Dla nauczyciela
SCENARIUSZ LEKCJI
Imię i nazwisko autora: Włodzimierz Juśkiewicz
Przedmiot: geografia
Temat zajęć: Wpływ wielkich inwestycji hydrologicznych na środowisko geograficzne
Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres podstawowy, klasa II
Podstawa programowa
XIII. Człowiek a środowisko geograficzne – konflikty interesów: wpływ działalności człowieka na atmosferę na przykładzie smogu, inwestycji hydrologicznych na środowisko geograficzne, rolnictwa, górnictwa i turystyki na środowisko geograficzne, transportu na warunki życia i degradację środowiska przyrodniczego, zagospodarowania miast i wsi na krajobraz kulturowy, konflikt interesów człowiek – środowisko, procesy rewitalizacji i działania proekologiczne.
Uczeń:
2) ocenia wpływ wielkich inwestycji hydrologicznych (np. Zapory Trzech Przełomów na Jangcy, Wysokiej Tamy na Nilu, zapory na rzece Omo zasilającej Jezioro Turkana) na środowisko geograficzne.
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,
kompetencje cyfrowe,
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.
Cele operacyjne
Uczeń:
wymienia przykłady wielkich inwestycji hydrologicznych,
wyjaśnia, jakie są korzystne i niekorzystne skutki wielkich inwestycji hydrologicznych,
omawia związki przyczynowo‑skutkowe wybranego przykładu inwestycji hydrologicznej.
Strategie nauczania: asocjacyjna, operacyjna
Metody nauczania: metoda tekstu przewodniego, dyskusja, debata, burza mózgów
Formy zajęć: praca indywidualna, praca w grupach, praca całego zespołu klasowego
Środki dydaktyczne: zasoby multimedialne zwarte w e‑materiałach, atlasy geograficzne świata
Materiały pomocnicze
Dolina Omo: W cieniu giganta, 14.04.2010, , [online], dostępny w internecie: http://afryka.org/dolina-omo-w-cieniu-giganta/ (dostęp 17.08.2021).
PRZEBIEG LEKCJI
Faza wprowadzająca
Nauczyciel wprowadza uczniów w tematykę zajęć, zadając pytania: czy ktoś był np. we Włocławku? czy ktoś był w okolicach tamy na Wiśle? czy uczniowie widzieli, co dzieje się w trakcie powodzi?
Nauczyciel inicjuje dyskusję na temat przydatności inwestycji takich jak zapora i zbiornik retencyjny.
Nauczyciel wyjaśnia, że problematyką lekcji są wielkie inwestycje hydrologiczne i ich nie zawsze korzystny wpływ na środowisko, człowieka i jego gospodarkę.
Faza realizacyjna
Po zapoznaniu się z częścią „Przeczytaj” e‑materiału przez uczniów, nauczyciel inicjuje dyskusję klasową na temat wpływu działalności człowieka na środowisko naturalne podczas tworzenia wielkich inwestycji hydrologicznych.
Nauczyciel prosi uczniów o dobranie się w dwa zespoły. Każdy z zespołów otrzymuje zadanie obrony lub oskarżania wybranej inwestycji hydrologicznej. Uczniowie przytaczają argumenty za i przeciw inwestycji; dyskutują nad prezentowanymi poglądami.
Uczniowie zapoznają się z animacją w e‑materiale, następnie nauczyciel inicjuje dyskusję dotyczącą przyczyn oraz skutków katastrofy ekologicznej Jeziora Aralskiego.
Faza podsumowująca
Nauczyciel zdaje uczniom następujące pytania:
Czego dowiedzieliście się na dzisiejszej lekcji?
Co było dla was najciekawsze?
O czym chcielibyście dowiedzieć się więcej?
Następuje krótka dyskusja podsumowująca treści poruszone podczas lekcji. W razie potrzeby prowadzący wyjaśnia kwestie sporne i problematyczne oraz odpowiada na dodatkowe pytania uczniów.
Nauczyciel ocenia pracę uczniów podczas zajęć, biorąc pod uwagę ich zaangażowanie i możliwości.
Praca domowa
Uczniowie wykonują ćwiczenia znajdujące się w e‑materiale.
Na podstawie dostępnych źródeł uczniowie opisują wybraną wielką inwestycję hydrologiczną na terenie Polski oraz jej wpływ na środowisko naturalne.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium
Animacja może zostać wykorzystana podczas zajęć poświęconych katastrofom przyrodniczym i przyczynom ograniczonych zasobów wodnych w wybranych regionach świata (zakres rozszerzony: XVIII. 6, XVIII. 9). Znajdzie zastosowanie podczas lekcji dotyczącej klęski Jeziora Aralskiego (zakres podstawowy: XIII. 2) i zajęć poświęconych innym przykładom konfliktów na linii człowiek – środowisko przyrodnicze (zakres podstawowy: XIII. 8, XIII. 10).