Imię i nazwisko autora: Ewa Malinowska

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Formy występowania lodu na Ziemi

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum i technikum, zakres podstawowy, klasa I

Podstawa programowa

Cele kształcenia – wymagania ogólne

I. Wiedza geograficzna.

1. Poznawanie terminologii geograficznej.

3. Poznanie zróżnicowania środowiska geograficznego, głównych zjawisk i procesów geograficznych oraz ich uwarunkowań i konsekwencji.

II. Umiejętności i stosowanie wiedzy w praktyce.

3. Identyfikacja relacji między poszczególnymi elementami środowiska geograficznego (przyrodniczego, społeczno‑gospodarczego i kulturowego).

4. Formułowanie twierdzeń o podstawowych prawidłowościach w funkcjonowaniu środowiska geograficznego.

III. Kształtowanie postaw.

1. Rozwijanie zainteresowań geograficznych, budzenie ciekawości świata.

4. Podejmowanie refleksji nad pięknem i harmonią świata przyrody, krajobrazów przyrodniczych i kulturowych oraz osiągnięciami cywilizacyjnymi ludzkości.

Treści nauczania:

IV. Hydrosfera: zasoby wód na Ziemi, morza, prądy morskie, sieć rzeczna, lodowce.

Uczeń:

5) wyjaśnia proces powstawania lodowców i przedstawia ich występowanie na Ziemi;

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne. Uczeń:

• poznaje różne formy występowania lodu na Ziemi,

• określa warunki występowania różnych form lodu na Ziemi,

• analizuje przestrzenne zróżnicowanie występowania różnych form lodu na Ziemi.

Strategie nauczania: asocjacyjna, problemowa

Metody i techniki nauczania: blended learning, IBSE

Formy zajęć: praca w parach/grupach

Środki dydaktyczne: e‑materiał, atlas, mapa konturowa świata w formacie A3, komputer, projektor multimedialny, tablety, zeszyt przedmiotowy

Materiały pomocnicze:

• Makowski J., Geografia fizyczna świata, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2004.

• Dzierżek J., Cienkie płatki, gruby lód, „Academia – Magazyn Polskiej Akademii Nauk”, 2017, nr 4, s. 58–62.

• Kosiba A., Śnieg, lodowce lądolody, WSiP, Warszawa 1978.

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca

• Przedstawienie celów lekcji.

• Omówienie różnych form lodu występujących na Ziemi i warunków, w jakich się tworzą – pogadanka, pytania nauczyciela, odpowiedzi uczniów.

Faza realizacyjna

• Polecenie nauczyciela przeczytania tekstu e‑materiału i zapoznanie z grafikami.

• Podział uczniów na grupy (liczebność grup określa nauczyciel).

• Omówienie zasad wykonania zadania; zadaniem uczniów jest zaznaczenie na konturowej mapie świata głównych rejonów występowania różnych typów lodu.

• Rozdanie uczniom map konturowych.

• Kilkuminutowa praca i dyskusja w grupach, podczas której uczniowie na podstawie map tematycznych świata (hipsometrycznej, stref klimatycznych, średniej rocznej temperatury powietrza i in.) ustalają czynniki decydujące o powstawaniu różnych typów lodu i zaznaczają na mapach konturowych rejony ich występowania.

• Prezentacja przy mapie ściennej świata (alternatywnie wyświetlonej na ekranie) spostrzeżeń i wniosków dotyczących przyczyn i rejonów występowania poszczególnych typów lodu (każda grupa omawia inny, losowo przypisany typ lodu) - po każdej prezentacji dyskusja z udziałem wszystkich uczniów, weryfikacja poprawności odpowiedzi przez nauczyciela i uczniów.

• Prezentacja uczniom grafiki interaktywnej w celu weryfikacji wniosków, wyjaśnienie wątpliwości i systematyzacja dotychczasowej wiedzy.

• Ekspozycja wszystkich map sporządzonych przez wszystkie grupy (na tablicy magnetycznej lub innej) – ocena ich poprawności przez nauczyciela i uczniów w świetle informacji przedstawionych w grafice interaktywnej.

• Podsumowanie wskazujące związki przyczynowo‑skutkowe między występowaniem różnych typów lodu a czynnikami środowiskowymi w poszczególnych rejonach świata.

• Sporządzenie notatki w zeszycie zawierającej syntetyczne podsumowanie przeprowadzonej dyskusji i prezentacji grafiki interaktywnej.

• Prośba nauczyciela o wykonanie kilku wskazanych ćwiczeń z e‑materiału.

Faza podsumowująca

• Podsumowanie i utrwalenie nowej wiedzy poprzez zadawanie pytań przez nauczyciela i odpowiedzi uczniów.

• Ocena aktywności i przypomnienie celów zajęć.

Praca domowa:

• dokończenie ćwiczeń zawartych w e‑materiale,

• zapoznanie się z pozostałymi informacjami z e‑materiału,

• praca pisemna (alternatywnie prezentacja multimedialna) na temat wpływu globalnych zmian klimatu na występowanie różnych postaci lodu na Ziemi – uczeń na konkretnym, wybranym przez siebie przykładzie na podstawie różnych źródeł określa charakter zachodzących zmian i ich potencjalne skutki.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium:

Zawarta w e‑materiale grafika interaktywna może być wykorzystane do samodzielnego rozszerzania i pogłębiania wiedzy przez ucznia. Będzie przydatna także podczas innych lekcji dotyczących różnych globalnych zagrożeń środowiska (np. globalnych zmian klimatu i ich skutków, zmian poziomu mórz i linii brzegowej itp.) Znajdzie także zastosowanie podczas samodzielnej pracy ucznia w domu i w czasie lekcji mającej na celu powtórzenie materiału z bloku tematycznego dotyczącego hydrosfery.