Autor: Anna Grabarczyk

Temat: Literatura i kultura w tekstach publicystycznych Stefana Żeromskiego

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie;

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej;

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.

Cele operacyjne. Uczeń:

• omawia tematykę poruszaną przez Żeromskiego w jego publicystyce;

• charakteryzuje problematykę poruszoną w eseju Snobizm i postęp;

• formułuje cechy stylu publicystycznego Stefana Żeromskiego;

• redaguje notatkę syntetyzującą dotyczącą literatury i kultury w publicystyce Żeromskiego;

• określa stosunek pisarza do tradycji literackiej.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera;

• mapa myśli.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Faza wprowadzająca:

1. Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji i ustala cel zajęć oraz kryteria sukcesu.

2. Uczniowie zapoznają się z treścią sekcji „Przeczytaj” i zapisują odpowiedzi na pytania:
   - Jaka tematyka była poruszana przez Żeromskiego w jego publicystyce?
   - Jaką problematykę porusza esej Snobizm i postęp?

Faza realizacyjna:

1. Uczestnicy lekcji zapoznają się z prezentacją multimedialną, następnie charakteryzują w parach tematykę pism publicystycznych Stefana Żeromskiego.

2. Uczniowie zastanawiają się, w jaki sposób literatura i kultura odzwierciedlone są w publicystyce Żeromskiego. Następnie formułują cechy stylu publicystycznego Stefana Żeromskiego (w formie mapy myśli).

3. Uczniowie w parach rozwiązują ćwiczenia zawarte w sekcji „Sprawdź się”. Następnie, aby uzasadnić poprawność rozwiązań, omawiają je w większych grupach, przygotowując spójną argumentację, którą zaprezentują na forum klasy. Po wyznaczonym czasie następuje wspólne omówienie zadań.

Faza podsumowująca:

1. Uczniowie, pod kierunkiem nauczyciela, tworzą notatki syntetyzujące na temat literatury i kultury w publicystyce Żeromskiego. Chętne osoby odczytują swoje prace.

2. Wybrany uczeń podsumowuje zajęcia, zwracając uwagę na nabyte umiejętności.

Praca domowa:

1. Na podstawie opinii Stefana Żeromskiego o twórczości Adama Mickiewicza, Henryka Sienkiewicza i Josepha Conrada określ stosunek pisarza do tradycji literackiej.

Materiały pomocnicze:

• Barbara Kryda, „Snobizm i postęp” Stefana Żeromskiego po 55 latach, w: Glosariusz od Młodej Polski do współczesności. Materiały do kształcenia literackiego w szkole średniej, pod red. T. Patrzałka, Wrocław‑Warszawa‑Kraków 1991.

• Stefan Żeromski, Snobizm i postęp oraz inne wybrane utwory publicystyczne, 2003.

Wskazówki metodyczne

• Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z multimedium z sekcji „Prezentacja multimedialna”, aby aktywnie uczestniczyć w zajęciach i pogłębiać swoją wiedzę.