Dla nauczyciela

Autor: Anna Grabarczyk

Przedmiot: Język polski

Temat: Miłość romantyczna i ludowość. Ballady Adama Mickiewicza

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy

Treści nauczania – wymagania szczegółowe

I. Kształcenie literackie i kulturowe.

1. Czytanie utworów literackich. Uczeń:

1) rozumie podstawy periodyzacji literatury, sytuuje utwory literackie w poszczególnych okresach: starożytność, średniowiecze, renesans, barok, oświecenie, romantyzm, pozytywizm, Młoda Polska, dwudziestolecie międzywojenne, literatura wojny i okupacji, literatura lat 1945–1989 krajowa i emigracyjna, literatura po 1989 r.;

3) rozróżnia gatunki epickie, liryczne, dramatyczne i synkretyczne, w tym: gatunki poznane w szkole podstawowej oraz epos, odę, tragedię antyczną, psalm, kronikę, satyrę, sielankę, balladę, dramat romantyczny, powieść poetycką, a także odmiany powieści i dramatu, wymienia ich podstawowe cechy gatunkowe;

4) rozpoznaje w tekście literackim środki wyrazu artystycznego poznane w szkole podstawowej oraz środki znaczeniowe: oksymoron, peryfrazę, eufonię, hiperbolę; leksykalne, w tym frazeologizmy; składniowe: antytezę, paralelizm, wyliczenie, epiforę, elipsę; wersyfikacyjne, w tym przerzutnię; określa ich funkcje;

5) interpretuje treści alegoryczne i symboliczne utworu literackiego;

9) rozpoznaje tematykę i problematykę poznanych tekstów oraz jej związek z programami epoki literackiej, zjawiskami społecznymi, historycznymi, egzystencjalnymi i estetycznymi; poddaje ją refleksji;

10) rozpoznaje w utworze sposoby kreowania: świata przedstawionego (fabuły, bohaterów, akcji, wątków, motywów), narracji, sytuacji lirycznej; interpretuje je i wartościuje;

15) wykorzystuje w interpretacji utworów literackich potrzebne konteksty, szczególnie kontekst historycznoliteracki, historyczny, polityczny, kulturowy, filozoficzny, biograficzny, mitologiczny, biblijny, egzystencjalny;

II. Kształcenie językowe.

2. Zróżnicowanie języka. Uczeń:

2) rozróżnia style funkcjonalne polszczyzny oraz rozumie zasady ich stosowania;

III. Tworzenie wypowiedzi.

1. Elementy retoryki. Uczeń:

1) formułuje tezy i argumenty w wypowiedzi ustnej i pisemnej przy użyciu odpowiednich konstrukcji składniowych;

2. Mówienie i pisanie. Uczeń:

1) zgadza się z cudzymi poglądami lub polemizuje z nimi, rzeczowo uzasadniając własne zdanie;

4) zgodnie z normami formułuje pytania, odpowiedzi, oceny, redaguje informacje, uzasadnienia, komentarze, głos w dyskusji;

IV. Samokształcenie.

1. rozwija umiejętność pracy samodzielnej między innymi przez przygotowanie różnorodnych form prezentacji własnego stanowiska;

9. wykorzystuje multimedialne źródła informacji oraz dokonuje ich krytycznej oceny;

Kształtowane kompetencje kluczowe:

kompetencje w zakresie wielojęzyczności;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje obywatelskie;
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele operacyjne. Uczeń:

wskaże w utworze cechy ballady;
skonfrontuje postawy racjonalisty i romantyka;
omówi romantyczny system wartości i sposób postrzegania świata;
rozpozna w utworze środki artystyczne i omówi ich funkcje.

Strategie nauczania:

konstruktywizm;
konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera;
dyskusja;
mapa myśli;
przekład intersemiotyczny.

Formy pracy:

praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

Uczniowie przed lekcją zapoznają się z balladą Romantyczność Adama Mickiewicza. Na tej podstawie przygotowują przekład intersemiotyczny korespondujący z motywem miłości wraz z uzasadnieniem. W swojej wypowiedzi powinni zwrócić uwagę na elementy przekładu intertekstualnego oraz zastosować pojęcia właściwe do omawiania tekstu literackiego.

Faza wprowadzająca:

Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Miłość romantyczna i ludowość. Ballady Adama Mickiewicza”. Prosi uczestników zajęć o przeczytanie informacji w sekcji „Przeczytaj”.
Uczniowie prezentują prace przygotowane w domu. Nauczyciel ocenia przygotowanie uczniów do zajęć.

Faza realizacyjna:

Nauczyciel głośno odtwarza nagranie audio zamieszczone w e‑materiale. Uczniowie indywidualnie wskazują na tej podstawie najważniejsze cechy miłości romantycznej.
Uczestnicy zajęć indywidualnie wykonują ćwiczenia 1 i 2 z sekcji „Sprawdź się”, Ćwiczenia 3 i 4 wykonują wspólnie w klasie - wymieniają środki stylistyczne i podają ich funkcje.
Ćwiczenia 5‑7 uczniowie mogą wykonać w formie dyskusji moderowanej bądź pisemnie.
Uczniowie na podstawie fragmentu artykułu Czesława Zgorzelskiego charakteryzują w parach ludowość obecną w Romantyczności.

Faza podsumowująca:

Mapa myśli. Nauczyciel prosi uczniów o połączenie się w pary, a następnie na tablicy zapisuje hasło: miłość i ludowość w Romantyczności. Uczniowie wykonują mapę myśli, zapisując na kartkach swoje pomysły w wyznaczonym czasie. Wybrana para zapisuje na tablicy swoje propozycje wokół zapisanego hasła, po czym są one uzupełniane przez pozostałe pary, których pomysły nie zostały jeszcze zapisane.
Wybrany uczeń podsumowuje zajęcia, zwracając uwagę na nabyte umiejętności.

Praca domowa:

Na podstawie audiobooka wyjaśnij, w jaki sposób romantyczna miłość stanowi wyraz buntu.

Materiały pomocnicze:

A. Witkowska, Adam Mickiewicz, [w:] A. Witkowska, R. Przybylski, Romantyzm, wyd. 8, Warszawa 2003, s. 237‑316.
Czesław Zgorzelski, O pierwszych balladach Mickiewicza, „Pamiętnik Literacki” 1948, nr 38.

Wskazówki metodyczne

Nauczyciel może wykorzystać medium w sekcji „Audiobook” do podsumowania lekcji.

Sprawdź się