosowaniu do znoszenia suszy. (Uzupełnij).