SCENARIUSZ LEKCJI

Imię i nazwisko autorki: Anna Ruszczyk

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Pozyskiwanie obszarów pod użytki rolne

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres podstawowy, klasa II

Podstawa programowa

X. Rolnictwo, leśnictwo i rybactwo: czynniki rozwoju rolnictwa, struktura użytków rolnych, obszary upraw i chów zwierząt, zrównoważona gospodarka leśna, rybactwo (morskie i śródlądowe, akwakultura).

Uczeń:

1) wyjaśnia wpływ czynników przyrodniczych i pozaprzyrodniczych na rozwój rolnictwa na świecie.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• przedstawia sposoby pozyskiwania obszarów pod użytki rolne,

• określa, jakie tereny najczęściej są przekształcane w użytki rolne,

• ocenia wady i zalety pozyskiwania obszarów pod użytki rolne w różnych miejscach na świecie.

Strategie nauczania: konstruktywizm, konektywizm

Metody nauczania: pogadanka, dyskusja, drzewo decyzyjne, metody operatywne (m.in. praca z tekstem e‑materiału, filmem edukacyjnym, z mapą)

Formy pracy: praca indywidualna, praca w parach, praca w grupach, praca zbiorowa na forum klasy

Środki dydaktyczne: tablica interaktywna/monitor dotykowy/tablety, e‑materiał

Materiały pomocnicze

Bański J., Rolnicze użytkowanie ziemi, [w:] Atlas Rolnictwa Polski, J. Bański (red.), IGiPZ PAN, Warszawa 2010, s. 47–54. Dostępne w internecie: igipz.pan.pl (dostęp 8.06.2021).

Desperak J., Balon J., Tablice geograficzne, Świat Książki, Warszawa 2003.

Sajnóg N., Wójcik J., Możliwości zagospodarowania gruntów marginalnych i nieużytków gruntowych w scalaniu gruntów, „Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich” 2013, nr 2, t. 2, s. 155–166.

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca

• Czynności organizacyjne.

• Pogadanka w interakcji z uczniami: czy na kuli ziemskiej mamy dużo użytków rolnych? czy wystarcza ich do wyżywienia ludności? czy należy zwiększać areał tych użytków?

• Nauczyciel przedstawia temat lekcji i jej cele.

Faza realizacyjna

• Uczniowie zapoznają się ze schematem Światowe użytkowanie terenów zawartym w części „Przeczytaj” i dokonują podziału użytków rolnych.

• Uczniowie w parach analizują mapy z tej części e‑materiału. Następnie przedstawiają wnioski płynące z porównania map – ich zadaniem jest opisanie zmian zachodzących w strukturze użytków rolnych na przestrzeni lat.

• Pogadanka na forum klasy na temat przyczyn zmian użytkowania gruntów.

• Uczniowie zapoznają się z filmem edukacyjnym zawartym w e‑materiale.

• Nauczyciel prosi uczniów o zwrócenie szczególnej uwagi na sposoby pozyskiwania obszarów pod użytki rolne.

• Nauczyciel dzieli uczniów na grupy – każda z nich ma opracować drzewo decyzyjne do problemu: „Najlepsze sposoby pozyskiwania obszarów pod użytki rolne”.

• Korzystając z dostępnych źródeł, uczniowie opracowują warianty rozwiązania problemu, przedstawiają pozytywne i negatywne skutki każdego z rozwiązań, wyciągają wnioski (podejmują decyzję o najlepszych sposobach pozyskiwania obszarów pod użytki rolne, odrzucają te, które najbardziej szkodzą środowisku – oceniają wady i zalety rozmaitych sposobów pozyskiwania obszarów pod użytki rolne na świecie).

• Po upływie określonego przez nauczyciela czasu przedstawiciele grup prezentują swoje drzewa decyzyjne.

• Po wszystkich prezentacjach możliwa dyskusja na temat wniosków wynikających z pracy uczniów.

Faza podsumowująca

• Nauczyciel podsumowuje etapy lekcji (odwołując się do celów lekcji) i wprowadza uczniów do fazy ćwiczeń.

• Uczniowie indywidualnie wykonują wybrane przez nauczyciela ćwiczenia z bloku „Sprawdź się”.

• Nauczyciel pyta o ewentualne trudności i wyjaśnia je.

• Uczniowie dzielą się informacjami na temat lekcji – mówią, co im się najbardziej podobało, co było dla nich nową wiedzą, do czego mogą ją wykorzystać.

• Nauczyciel ocenia pracę uczniów podczas zajęć, biorąc pod uwagę ich zaangażowanie i możliwości.

Praca domowa

• Przedstaw możliwości zwiększenia areału użytków rolnych w swoim regionie.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

Film edukacyjny może zostać wykorzystany we wstępie do lekcji dotyczącej rolnictwa w Polsce (zakres podstawowy: XV. 7). Może znaleźć zastosowanie na lekcji dotyczącej konfliktów na linii człowiek – środowisko przyrodnicze (zakres podstawowy: XIII. 3). Może także zostać wykorzystany przez ucznia do samodzielnego rozszerzania i pogłębiania wiedzy.